30.1 C
Nador
Lexmis 25 Yulyu 2024

🔊 Wi iḥeggren Tmaziɣt aṭṭas ; ma d Lmexzen ma d Imaziɣen ?

Ittban-d useqsi-ya ca n ddegg ; mamec ɣa ggen ayt bab n ca n yiles ad ḥegren iles-nnsen ? Iqqseḥ a tt-nessenneḍ mliḥ di guggu-nneɣ. Maca qa d tidet manaya.

A nemstfaqet d amezwaru ila d Lmexzen i iḥerzen Tmaziɣt ɣer ṭṭerf, issemɣer zi Teɛrabt d Tefransist. Tidett-a wer nzemmer a x-as nemsebḍa.

Maca ɛawed, d Lmexzen i yejjin Tmaziɣt ass-a tettic aɣrum, zegga ttuɣa x-as qqaren iwdan-nnes ila wer tettic bu aɣrum.

Lux, tzemmred a tegged amezgun, a x-as tettxalsed, tzemmred a tesslemded Tmaziɣt, a x-as dd-tessidfed ttmenyat… Ittsemma Tmaziɣt-nni i ila wer itticen aɣrum, tedwel tettic aɣrum lux.  

Manaya d llemliḥ.. I yegga Lmexzen… Waxxa wer x-as bu ssar di “mamec” i s-ittegg.

Maca, ina, i d-issadafen ttmenyat zi Tmaziɣt, azgen-nnsen ameqqran, walli sxeddamen-tt di tira-nnsen takuyast. Lla, sxeddamen iles i tt-ineqqen.

Wah, Tmaziɣt ɛad tettɛic di lḥugra. Bnadem i isekkan tiṭṭawin x traccwin Social Media am Facebook d twitter… A naf mamec Imaziɣen wer reṭṭin/wer ttexsen ad arin s yiles-nnsen.

Xminni i t-tseqsid, tettafed iqqar, «a nessiweḍ Tabrat », ma inni i wer isxarriqen bu x ixef-nnsen, ttasen-as-d nican minzi ttwalan-tt « wer tt-iqqar ḥedd ».

Xenni, mala Tmaziɣt wer tessikkʷiḍ la nettat tabrat, hi mayemmi x-as nesɣuyyu ?

Amek ssneɣ nec, ila nesɣuyyu x-as, minzi nettamen ila d iles am inniḍen, ila tabrat izemmer ca n yiles mamec mma igga a tt-issiweḍ, a tettssiweḍ ula d Tmaziɣt.

Xelli amenni, Tmaziɣt lebda ttḥuzent ɣer ṭṭerf, ttixḍaren ilsawen-nneḍni i tira, d ca n twalatin ula i wemsawaḍ.

Ass-a Imaziɣen, zzag-sen Imeɣnas i x-as iddafaɛen, ttarin s Teɛrabt Tameɣrabit, tiwecca a naf lwalidin ssawalen ḥa Taɛrabt aked tarwa-nnsen..

Mala nettfekker s llujik-nni « asiweḍ n tebrat », « wer tt-iqqar ḥedd », qa tettafed lwalidin-a i yessawalen Taɛrabt aked tarwa-nnsen la d nitni d ipragtamiyen, qqaren aked yiman-nnsen : hi minzi zzag-s ɣa ggen ?

Qa kifkif, am wenni issawalen Taɛrabt aked tarwa-nnes am umeɣnas n Tmaziɣt i yettarin s Teɛrabt.

Manaya aqqa-t ula ɣer Waɛrabfunen, aṭṭas zzag-sen ttarin s Tefransist, ssawalen zzag-s aked tarwa-nnsen. Qqaren, Tafransist d iles n « ttmenyat, ttbeznis.. »   

Iles iɣelleb x wenniḍen.

Ha iles n imeẓlaḍ ha iles n sḥab agla.

Iles issakkʷaḍen tibratin d iles aẓiẓun.

Imeɣnas n Tmaziɣt, azgen ameqqran-nnsen, wer lemmden tira n Tmaziɣt, wer ssiɣen idlisen-nnes, wer ttɣasṭaren bu ttmenyat-nnsen x Tmaziɣt.  

Mli daneɣ-tecqa Tmaziɣt nican, ili nexleq-d ijjen ssuq n ttmenyat yeggur nnit, a t-nrewwej, zzag-s Tmaziɣt a tugur, zzag-s a t-tessidef ttmenyat x inni i dag-s/zzag-s ixeddmen.

Ili nnehla ma nessiḥfa tmijja-nneɣ ɣer Lmexzen, bac ad « aneɣ-yegg Tmaziɣt ». Minzi iles, ittɛic s aytbab-nnes, maci s uqabu.

Ili Tmaziɣt tlellec, mli zzag-s numen.

Di Kaṭalanuya, ass-a, a tefsared ij n wungal i 10 melyun n Ukaṭaluni i yessawalen s yiles-nnsen, xir zi mala tefsared-t s Tmaziɣt i 100 melyun n Umaziɣ i wer ittimnen deg yiles-nnsen.

Maḥend a tilid d Maziɣ, maci d timenna waha, qa s tmegga d amezwaru.

Tuf, teqqen !

Timaynutin

C.Andic
C.Andic
Chahid Andich

Fser-itt