28.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Lqern Ususem: Arrhaj Aliman di Arrif, ij n upudkas s tlimant.

Di 10.12.2023 yefser arradyu d ttlibizyun aliman WDR ij n upudkast yettwagg d tarezzut x ugaz aliman i zi yewta uḥuwwas irifiyyen deg 1926.

Apudkast d trezzut yegga-tt : Andreas Geißler, Christiane Kreiner, Dunja Sadaqi.:

Ttuɣa-tt d twalat tamezwarut mani ɣa ḍelqen i i Arrhaj di lhawa: 10000 n ibuqalen “Made in Germany” i sḍuqẓen  di telt-snin deg ujenna n lmerruk.  Seppanya d ufransis ggin girra aked wegdud n din. Arhaj umi qqaren “Lost” isenneɛ-it ij n uliman. Arrhaj ttuɣa-t di kunṭrata n Versaill memnuɛ.

ɛdant 100 n iseggusa, Girra-ya teqqim d agezzim ɛad wer yeggenfi, am di Lmeɣrib am deg Uliman, Fransa d Seppanya. Wer yessin ḥedd nnumrawat, n cḥal deg-s iraḥen, tirezzutin, d istatistiken. Ijt maca tban: Lulu fi yemmuten s arrhaj, kṭer ccin-tet di sseḥet nsen. ɣer-s ɣer Nhar-a, di jjihet-a, 60% n lehlak uxenzir (ssaraṭan) kṭer zeg imukan nneɣni n lmeɣrib.

Zi 60-at yebda wenɛarq zi Arrif ɣer Uliman. D imukan nniḍen deg urupa. Di jjwayeh n Im Rhein-Main d jjiht n Ruhr, wesɛen imeɣrabiyyen zi Arrif. Later n arrhaj, ittban deg waṭṭas n imehlak s uxenzir, lehlak idewlen epegenitik. Amnus-a ittmerni di mkul tsatalt, la di Lmeɣrib la deg Uliman.

100 n iseggusa awern i tekti-ya. Imaran d tmaritin ɛad srusan iseqsan: Mayemmi ɣer nhar-a, drus waha yettwassnen x girra-ya? Mayemmi drust n yewdan i yessnan belli Aliman yegga la d netta fus-nnes di girra- ya, ɛad s arrhaj? Mamec qebblen irifiyyen Uliman amezruy-a? Mamek d min tettegg lḥukuma uliman di min yeqqnen ɣer umeruy-a?

100 Jahre Schweigen – Deutsches Giftgas in Marokko

Apudkast-a niɣ taxrazt-a n Arradyu, ssiwlen deg-s aṭṭas n irifiyyen n Uliman, d imerezzuten deg umezruy zi Arrif. Amen deg-s ssiwlen imussnawen zi lmeɣrib d Uliman. Mamek tiwed tsedma n trezzut ad tesseqsa la d lḥukuma n uliman.

Tala: WDR.de

Timaynutin

Aqelɛi
Aqelɛi
Abdelmajid Akalai

Fser-itt