24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Zi min izemmem Biarnay: Tanfust n wuccen d yensi

Tanfust n wuccen d yensi[1]

Inna-k, illa insi d wuccen d imeddukkal, raḥen ttakren merra. Ijj n nnhar, ẓran ijj n lɛerset dg-s taxsayt d ubeṭṭix d ufeqqus.

Inna-s wuccen: A ɛemmi lqenfud, llilet-a a naker lɛerset-a!

Inna-s: Ɛell-xaḍer-inek a ɛemmi uccen!

I llilet-nn, raḥen ad akren lɛerset-nn, ufan tawwurt terra. Kkan g lmejra, udfen, bdan ttetten.

Iqqar-as ɛemmi lqenfud: Ecc tqased!

Wami ɣa ccen ad jjawnen, ag irra d lqenfud iffeɣ zeg lmejra, ag illa wuccen, iggama ad iffeɣ.

Inna-s ɛemmi lqenfud: A bab n lɛerst yus-dd!.. ak mmleɣ mux ad tegged.

Inna-s: Mux a s-ggeɣ?

Inna-s: Mmet, rẓem aqemmum-inek ḥettataf izan ttadfen tteffɣen zeg wqemmum-inek. Lxmi ɣa-dd-yas bab n lɛerst, a k-yuc ijj n tnayen s ijj uɛekkaz, a c-dd-iciɛ berra i lɛerst.

Yerwel netta yensi, uccen yegga rray-ines. Yusa-dd bab n lɛerst, netta d ṭureb, isars tackart-ines dg-s lluḥ, iwca-s ijj n tnayen s uɛekkaz, iciɛ-it-idd s berra n lɛerst. Ikker wuccen, iksi-as tackart-ines, yugur zg-s.

Inna-s: Sers! Sers! A weld leḥram! Sers!

Inna-s netta wuccen: Quɛ ceḍreɣ-c!

Yugur wuccen al insi ameddukkel-ines. Inna-s:

  • Stuka a yameddukkel, tekka xay-i

Inna-s yinsi: A yameddukkel, ma ɣa-nexdem?

Inna-s wuccen: Sir uḥd-k, ruxa nec kfa-yi!

Iqqim yensi itterɣab-it ḥtami t-yuwi aki-s, raḥen ad akren, ufan ijj n taddart udfen dg-s, ufan dg-s ijj n txarɣizt, qelben ad ccen, uccen ittaweḍ-itt, ɛemmi lqenfud ur ittiweḍ ci. Iqqar-as: mer-ayi-tt cway! Ikker netta inna-s: ali a tt-tawḍed! Insi yuli, iderdeb dg-s, iqqar-as: sili-yi a ɛemmi uccen! Inna-s: Sber a necc cway! Wami ɣa ijjawen weccen, yugi a t-idd-yessili, inna-s: Ah, bab n taddart yus-dd! Inna-s yensi: Uc-ayi-dd ameẓẓuɣ-inek a k-mmleɣ! Wami das-yuca ameẓẓuɣ, yugel-as-dd g umeẓẓuɣ, netta uccen iceyyer s uzellif uka iciɛ-it-idd. Inna-s yensi: ya ɛemmi uccen, aqqa-yi akid-k!

Ferqen jjurret-nn, yugur wuccen, iksi lluḥ-ines yugur, telqa-t ijj n targu[2] , tnna-s: mani teggured a ɛemmi Yeḥya? Inna-s: Ṭṭaleb Yeḥya! Wa cem-yeḥyu rebbi! Tenna-s: semḥ-ayi a Ṭṭaleb Yeḥya, a yi-tesseɣred tarwa-inu? Inna-s: awi-ten-dd! Tiwy-as-ten-dd, inna-s: belḥeqq ur dd-ttas ci kul nnhar a dayi-thugred! Tenna-s: ɛelxaḍer-inek!

Tiwy-as-dd tarwa-ines, yecca-ten, ijmeɛ ireẓẓa d warjujen, igga-ten g yijj uqdiḥ. Tusa-dd ijjen nhar imma-tsen. Inna-s: A ṭṭaleb Yeḥya, ẓẓuyteɣ tarwa-inu! Inna-s: Rwaḥ a cem awiɣ a ten-teẓred! Inna-s: ad tsennṭed s berra, ur x-asen ttidfed! Yiwi-tt, tsenneṭ i warjujen d ireẓẓa. Tesla-sen tteggen: Uw, uw, uw! Inna-s netta: Sennet sennet, tarwa-inem ḥefḍen tbarkellah! Trewweḥ fḥal-s, traja cway n leyyam,  tedwel-dd ɣer-s, tenna-s: Ulli ɣir a yi-ten-temmled luxa!

Raḥen a s-ten-immel. Inna-s: Kkes taswart n uqdiḥ! Traḥ nettat tekkes taswart,  netta irwel. Tekkes taswart, tufa ɣir ireẓẓa d warjujen, teqleɛ x-as, yudef g yijj n yefri. Tudef akid-s, teṭṭef-it zeg wḍar, inna-s: A ɛemti targu, teṭṭfed aẓwar n ufaḍis! Tḍelq-as, teqqim din tennuɣ. Ikka-dd netta wuccen zeg jjihet nneḍni, ibda ittett targu s tkermin, teqqar-as: Tadunt n tiṭṭ a ɛemmi Yeḥya! Iqqar-as netta: A necc ta, a necc ten incaɛellah! Icca-tt, ifḍa-tt, ijja cwey iherkusen. yugur, ilqa-t yijjen yizem, inna-s: Salam ɛlikum! A baba Yeḥya! Inna-s: Ṭṭaleb Yeḥya! A wer c-yeḥyu rebbi! Inna-s yizem: Semḥ-iyi a ṭṭaleb Yeḥya, ur c-ssineɣ d ṭṭaleb! Inna-s: A weddi a ṭṭaleb Yeḥya, ttuceɣ iherkusen am in-inek! Inna-s: nec ɣa k-ten-iggen! Inna-s: Iwa egg-ayi-ten! A x-k ten-sɣeɣ! Inna-s: Iwa araḥ xḍar  ijj ufunas iḍɛef, ɣers-as, tawid-dd adan-ines, tased-dd!

Iraḥ netta iɣres i wfunas, iwwi-dd adan-ines, iwwi al ijj n tsamart, ibɛa ittenneḍ-as iḍaren s wadan-nn. Inna-s: ejj-iten ad aẓɣen mseqqem! Inna-s yizem: awi-dd a k-qesseɣ cwey zeg wɛennab ḥma ur dayi-ttweḍḍired aked wuccanen nneḍni! Iqess-as cwey zeg uɛennab!

Iqqim yizem ijja iherkusen ḥttami uẓɣen mseqqem, ihezz ixf-ines yufa ur illi wi x-as ten-iqelɛen, iqqim ittru, ittmetta ɣir s jjuɛ.

Tɛedda-dd sin tqennint, tufa-t ɣir ittru, tenna-s: ma c-yuɣin a yizem tettrud? Inna-s: araḥ-dd fser xay-i iḍaren-inu! Traḥ tfesr-as, iraḥ netta yugur, ittuc x wuccen-nn das-igga iherkusen, imsagar akid-s, inna-s: akra cekk d ameddukkel-inu! Inna-s: lla, ur c-ssineɣ! Inna-s: aqqa-c, ɛellmeɣ-c! Inna-s: sber xay-i! Inna-s: ma tɣired ɣir necc d agerḍiḍ n uɛennab? Qeɛ uccanen d igerḍiḍen! Inna-s: sber xay-i al tiwecca a k-ten-dd-jemɛeɣ! Iraḥ ibarreḥ x wuccanen, inna-sen: arwaḥit ! aqa diha ijj n wurtu qa deg-s lmecmac! Arwaḥit aqqa necc ur ɣer-i aɛennab a ɣer-s qqneɣ! Arwaḥit akid-i a ckum qqneɣ!

Raḥen akid-s, iqqen-iten, wami ɣa ten-iqqen qeɛ, inna-sen: a bab n wurtu yus-dd!

Wen ɣa ijebden ili ijj din aɛennab, ḥtami yufa kul d igerḍiḍen, yiwy-as-ten i yizem, inna-s: ha yuccanen, ittɣir ak ɣir nec d agarḍiḍ!

Inna-sen: wen ɣa-ineḍwen agelmam n waman aqqa ur illi d ameddukkel-inu, wen wer inḍiwen aqqa d wen d ameddukkel-inu!

Raḥen neṭṭun, kur neḍwen, wen das-iggan iherkusen ur inḍiw, inna-s: tegga-yi yemma serwal d ameẓẓyan! Inna-s: allah! Cekk d ameddukkel-inu!

Iḍelq-as deg yijj n lewḍa, inɣa-t.

Kkiɣ-dd ssiha d ssiha qqersent-ayi cwey n therkusin n lqiɣeṭ!


[1] Iɛawed-as-tt i S.Biarnay; Aḥmed n Buker zi ddcar n Igerɛiyac, taqbilt n Ibeqquyen, aseggʷas n 1911, di Rrbaṭ.

[2] Tamẓa

zeg udlis n S.Biarnay: “Étude sur les dialectes berbères du Rif: lexique, textes et notes de phonétique”. 1917.

Yessufeɣ-itt-dd, iɛawed-as tira Ɛebdelwaḥed ḤENNU

S.Biarnay

Timaynutin

Ɛebdelwaḥid
Ɛebdelwaḥid
Abdelouahid Hennu

Fser-itt