Kul min yeqqar x weẓwer n Imaziɣen, d manis dd-kkin… aṭṭas n yewdan i izelyen iri i umezruy ḥuma ad qqnen imaziɣen ɣer ca n legnus nniḍen aɣirin i lebḥer azeggʷaɣ, niɣ ajemmaḍ-in i lebḥer acemlal. D aya i yejjin aṭṭas n ilappisen d imaziɣen urin x usentel-a s lxezrat n ayt n tmurt, qqaren : neccin wer nelli ssiha ula ssiha, neccina ssa. Niɣ amen yenna Ɛellal Cileḥ deg uɣennij-nnes : neccin da zi lebda…
Maca Ḥmed Ṭṭahiri, i yellan d ij n umerzu d ameqqaran deg umezruy n Arif, yiwi-dd amaynu deg usentel-a, yexbec aṭṭas, ḥuma a daneɣ-yessiweḍ ɣer twengimt yeqqaren aqa imaziɣen kkin-dd zi Arif, d tenni d tala-nsen, xenni ɛad i msebḍan di qeɛ timura n Tmezɣa.
Yeqqar Ṭṭahiri, imaziɣen, baba-tsen amezwaru yekka-dd zeg wedrar n Hurk di ccerq n Arif, adrar-a i yessajjan x ssebxet n Buhurk i yeqqimen ɛad temneɛ deg yisem-nnes aqdim .
« Hurk », ttuɣa ɣer-s mmi-s qqaren-as « Maziɣ », din inessaben zeg-sen ben ɛeb lḥalim, ssawalen x « Berr n Tamila n Umaziɣ », ina : baba-s d mmi-s d wayyaw-nnes, ttuɣa zeddɣen deg yefran n wedrar n Hurk. S uya, yeqqar Ṭṭahiri, aqa irkyulujiyen ittxessa-ten ad xebcen di manaya, ḥuma ad afen tidet.
Yeẓẓuɣɣara-neɣ umerzu deg umezruy n Arif ɣer waṭṭas n tsedwal tiqdimin n umezruy, d min dd-jjin inessaben, amecnaw Bnu ḥazm i yessiwlen x « Madɣis n Berr », d Bnu Xeldun i yessiwlen x « Bernus n Berr ». awal n « lberber », i qqaren legnus nneɣni i imaziɣen, ssa i dd-yekka, d manaya i umi wer uɣiren merra inni irezzun deg wazzerg-a (ɛla ḥsab min yeqqar Ḥmed Ṭṭahiri).
Zi ssenni, Amerzu Ṭṭahiri, yeqqar aqa lgens i umi qqaren « lberber », i yettwassnen ɣer ayt bab n tmurt s « imaziɣen », lmerget-nsen d Arif, zi ssenni mmuttyen d lefrug zedɣen timura i yewtin zi Misra ar tigzirin tiknariyin, hwa akid-s ar tmurt n Ssudan. Din min yemmalin aqa imaziɣen zedɣen ula d tigzirin n Lbelyar d cceṭṭ n merwes-tagzirt n Ibirya.
Ḥmed Ṭṭahiri, di trezzut-nnes, ittɛaqqab ɣer tsedwalin d tiqdimin n ilatiniyen, ittagem-dd ɛawed zeg min yufa di tzemmamin n inessaben imeɣrabiyen d ayt Andalus, d min yeqqimen ɛad yugel di twengimt n Arif, la ayda aseklan, la min yeqqimen ɛad di tmurt yeched x min yeɛdun. Aya qeɛ, izemmar, amen yeqqar Ṭṭahiri, ad yili d asarut i ɣa ireẓmen lgid n imerzuten, ḥuma ad nnufeslen x tidet i yeddurryen.