24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Tanfust n Ḥemmu Unamir (zi tenfas timaziɣin)

Ḥajit majit, seksu d tyaẓiḍt, mala tweḍḍer-aneɣ a tt-naf

Yekker deg yij n zzman, ttuɣa din ij n temɣart, yemmut-as wergaz, yejja-s asegmi deg uɛeddis. Ass umi dd-ilul, tegga-s yemma-s i yisem : Ḥemmu Unamir.

Ruḥen wussan usin-dd, Ḥemmu, trebba-t yemma-s mliḥ, teḥbiber x-as, tessegm-it-idd d ij n uḥenjir yesseɛciq, s ddrafat-nnes, d tiɣit-nnes, rni x manaya, ttuɣa-t ireqq s waẓẓli.

Ula d lefqi i ttuɣa ɣer yeqqar di tmezgida, ttuɣa yesɛizz-it, yegga-s-t rebbi d buḥbel. 

Ḥemmu, yemɣar, ɛad amenni, aẓẓli, d ladab, d tiɣit… ij n wass, yekker-dd zeg yiḍes, yufa afus-nnes merra izewweq s lḥenni. Yeṭṭebhed, iruḥ ittazzel ɣer yemma-s, yemmel-as afus-nnes, yenna-s : « mayemmi a yemma i dayi-teggid lḥenni ? texsed a xaf-i tesḍeḥked iqqrinen-inu ? »

Tenna-s yemma-s s uṭebheḍ : « lla ma necc a mmi, wer dac-ggiɣ bu lḥenni, ruḥ xzar wi dac-t-yeggin ».

Ḥemmu Unamir, wer yefhim walu, maca yeksi amnus i ufus-nnes ireqmen s lḥenni, xmi t-ɣa ẓren yeqqrinen-nnes di tmezgida, mamec das ɣa temsar… yedwel yesnuffara afus ḥuma wer t-iẓerr ḥedd. Ittɣil-as a das-iraḥ rrqem-nni n lḥenni uca safi ad yehna, maca hayhay, yedwel kul ma yeffu-t-idd, ittaf rrqem n lḥenni d amaynu deg ufus-nnes. 

Ijj n wass, yeẓra-t yij n umeḥḍar di tmezgida, yessekker x-as taɣuyyit, yiweḍ lexber ɣer lefqi. Lexdenni, yewḍa-as i lefqi zi tiṭṭawin, wer yejji min wer das-yenni. Maɣar wenni i xef ttuɣa iḥesseb d amiɣis, yeffeɣ-as-dd ittegg lḥenni am temɣarin.

Ḥemmu, wer yufi min ɣa yini, yeqqim ij n twala deg wexxam-nnes, yemḥeḍ ixf-nnes axmi yeṭṭes, uca d netta ad ittesla i uneslulef n manayenni, yessen illa d ca i dd-ɣer-s yegguren. Umi i yerẓem tiṭṭawin, ittwala sebɛa n terbatin reqqent s waẓẓli. Maca ɣir yekker-dd, d nitenti ḍwint, wer dasent-ibin later. Yuḥel yeḍfer deg-sent, maca walli min dd ɣa yemneɛ.

Tiwecca-nnes, iruḥ yenna-s-t i lefqi. Yenna-s : « a sidi lefqi, teẓrid lḥenni-nni i deg-i teẓrid deg ufus, aqa ufiɣ wi dayi-t-yeggin, ha min yemsaren…. Ha min yemsaren… »

Yumen lefqi min das-iɛawed Ḥemmu, uca yenna-s : « aqqa-c mala texsed wer dac-ttrikkʷilent ; xmi dd ɣa asent a dac-amsent lḥenni, egg ixf-nnec teṭṭsed, uca semxumbel-asent ibeḥrar ijjen ak wenniḍen, xmi ɣa xsent ad ḍwent, ad mxerwaḍent, lexdenni, fessey-asent ijten ijten, ar dac-ɣa teqqim tenni taneggarut deg ufus ».

Amenni nnit, llilet-nni, yesniɛmil Ḥemmu yekka x-as yiḍes, alami ittesla xeccent-idd x-as s lḥenni. Yegga min as-yenna lefqi, umi i dd-yekker, ruḥent ad ḍwent, maca mxumblent. Yeqqim netta ifessey-asent, melmi ma yefsey i ca n yijten ad tḍew… alami das-teqqim tneggarut deg ufus. D tenni d tajellidt-nsent, yufa-tt treqq s waẓẓli. Yenna-s : « mayemmi i dd-tettased s llilet tettegged-ayi lḥenni. »

Tenna-s : « cekk d ij n bnadem wer ɣer-k bu wemtil, s uyenni i c-xseɣ ».

Yenna-s : « iwa umi i dayi-texsed, aqa ula d necc xseɣ-cem, tɛejbed-ayi, rwaḥ a negg urar, a nercel ».

Tenna-s nettat : mala texsed a nercel, min ac ɣa iniɣ a t-tegged.

Yenna-s : ini !

Tenna-s : ɣer-i tnayen n tmeslayin, mala teggid-tent, d wenni d netta, mala wer tent-teggid, aqa wer nzemmer a nercel necc d cekk.

Yenna-s : min ɛnant.

Tenna-s : tamezwarut ; xseɣ ula wer dd-itterri ḥedd lexber i min jer-ayi-dd akid-k. wiss tnayen ; a dayi-tebnid taddart deg-s sebɛa n yexxamen, kul axxam s usarut-nnes, maca ittxessa wer tt-ittidef ḥedd, illa necc d cekk.

Icedd aki-s Ḥemmu awal, yenna-s : d wenni d netta.

Iruḥ yenna-s i yemma-s : aqqa-m a yemma xseɣ ad bniɣ ij n taddart, maca ittxessa-cem wer tt-tettidfed, waxxa ɣa yili min ɣa yilin. Tenna-s yemma-s : ruḥ a Ḥemmu-inu, min teggid d wenni d netta.

Amenni nnit. Yebna Ḥemmu taddart, yegga deg-s sebɛa n yexxamen, kul axxam s lmeftaḥ weḥd-s. yedwel ittejja dinni tamɣart-nnes, ittraḥ ad yegmer, xmi ɣa yeffeɣ, ittejja lemfateḥ-nni deg yij n teḥfurt, itterra x-asen acal.

Ijj n wass, yeffeɣ yij n uyaẓiḍ n yemma-s ineqqeb di berra, yufa acal d aleqqaɣ, yeqqim ixebbec s iḍaren, alami dd-yeqleɛ lmeftaḥ-nni. Yeksi-t-idd uyaẓiḍ-nni, yiwey-it-idd i yemma-s n Ḥemmu. Teḍfer later n uyaẓiḍ-nni bac ad tessen manis i dd-yiwey lmeftaḥ-nni, alami i tiweḍ ɣer teḥfurt-nni, texbec, tejbed-dd inniḍen.

Tfekker-dd taddart-nni i das-yenna mmi-s Ḥemmu. Truḥ ɣer-s, treẓẓem axxam s wexxam, alami ɣa taweḍ ɣer wexxam wiss sebɛa, umi t-ɣa terẓem, tufa dinni tameṭṭut-nni ɣir tmecceḍ acewwaf. Tekɛa x-as dinni, wer tejji min wer das-tenni. Tenna-s : mala deg-m ca n idammen, mala deg-m ca n leḥya, aqa wer da tettennḍeḍ ɛad kter. Uca tugur, tejja dinni tamɣart n mmi-s ɣir tettnixsis.

Irewweḥ-dd Unamir, yufa isaruten wer llin deg wemkan mani ttuɣa ten-ittejja.Yuzzel ɣer taddart, yufa tamɣart-nnes ɣir tettnixsis. Tenna-s : aqa d ta d tamenhat n min din jer-aneɣ. Uyak nniɣ-ac aqa taddart-a wer da dd-ittidef ḥedd, uyak ggiɣ akid-k wer ittessen ḥedd min din jer-aneɣ-dd, lexxu manaya merra wer din walu zeg-s, s uya necc aqa ad ḍweɣ, ad dewleɣ ɣer ujenna wiss sebɛa. 

Tekka zeg yij n lbabet n tburjet, uca teḍwa ɣer ujenna.

Yedwel Ḥemmu wer yelli di ca, yenya x uyis-nnes, uca yeqqim yeggur zi tmurt ɣer tenniḍen, a wer ittif ḥadar wi das ɣa yesseknen mamec ɣa yegg ad yaweḍ ɣer ujenna wiss sebɛa.

Yemmelqa aked yij n wemrabeḍ deg webrid, yenna-s : min c-yecqan ay aḥenjir ?

Yenna-s Ḥemmu : rezzuɣ a wer ttifeɣ ḥadar wi dayi-ɣa yemmlen mamec ɣa ggeɣ ad awḍeɣ ɣer ujenna wiss sebɛa.

Yenna-s wemrabeḍ-nni : eyya-c ɣer wedrar azegza, a din tafed ij n lbaz d ameqqran, ney x-as, ini-as a c-yessiweḍ. Maca aqa yeffuk a kid-k teksid aksum i zi t-ɣa tesseccid kul twalat.

Amenni nnit. Iruḥ Ḥemmu Unamir ɣer wedrar azegza, yufa dinni lbaz-nni, yenya x-as, uca yeḍwa zeg-s. ttuɣa yegmer-dd ij n tɣeydet n wezɣar, iqess-itt, yeksi-tt-dd akid-s.

Lbaz-nni, kul ma yeḍwa cwayt, a das-yenḍer Ḥemmu ij n ṭṭerf n weksum deg uqemmum… ajenna amezwar, wiss tnayen, wiss tlata… alami iwḍen ɣer wiss setta, yeqḍa-as weksum i Ḥemmu, yenna-s lbaz : aqa mala walu min ɣa-cceɣ wer zemmreɣ ad rniɣ ɛad ɣer zzat. Wer yufi Ḥemmu min ɣa yegg, yekkes-dd axedmi, iqess-dd zi teɣruḍt-nnes, yewca-s i lbaz. Lexden, yeɛfes zeg-s, alami i t-yessiweḍ ɣer ujenna wiss sebɛa, yessers-it dinni, uca yugur.

Yeqqim Ḥemmu ittseqsa x temɣart-nnes, yufa din ijten tettagem, iseqsa-tt, tessen ila d Ḥemmu. Tnedh-it ar tamɣart-nnes. Yeqqim ittɛic akid-s dinni, maca tessken-as ij n tburjet, tenna-s : ɛemmers wer zeg-s ssajja, mala tessijjed zeg-s, tḍeyyɛed kulci.

Ruḥen wussan, usin-dd… Ḥemmu, teḍra-dd ɣer-s yemma-s, yenna aked yexf-nnes : wer ssineɣ mindi tella. Iruḥ ɣer tburjet-nni, yessijj-dd ssenni, ittwala yemma-s wer telli di ca, tiṭṭawin ggint tacbabt s imeṭṭawen, rrimet-nnes teqḍa…

Wer yufi Ḥemmu Unamir ɣir a dd-yenḍew ssenni, zeg ujenna wiss sebɛa, amen dd-ittlaɣa x yemma-s.

Yeftuttes weksum-nnes, kul taceqḍiḍt manis tekka weḥd-s, tesla yemma-s i ulaɣi-nni, tessiley tiṭṭawin, wḍant-as-dd tnayen n tuddimin n idammen, ijjt di tiṭṭ-a, ijjt di tenniḍen, uca truḥ-as tecbabt, tedwel tettwala.

Yeftuttes Ḥemmu jer tnayen n wulawen : ul n temɣart-nnes, d wul n yemma-s.

Nekka-dd ssa d ssa, wer daneɣ iseḥḥ ca, tseḥḥ-aneɣ ij n tleqquzt n weɣrum, a tt-nebḍa jer-aneɣ

Timaynutin

Ɛebdelwaḥid
Ɛebdelwaḥid
Abdelouahid Hennu

Fser-itt