24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Tateswirt n temɣart di tqessist: “A yemma mceḍ-ayi”

Xmi i ttuɣa ilehha wergaz Arifi ittemfeccar aked tudert, ixeddem tamurt, ittfelleḥ-itt, niɣ ittnurẓum x tsebbabt, yessaɣ yeznuza, niɣ ittetliɛ ɣer tmura nniḍen ḥuma ad yerzu x min wer yellin di tmurt-nnes, niɣ xmi i ttuɣa itteffeɣ ɣer yemseksiten aked yeɛdawen d yiḥewwasen i dd-ittsugen x tmurt-nnes, lexdenni tettili temɣart tesmuna tarwa-nnes, teddal-iten zi tesmeḍ, tessecca-ten, tettḥama-ten a wer ten-ittiɣ ca…

Amkan-a i yellan ɣer temɣart tarifit, nezmer a t-neḥseb zi min tt-yejjin ad tili d lɛunser n tsekla tarifit, niɣ d apilar i xef bedden waṭṭas n yexxamen n tsekla. Tamɣart, xmi i tt-yessaḥal werbal, xmi tettaf ixf-nnes jer wezdam d weḥtac d wagam d usecci n yiyaẓiḍen d lebhayem d wedḥay d usebben …, lexdenni wer tettif illa izlan a deg-sen tessfi ul-nnes, ad tekkes tiɣufawin. Teqqar tezlawit deg yijj n yezli, awarn i umi yetleɛ wergaz-nnes ɣer Lagzayer, yejja-tt ad teḍḍuqqez weḥd-s aked lxedmet n taddart:


“Iruḥ ad yessara, Laljiri d aɣezdis
Necc yejja-yi da, i tsumaḍ n uḥerwic!”


Urid d izlan weḥḥed-sen i di tettekkes temɣart tarifit x wul-nnes, maca ula d tiḥuja, ksint aṭṭas n wudmawen n tudert n temɣart. Deg waṭṭas n tḥuja di Arif, nettaf-itent bnant x temɣart, d nettat i yettemxetwayen di temsarin, al ɣa tyura ɣer umeggaru trenna tuɛɛefna. Mala nedwel ɣer tḥajit n Nunja, d tḥajit n Marɣiɣda, d tḥajit n mmi-s n ujellid i yexsen ad yawi weltma-s… Lebda tamɣart nettaf-itt ittmersa x-as ddqel n zzman s min yerbu d taqsuḥi, qbel ma ad tezzelz ixf-nnes, ad testef ixf-nnes d astaf, ad tekkes zzɛaf s weɣḍal n leḥmel n weḍlam i das-yettwaggen, d uḍar i x-as ittemrusan.

Deg umegrad-a, wer ttiggʷijeɣ ca aṭṭas, ad unnḍeɣ lebda i usentel n temɣart, ad ɣeḍseɣ di tuɣbayt n yijjen tqessist, ḥma a zeg-s dd-nagem tifraz n temɣart, d tteswirt-nnes i ixtuttlen deg weḍris.

Taqessist-a qqaren-as “A yemma mceḍ-ayi”, wer yettwassen ca wi tt-yuran. Tettmeksi di twengimin n yinni i tt-ittɛawaden, tetteffeɣ-dd zeg yiqemmumen n tḥennatin, tettegg tamkant di twengimt n tayyawin, ḥma a tt-ɛawden i tayyawin-nsent ula d nitenti xmi ɣa dḥant d tiḥennatin. Necc sliɣ-tt di ddcar n Isarḥiwen i dd-yusin deg Umejjaw, di teqbilt n Ayt Sɛid, maca tzemmar ad tili tettwaqqar s mamek nniḍen deg yimukan nniḍen, izemmar ad yili yemsar deg-s ubeddel.
Teqqar tqessist:


A yemma mceḍ-ayi
A baba mud-ayi
Mani ɣa traḥed a yelli
Ad raḥeɣ ɣer Ayt Buyeḥyi
Wi ked cem ɣa iraḥen?
Ad raḥeɣ ḥaca weḥd-i
Ad ggeɣ am ufiɣar
Yegguren d aḥessi
Ad ggeɣ am unessis
Yegguren adu yejdi
Ad ggeɣ am uɣerḍa
Yesnuqquben lebni
Snuqqbeɣ ɣer wesqif
Ufiɣ din Mulati
Tmecceḍ s nnefqet
Tettɛawad s lḥenni
Ggiɣ-as afus x uzellif
Tenna-yi: ahda amenni
Ɣer-i baba yewɛar
Ma yemma d timessi
Ɣer-i ijj n umaYeccat wer ixeṭṭi
A cem yewwet s ccaqur
A dam-yenḍer iri
A cem yegg d lqeddid
X iseɣwan n wari
Lbaz ad iḥewwem

Tasiwant ad teksi
A nali ɣer wedrar
A neqqed timessi
A nehwa ɣer yeɣzar
A neɛdel tisessi.


 Amen ittban zi tqessist-a, belli lall-nnes d tamɣart. Niɣ yegga-tt, wergaz s yisem n temɣart. Maca necc mamek ttwaliɣ, shekkʷiɣ tandut n temɣart di lmizan n useqsi-ya n wi tt-yuran.

Mamec ma yegga lḥal, mala nsellem ila d tawtemt i tt-yuran, nettaf-itt tettɛawad x yijj n wemsawal yemsar jer-as-dd d baba-s d yemma-s. Taḥenjirt-a texs ad traḥ ɣer teqbilt n Ayt Buyeḥyi, wer nessin ca manis nettat, maca ittban belli ad tugur aṭṭas n webrid, wer tessin min tt-idd ɣa yelqan. D manaya i yejjin baba-s d yemma-s a x-as ggʷden, uca seqsan-tt: wi ked cem ɣa iraḥen? Awarn i umi zeg-sen tetter a das-mecḍen, a das-muden.

Taḥenjirt-a, wer ɣer-s wi tt-ɣa iseɛɛfen deg webrid, tenna-sen: ad raḥeɣ ḥaca weḥd-i! Maca maḥend ad tt-jjen, tessefhem-iten mamek ɣa tegg maḥend ad tenjem zi tiṭṭawin n yewdan iɛeffanen. Ad tegg am unessis i yegguren adu yejdi. Da tesskan illa ad tegg merra tizemmar maḥend wer tt-ibarreq ula d ijj, ameknaw anessis i ittazzlen swadday i yejdi, wer ittbin sennej. Ḥuma ad tessehna ul n yemma-s d baba-s zi tuɛɛefna n min deg-s deg webrid, ittxessa-tt ad tessen manis ɣa tekk maḥend ad tenjem, s uya ittxessa-tt ad tegg am ufiɣar i yegguren d aḥessi, niɣ am uɣerḍa i yesnuqquben lebni…

Deg wezgen wiss tnayen n tqessist, temmutti tezlawit zeg wemyag i yesskanen min ɣa tegg di min dd-yusin (ad ggeɣ am… ad ggeɣ am…), ɣer yemyagen ttwaseftin deg wusmid (snuqqbeɣ, ggiɣ-as, tenna-yi…). Da, nzemmer a nefhem belli temmutti tezlawit zeg wemsawal i tegga jer baba-s d yemma-s di taddart-nsen, ɣer temsarin i das-yemsaren zegga i tiweḍ ɣer mani i texs ad traḥ. Minzi zegga i ttuɣa tettxemmem mamek ɣa tegg ad tenjem, temmutti a daneɣ-tɛawed min das-yemsaren umi tudef ɣer wesqif. Lexdenni ad tadef ɛawed deg yijj n wemsawal d amaynu aked Mulati, zegga i das-tessers afus x uzellif, tenna-as-dd: Ahda amenni!

Maca wer yelli minzi i tt-ɣa tsellek aked Mulati illa s wedwal ɣer Baba-s d uma-s, i yellan d irgazen wer tteggʷden, ttawyen-dd ixf-nsen deg wemseksi. Uca amen i tteggen yegrawliyen d yinni irennan deg wemseksi, ttalyen ɣer wedrar, tteqqden timessi, ceṭṭḥen, awarn-as, ad hwan di laman ɣer yeɣzar ḥma ad swen aman, ad hnan.
Taqessist-a, deg-s ijj n umutti yecna zeg wakud jer lexxu d min dd-ittasen. Amen deg-s tateswirt n temɣart tarifit belli ittsellak-itt udurri d unuffer zi tuɛɛefna, maca ass i di ɣa teḥdaj taɣruḍt d jjehd, tettaf x uɣezdis-nnes argaz i yellan d baba-s, d uma-s…

Yura-t: Ɛebdelwaḥed ḤENNU
Yettwafsar di tesɣunt “Tadelsa N Arif”, Uṭṭun wiss 4.

Ɣer ɛawed: Necc d necc!

Timaynutin

Ɛebdelwaḥid
Ɛebdelwaḥid
Abdelouahid Hennu

Fser-itt