24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Xmi ittili Ɛbdesslam Aḥizun d ameɣnas n Tmaziɣt kter zi Ḥmed Adɣirni

Izemmar bnadem ad yemsebḍa s waṭṭas aked Adɣirni, maca ameggaru-ya ittejja-ac uɣil ad zzay-k ikkes aweqqer. D wa d later i day-i ijja d nnec ttmelqiɣ akid-s di twalat tamezwarut di Nnaḍur deg useggas n 2009.

Adɣirni d ijjen igga tizemmar-nnes d tiqemqamin maḥend Tmaziɣt ad teṭṭef amkan-nnes. Ta d tidet la d ijjen ma izemmer ad tt-inker.

Maca, amek ssneɣ, ɛemmers ma ifekker usinag n Tmaziɣt (IRCAM) ad t-issemɣer. Niɣ ad as-iwwec tasemɣurt tameqqrant n tussna n Tmaziɣt. Adɣirni walli ɣir istahell-it. Maca ammu i yeggint tisentutin n lmexzen. Ttmeyyakent x iwdan i yewcin tudert-nnsen i Tmaziɣt. Iwdan i iqesḥen, ig iṭṭfen deg imenzayen-nnsen.

Adɣirni, ttuɣa wer tt-ikessi i ḥedd. S uya ɣer Lirkam, Ɛbesslam Aḥizun d ameɣnas n Tmaziɣt kter zi Adɣirni. Maɣer? Minzi Irkam iwwec-as tiwsi tameqqrant, maca amek nenna qbel, ɛemmers ma ifekker deg Adɣirni.

Waxxa netta d amɣar n tidet. Maca ɛawed, iɛda lexbar n lmewt axmi ca n ḥajet wer tuqiɛ. Ad yili di tlibizyu, ttuɣa ttrajan melmi i ɣa yewwec ugellid tfawt tazegzawt. Uca mala nxes ad x-as nessiwel, a nini ila netta lebda d iɣes n tmijja. Ɛemmers ma issudem iɣallen niɣ ifassen n ḥedd.

S manaya i yexsen ad ssinfen argaz-a, maca ɛemmers ad asen-tili. Minzi Dda Ḥmad netta idwel d amessdwel (référence). Ad ɣer-s dewlen Imeɣnas Imaziɣen maḥend ad d-aymen ixarrisen-nnsen, lxezrat-nnsen ɣer umaḍal, ɣer Tmaziɣt.

S tidet ad qqimen ixarrisen-nnes netta lebda ddren. Dda Ḥmad, zeg iwdan ig ifehmen belli amxumbel n Tmaziɣt, d ijjen wemxumbel d apulitik. S uya ittxessa imassen d ipulitiken maḥend ad ibeddel lḥal n Tmaziɣt. S manaya netta ttuɣa iwweḍ ad igg akabar n Tmaziɣt. Maca lmexzen wer t-ijji ca. Tmaziɣt teḥwaj aṭṭas n imeɣnas ameknaw n Dda Ḥmad, iwdan min ɣer tella lxezrat.

Netta zeg iwdan ig issnen melmi izemmer ad inhezz d mamek. D yina d marka n imeɣnas i teḥdaj Tmaziɣt. D ijjen marka n iwdan ig issnen Imaziɣen mliḥ. Issen abeṭṭu-nnsen. S manaya ittxes ad ten-ismun. Tuɣa-t d ijjen issen Tmaziɣt n Arrif.

Ittban-ayi-d wer yelli ca n ijjen, xer yelli d Arifi, issen Irifiyen kṭer zzag-s.

Deg unhezzi n Arrif, ila lebda yeḥḍer, ixezzer, ittmuqqul min ittunuḍen deg wazzreg. Uca s tmeddit-nni a t-naf yura-d ca n wartikel, yessawal s waṭṭas n weɣbay x min yemsaren amenni. D aya i yegga aked Lḥirak n Arrif min ked imsedder.

D netta, ttuɣa yella di lmeḥkama, yessawal x tlelli n inekraf. Maci ittbeqqec di ḍḍusi ḥma ad asen-immel i leqwaḍi ila qa imeɣnas n Arrif, wer ggin walu. Netta ila yessen manaya wer ineffeɛ, xenni yessawal-asen x umezruy, tussna. Ireẓẓem-asen abrid maḥend ad fehmen Arrif. Maca, di tidett, netta ila yessawal ɣer lḥiḍ.

Uca d aya i t-yejjin ad yari ijjen wass, ila di Lmexzen ɣer daxel, wer qqimen bu yewdan i ifehmen Arrif. Min inna amenni ɣer-s dag-s lḥeqq nican. Ilqef guggu n tidett.

Bla ma a nettu ila d aterras i yeɣrin amezruy mliḥ, issen dag-s tiɣemriwin-ines isullsen. Yeɣra x Iburɣwaṭiyen amek yeɣra x Nnkur d Imeknasen. Deg yiman-ines, wer nzemmer a nefhem ass-a, bla ma a nsenned x yiḍennaḍ, s igezzimen-ines d min kid-s d-irbu.

Wah, Adɣirni, yegga ifayuten. Maca man wa zzag-neɣ i wer yeggin bu ifayuten?! Ɛawed, mɣar wenni i wer itteggen walu, i wer itteggen bu ifayuten. Netta, mala irewweḥ ɣer wen t-ixelqen, aqqa ataf min ittwadennan x yiri-nnes, yegga-t, yenna-t.

Mala nxes a d-nagem ca zi Dda Ḥmad, aqqa nzemmer neccin a nennhezz ɣer berra i teqwirt i yegga lmexzen. Nzemmer a naweḍ ɣer min nxes, maca ɣir ixess a namen deg yixef-nneɣ.

Ar da, neqqar-as tanemmirt i Irkam wami tettud Adɣirni, minzi waxxa tettud-t, neccin wer t-nettettu, netta ibna tamezgida, tamezgida n tidett n Tmaziɣt.

Timaynutin

C.Andic
C.Andic
Chahid Andich

Fser-itt