30.1 C
Nador
Lexmis 25 Yulyu 2024

Tira n useɣdi

Yura-t: Mimun Amsebrid

Mayemmi i ttariɣ s tmaziɣt?   iles-a i yerrẓen, inewwcen; iles-a i  umi weḍḍren  waṭṭas  n  wawalen; iles-a i  yellan  netta  “wer yelli”,  yeddren  netta  ” yemmut”?

Iles-a i wer  yessinen  ad  yessiwel, i wer  yettwafarsen, i wer  ssuydint  tsatarin  n imariwen;  iles-a i  yemsebḍan  x  yilsawen;  iles-a  i ittalyen yeṭṭar  am  buḥbel  di  rrimet  n  umessiwel  (locuteur)  ittedder akid-s,  ittmetta akid-s:  am  tɣuyyit,  am  taḍesa.

Mayemmi  ttariɣ  deg  yiles-a i  wer  yettwarin?  Ma d “ilsawen  n tira” i  wer  ssineɣ?  niɣ  d  tamazucit  (masochisme) i deg-i?

Wer telli d ta ula d tin!

Zeggami i ssentiɣ  ad  xarrseɣ  di tira,  necc  ttwaliɣ-tent  d  aseɣdi, d  aweḍḍer  n  wawal;  niɣ  d  tarewla  zeg  wawal:  Awal  mamek  ma  yegga  d  miẓiḍ  niɣ d  amerẓag. Tira  ɣer-i  d  twakkit  awarn i  tisit  n  wawal:  Mani  wer  tettwilid  tifras-nnec  amen dac-tent-idd-tetterra  tisit  n  wawalen.

Tira d  zekkʷu  ɣer  yexf/iman (inu) di  mani  yezdeɣ,  deg  wansa-nnes:  Mani  wer  t-ttiweḍ  “tfawt” n  wawal. Tira d  ufuɣ  zeg  wawal; d  aguji  zeg  wawal, s  wawalen  i yettwarin,  ɣer  mani  wer  ttiwḍen  wawalen  i yettwannan. Tira d  tikli  yettneqraḍen,  yesteftufen  di  tebambast  n yexf, di  tɣemmar-nnes  i yerrin  tili,  deg  iyeddimen-nnes  d  izabuqen-nnes…

I tmaziɣt  di marra manaya?  Ttuɣa  ffɣeɣ  zeg useqsi:  Mayemmi  i ttariɣ  s  tmaziɣt  (warlli s ca n yiles zeg “ilsawen n tira”)?

Tamaziɣt, amen  nniɣ sennej, d ijjen  yiles  i di  wer  urin  ayt  bab-nnes. S  tefras-a tina, tamaziɣt  teqqim  tudes  i  useɣdi  (le silence);  tudes  i  temlel  tamezwarut,   temlel  n  tmezwura.  Ssawaleɣ  x tira  warlli  x  wawal. Tamaziɣt  tessiwel,   tessiwel  aṭṭas!.   Tenna   wer  tejji  min  wer  tenni:  tessiwel,  tesɣuyy,  tɣennej…  Maca  wer  turi.  Wer  tenni  di/s tira.  Wer  dd-tessgem  bu  tmuddurin  di tira;  wer  dag-sent  tessuydi  bu yebriden.  Tidet  n tira  tesseɣd  xaf-s  tmaziɣt;  twadja-tt i  useɣdi  (tira d useɣdi  wer llin d ijjen?!).

Xminni  i ttariɣ  s  tmaziɣt,  ttariɣ  s  yiles  n  useɣdi.  Xminni  i ttariɣ  tamaziɣt,  ttariɣ  aseɣdi  s  yiles  n  useɣdi.

Xminni i  ttariɣ  deg  ilsawen  nniḍen,  ssawaleɣ.  Xminni i ttariɣ  tamaziɣt,  tteddreɣ  (ssɣadeɣ  ḥuma ad  tessiwel  tudert).

S uyenni  i  ttariɣ  s  tmaziɣt.

(Mimun Amsbrid,09/2002)
Ajurnal n Tawiza, uṭṭun 80. Dujanbir 2003.

Ɣer ɛawed: Taɛansart, lɛada d tamaziɣt tettlaɣa dd x ayt d suyt bab ins

Timaynutin

Fser-itt