24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Tḥajit n Tutiya

Hicam Beɛɛu : zi tusna n imaziɣen zeg udlis Nnan di zic n Wussan 

Tḥajit mala tweḍḍar, ad tt-naf. Mala tewḍa ɣar laggwaj, ad tt-idd-neksi s lmexḍaf.

Di zic n wussan, ttuɣa dinni ij n tḥenjirt tlemmed Lqurɛan di lemsid. Taḥenjirt-a qqaren as Tutiya.

Tutiya ttuɣa-tt d tameẓyant, maca deg-s tiɣit aṭṭas, walli drust.
Terra-s taynit i Lefqi n tmezyida melmi mma innuri ca n yijj, ireẓẓem xaf-s amḍel, iskuṭṭuf-s zi lekfen bac ad zeg-s igg ibexruras. Tutiya yuẓa ɣer-s wesɣad. Deg ijj n wass zeg wussan, txarres mliḥ di temsirt-a, wer tufi ɣir a das tt-tini i ibba-s. Tudef-dd xaf-s s yijj n wazul, tessudem-as afus. Maca iban di tifras nnes belli ɣer-s ca ad ttini. 

Ibbas am t-ttuɣa ibbuẓẓel, ikker-dd yeqqim, yenna-s : 

– Yak, aqqa-cem mliḥ, a yelli ? Tbaned-ayi-dd tesḥussed ! 

Terra xaf-s tenna : 

– Uhu, a ibba! Ttuɣa txarseɣ deg yij  n temsirt waha.

– Min dinni, Tutiya? Min teɛna temsirt-a ?

Tutiya s tiggwdi, ttenna-s : 

– Uhu, a ibba! Lefqi waha !

–  Lefqi ? Min t yuɣin ? Yak ma yewta-i-cem ? 

– Uhu, a ibba! Xseɣ a dac-iniɣ: Lefqi nni aqqa ẓriɣ-t, a ibba, iskuṭṭuf zi lekfen n yinni innuryen. Aqqa melmi mma imḍel ca n yijj, tiwecca-nnes iskuṭṭuf-as zi lekfen. 

Ibbas n Tutiya wer das-yudif min teqqar yellis ɣer uzellif :

– Manaya teqqared ammu, a Tutiya inu?  

Tutiya tejjull belli manaynni teqqar d tidet.

– Aqqa ẓriɣ t s tiṭṭawin-inu, aa ibba! 

Baba-s n Tutiya wer kid-s d yusi min yesla x yiles n yellis. Maca, di tidet, manis wenni aked dd-ɣa-yas manaya ? wer tt-ikessi uzellif, wer ɣer-s ittidef.  

Aked tẓallit n leɛca, iṭṭef abrid ɣer tmezyida. Dinni, a dasen-yini i Ayt dcar min teẓra yellis.  

– Ahya Ayt ddcar! Ma teẓrim min ittemsern di tmezyida ? Lefqi-ya, ittxessa-neɣ a t-nessuffeɣ! Aqqa wer da ca zeg-s!  

Ayt dcarr ttbehḍen ! wer ucin manis kid-sen dd-yeffeɣ uneɣmis- a aɛeffan. 

– Manaya i teqqard wer yelli nican, neccin ɛemmars wer neẓri ca n yijj ittesla, ittegg s wawal n iḥarmucen imeẓyanen! 

– Atarras-a d Lefqi-nneɣ, walli d agezzan. Lefqi-nneɣ ɛemmars ad yegg ammu.

Lefqi, s tumert, ḍeḥcen as imejjan, minzi Ayt ddcar usin-dd akid-s, wer xaf-s uzzilen. 

Waxxa Ayt ddcar usin-dd kid-s, iqqim deg-s wemnus: dinni wi yessnen tixeddimin-nnes di dcar.

Uguren wussan, usin-dd inneḍnit. Tutiya tedwel ɣer lemsid ad tɣar. Tɣil-as Lefqi yettu min yemsaren, ula d ibba-s illa iqqar-as aqqa min yemsaren qa yemsar. 

 Tutiya d ibbas wer dasen-ittɣil ca belli ass amezwaru ad yili d ameggaru … 

Tudef Tutiya ɣer lemsid, ilqa-tt-idd Lefqi : 

– Tutiya mani tweḍḍerd ? Aṭṭas wer dd-tusid ad teɣred?

s tiggwdi, Tutiya terra xafes :  

– Uhu, a ssi Lefqi ! Tuɣa helkeɣ cwayt, uca wer dd-usiɣ. 

Lefqi ttuɣa yegga min xaf-s, ixemmel-as i Tutiya uṭṭu-nnes : yura-s ca n tira di teḥruzt. Ijja imeḥḍarn wer das-tterrin taynit. Iṭṭef Tutiya, igga-tt di txancit. Issekk-iten a tt-nḍarn mani wer tt-ittif ura d ijj. rid d ibba-s, rid d yemma-s, rid d tarwa n ddcar. 

Tutiya tekker-dd, tufa ixef-nnes di tagant, am temcunt deg wammas n tseklutin. wer tessin mani tella ura d mani ɣa teddu. Tutiya tssenta tikli di tagant, wer tbedd alami dd-teffeɣ ɣer webrid. Laẓ, inexliɛen d lweḥlan iraren deg-s min iraren.   

 wer tuci aked cway n tfawt alami tettwala ijj n wargaz yeggur-dd. 

Ileḥḥeg-dd akid-s inna-s : 

– Min danita tettegged, a yelli? Cem d tameẓẓyant. 

s lweḥlan-nni deg-s d imeṭṭawen i bedden jer wabliwen-nnes, d tiggwdi idd-as-yewyen buḥbel -nnes, wer das-dd-yeffiɣ wawal zi tmijja.

– Ah ! Ah !  

Tutiya wer tufi awal i ɣa tini, telqef-itt lɣaciyet. 

wer tufi ɣir tamurt-nni itt-idd-yelqan alami tewḍa. Argaz-nni wer tt-yejji ad temmendar di lexlawat, minzi tifras-a tiɛeffanin wer ttilint deg yergazen.   

Atarras-nni ixecc-dd ɣer taddart nnes :  

– Arẓem deɣya tawwurt, a yelli-s n xali ! 

Tamɣart nnes s uṭṭebheḍ teqleɛ-dd tettazzel : 

– Min yemsaren ? Manis dd-tiwyed taḥenjirt-a ? 

– Ufiɣ-tt di tagant tweḍḍer, a deg-s netthilla am yelli-tneɣ, ḥuma nufa wenn yellan-nnes.    

Tamɣart n wemsebrid-nni tudef-as Tutiya deg wul. Tessens-as deg uḥarwal-nnes. Djiret-nni tmun-dd nettat teqqar-asen tḥajit-nnes aked Lefqi n dcar itt-inḍaren di lexlawat.

Llilet teɛdu, tfuct tessijj-dd, tuli ɣer ujenna-nnes.  Ass-a iffu-dd wer deg-s nesli i iyaẓiḍen sququɛen am lebda. Argaz iffeɣ ad yexzer min yemsaren. Uca ittwala marra imuder-nnes nnuryen ! 

Ileqf-it uṭṭebheḍ, wer yuci min zi yettebla: wer das-teqqim tyaẓiḍt ura d tafunast qaɛ amenni, am iqnanyen am imucwen. Tamɣart-nnes wer tesbedd imeṭṭawen xef sseɛd amcum i yugin a ɣer-sen dd-yeḍḥek. 

Ass-a imun wer ccin wer swin, ura d awal wer yelli jer-asen, mana wawal-a yeqqimen awern-i lmusiba-ya. Aryaz-a ttuɣa yessen illa manaya awern-as Tutiya, ttuɣa ittesla zeg imɣaren manaya                ittemsaran i yewdan-nni umi ggin tibexruras, tira  d tiḥruzin. 

Atarras-nni yiwi-dd ijj n Lefqi, yenna-s belli taḥenjirt-a aked usensi-nnes akid-sen, marra min ɣer-s n imuder tiwyiten tmettant. 

Iggwed xaf-s a das yemsar ca zeg Ayt ddcar-nni. Tutiya, sseɛd-nnes yecna alami idd-tsur aked yewdan-a i das-issiɣen afus-nsen alami teffeɣ zi min di tella s tizemmar n Lefqi idd-yiwi utarras-nni yecnan d temɣart-nnes. 

Tutiya ttuɣa-tt tettraja ad tedwel ɣer dcar-nnes, la tessen belli ibba-s d yemmas ad ilin rezzun xaf-s. Amenni nnit, deg ijj n wass, atarras-nni iberdeɛ ayis-nnes, yeksi akid-s Tutiya bac ad rzun xef ibba-s d yemma-s i ttuɣa zeg-s ikksen layas, wer jjin mani wer rzun, wer das-ufin ansa, arami dasen-ittɣil yelli-tsen tennuri.  

Dcar zzat i ddcar, ddcar  awerni ddcar. Tutiya wer tufi ifiran itt-ɣa-inedhen ɣer taddart-nnes, maca atarras-nni akid-s wer das yenni safi zi trezzut :   

– Mala wer nufi walu da, attaɣ a naf di ca n mani nneḍni.

Iwḍen ɣer ij n tala teccur s yewdan ca yessirid, ca ittayem-dd aman. Usin-dd ɣer-sen ad sseqsan xef yij n tarbat d tameẓyant tweḍḍer-as i ibba-s, ingez-dd ijjen zeg-sen yenna-s:   

– Dcar-nni xef terezzum aqqa-t yudes.

 Tutiya wer yeqqim walu ad tẓar yemma-s, wer yeqqim walu ad tẓar ibba-s. Alami iwḍen ɣer dcar i ttuɣa x rezzun, Tutiya tssenta tettessen ; wer tbedd alami i tiweḍ tawwurt n taddart nsen. 

s imeṭṭawen telqa  yemma-s d ibba-s. 

Yemmas d ibbas wer ufin ad ḍeḥken, ula ad run, s min ttwalant tiṭṭawin-nsen, smunnen-dd deg ij n twalat :

– Tutiya, yelli! Aqqa-cem teddared… Tutiya, yelli !

Tumert temɣer alami idd-tedwel Tutiya, awern-as Tutiya d wargaz-nni ssentan a dasen-inin min yemsaren d mamec tegga alami idd-tedwel, ibba-s wer das-yudif manaya ɣer uzellif, belli amcum-nni n Lefqi yegga qaɛ tixeddimin-a. Netta alami tweḍḍer Tutiya ttuɣa itteg ixef-nnes yettru.  

Di tmeddit-nni nnan a t-idd-ɛerḍen  akid-sen yemmunsu s bla ma das-inin belli Tutiya tedwel-dd. Ammu i tettar Tutiya zi ibba-s. 

Tiweḍ-dd tameddit, lefqi iẓẓull leɛca, yireḍ qubbu yusa-dd ad immunsu. Tutiya tessewjed-as tazwict n ibba-s, tejjit  alami iɛdel aɣimi, uca tudef-dd xaf-s. Lefqi yessen belli d Tutiya, Tutiya am nneḍni. Aked yijj n unexliɛ d ijj n uqarṭas, ttuɣa tekfa ḥuma ad immet Lefqi .  

Ibba-s n Tutiya wer das yeɛjib lḥal xef min tegga, wer yufi ɣir a das ɣzen amḍel, netta d wargaz-nni, a deg-s ggen amcum-nni ttuɣa yennuffren deg uqubbu  n Lefqi.  

ɛdun ussan deɣya, Lefqi wer das ibin webrid, Tutiya temɣar ɛad ujar, ibba-s d yemmas yedwel-asen-dd buḥbel. Tutiya tegga argaz-nni ittyufin d temɣart-nnes, zi wi yellan-nnes.    

       Tiḥuja-inu ɣir danita i ufint abrid-nsent, malla texsem ad tawḍem, ssiwḍem-tent akidwem ad ẓarent imal. 

Timaynutin

Fser-itt