20.1 C
Nador
Lḥed 23 Yunyu 2024

Aneybu bu yejḍaḍ d txademt n tmalla.

Ḥajit majit, seksu d tyaẓiḍt, mala tweḍḍer-aneɣ a tt-naf

Ijjen uneybu d aceḍbi qqaren-as Ségué Karanmbé ttuɣa igemmer ijḍaḍ. Melmi mma iraḥ ɣer tsarrawin-nnes, ittaf ila yendi yejḍaḍ. Ttuɣa itteṭṭef merra iklussay n yejḍaḍ i yellan di dduniyt, mɣar ijjen tmalla s yiri n wureɣ umi ttlaɣan Ifulaniyen kourkoundourôrou, d ayt Bambara qqaren-as bourountoubakanfi. Tamcumt-a n tmalla, melmi mma yendi-as, ad as-terwel zi tsarrawin-nnes.

Wer yeqqim ineddi tisarrawin am mamec illa ittegg, issewjed uneybu-nni ijjen uselɣaɣ n ufaric n ijjen tcejjert, zi senni imesl aselɣaɣ-nni i merra ticejjura n tmurt. Tmalla-nni, ila wer tessin ca tasarrawt-a, traḥ ad ters x ijjen tseṭṭa, zi senni mselsaqent tḍarin-nnes aked uselɣaɣ.

Yebda ittazzel Ségué Karambé ḥma ad yeṭṭef tmalla-nni.

Yenna-as wejḍiḍ-nni : « ay aḥudri-ya, tiɣist-nnec teɛda merra ḥadur i ksiɣ, maca mala tejjid-ayi ad ɛiceɣ, ad ak-wceɣ ijjen ḥajet a cek-tejj lebda mliḥ di tudert-nnec, la cek la baba-c, ataf ɛemmer-s ad iraḥ ad yegmer aked weqzin-nnes amen ittegg lebda.

— Min texsed ad ayi-tewced zi manaya i dayi-ɣa-yejjen lebda mliḥ xaf-i?

— Tiḥemriwin n wulli!

— Min umi ɣa nefɛent? Wer ḥwijeɣ ca aceffay !

— Mala amenni, ad ac-uceɣ abarru n ttmenyat !

— Tinɛacin wer dayi-neffɛent i macca ! Nec xseɣ aysum-nnem ḥsen-ayi! »

Xenni, yemneɛ Ségué tmalla-nni zeg yiri-nnes.

Amen iggur ad tjeyyef, tzawg-it, minzi jjehd n iḍuḍan yugi ma ad yejj ssewt ad d-yeffeɣ: « Ay aḥenjir-a, ḍelq-ayi! aqqa ad ac-uceɣ taɛrurt n wureɣ ! »

Umi isla i wawalen-a, isserxu Ségué iḍuḍan-nnes. Xenni, tessufeɣ-d tmalla-nni ijjen tmellalt uca tenna-as i uneybu: « reẓ tamellalt-a ta, ad day-s tafed ijjen txademt. Taxedmt-a xelleṭ-itt aked idammen-nnec.»

Umi yerẓa Ségué tamellalt, ibreq ɣer daxel-nnes ijjen txademt d tameẓẓyant d tacemlalt. Uca iyzem ixef-nnes s ijjen uyezzim d ameẓẓyan deg ufus-nnes xenni iɛeddem-d s ddem. Tedwel txademt-nni d tawraɣt am wureɣ.

« Sidef txademt-a deg uḍaḍ-nnec, i das-tenna tmalla-nni. Melmi mma teḥdajed ca n ḥajet, wt-itt aked tmurt s taqqa n ufus-nnec deg uḍaḍ mani tyerḍed txademt. Nṭeq-d isem i texsed cek. A ɣer-k yili xenni.

— Ad qellbeɣ lux min tennid bla ma ad rajiɣ! i das-yenna Ségué. Mala tesxerrqed xaf-i, a cem-cwiɣ x lfaxer, a cem-mmermceɣ ! »

Issidef txademt-nni deg ufus-nnes afusi, uca iwta tamurt s taqqa n ufus-nnes, uca yenna-d awal n : “taxsayt”. Qnunnyent-id aṭṭas n taxsayt deɣya deɣya zi tewrirt.

Zegga i yejjiwen, yenna bu yejḍaḍ-nni i tmalla: «Imken txademt-a tettic-d ijjen ḥajet waha. Ɛad wer umineɣ ila d txademt-a i dayi-yewcin taxsayt-a. Ad qellbeɣ twalat-nneḍni.»

Iwta tamurt ɛawed s ufus-nnes, ilaɣa: « Baba! Yemma ! As-d-ttiw ad teccem taxsayt! » Xenni, yufa deɣya deɣya baba-s d yemma-s akked uɣezdis-nnes.

S tnayen qqimen, bdan tetten zi texsayt-a. Yenna-as Ségué i tmalla « A tajḍiḍt-a! Waxxa txademt-nnem txeddem mliḥ niɣ lla, maca qa tewcid-ayi aṭṭas n macca, kṭer zi mamec i dayi-ɣa-iwwec weysum-nnem! Iwa a cem-jjeɣ ad teḍwed. Maca ixess-icem ad tessned mala txademt-nni wer teqqim txeddem, ataf qa ɛad a cem-ṭṭfeɣ!»

Iḍelq-as i tmalla-nni uca tefferfer ɣer laggʷaj.

Yedwel Ségué Karanmbé ɣer ddcar-nnes, aked lwalidin-nnes. Maca tessiḥel-iten tecli, nitni deg umezwaru umi i d-usin wer ucin ca aked tuzeggertt n webrid, minzi ila tewwi-ten-d txademt-nni.

Iẓer-iten Ségué wer qqiren ḥama uguren, iwta s taqqa n ufus-nnes amen inna : « Xessen-ayi tlata n yeysan d iqehwiyen! », xenni banen-as-d tlata n yeysan sḥinḥinen, trict-nnsen tzewweq s ifilan n wureɣ, ffɣen-d zeg wemkan manis iwta tamurt.

Iɛawen aneybu-nni lwalidin-nnes ḥuma ad nyen x trict n yeysan, zi senni ula d netta inya x uyis-nnes. Uca dewlen ɣer ddcar-nnsen deg ukabar-a.

Ict twalat, iwta Ségué tamurt issitem ad ɣer-s yili ijjen weɛcuc s ijjen wazzreg izzeyzew. Awerni i usutar-a, iban-d ijjen weɛcuc zi tmurt, yuɛla am ca n wedrar, yemten izemmer ad ibedd deg wudem n tḥaryaḍin ijehden. Zedɣen dag-s twacunt-nnes merra.

Yemma-s n Ségué, ḥma ad tqada mmi-s, tessewjd-as ijjen macca tledd, tegg-it s uceffay d waren n imendi. Zegga i iqqas uneybu-nni macca-nni, tɛejb-as aṭṭas: « Mala txademt-a tzemmer ad ayi-tettawi merra min xseɣ, iwa ataf ad as-ssutreɣ ijjen tfunast i zi ɣa d-ẓẓyeɣ aɣi!». Iwta tamurt s taqqa n ufus, uca yufa ijjen tfunast s tmaẓẓayin ccurent.

Ijjen wemɣar n ijjen ddcar i yellan ɣer tma-nnes, ila yella d amaḥsad, iwweḍ-as lexbar n Ségué bu txademt n jjnun. Yegga ad as-tt-yekkes. Iraḥ ar ddcar n uneybu-ya uca isug x-as s iɛeskriyen-nnes. Uca Ségué, iwta s min ɣer-s jjehd ijjen waddar d ameqqran s taqqa n ufus-nnes afusi. Yenna : « Xessen-ayi imerdas d iqemqamen, ḥuma ad wesqen x iḥewwasen!»

Uca usin-d zi merra jjwayeh s flitcat-nnsen. Ca zzag-sen qellɛen ticejjura ḥuma ad zzag-s ggen iquba. Inni wer ɣer yelli walu, kessin tisuḍar, ccaten-ten zzag-sent.

Sugen iqemqamen-a x iɛdawen, ɣersen zzag-sen azgen ameqqran, ksin imettinen-nni ɣer laggʷaj. Min iqqimen zeg iḥewwasen-nni rewlen aked wemɣar-nnsen.

Wa, ttuɣa wer izemmer ad iḥewwes txademt-nni s jjehd, uca yegga ad issexdem tiḥilatin.

Iwa ḥma ad yegg manaya, issekk tamenzut-nnes ɣer txademt-nni, izaweg-it ad tt-yeqbel d tamɣart-nnes. Maca qbel, deg webrid ibda ittwessa yelli-s, yenna-as: « Aqqa tessned ila cem d yelli-s n ugellid! Uca tessned belli wer tessitmed ca ad yili ca n ijjen ijhed x baba-m. Wanita i cem ɣa sekkeɣ ɣer-s, ijhed xaf-i s waṭṭas, minzi iɛlem ijjen txademt i das-d-ittawin merra min ixes. Xmi i ɣa yili d argaz-nnem, di llilet tis sebɛa n lemlak-nnwen, egg min x-am ḥma ad as-d-tettekksed txademt-nni. Malla texsed wer cem-neɛɛleɣ!»

Umi traḥ tneybut-nni ɣer Ségué, tɛejb-as aṭṭas uca iqebl-itt ad tili d tamɣart n wul-nnes.

Di llilet tis sebɛa, umi iggur ad ṭṭsen, tenna-as i wergaz-nnes:

« Mamec mma yegga ca n wergaz, ittic ikaduten i temɣart-nnes.

Ad am-uceɣ tḥimmert n wulli, i das-yenna Ségué.

— Baba ɣer-s tnayen n tḥemriwin. I das-tenna temɣart-nnes.

— Ad am-uceɣ tnayen n tmeqyasin i ifassen-nnem d iḍaren-nnem!

— Baba iɛlem abarru zzag-sent!

— Iwa luxa min texsed nican?

— Xseɣ tanita i ttwaliɣ deg uḍaḍ-nnec.

— Tanita ɛemmer-s ad tili-nnem.

— Iwa mala wer texsed, ejj-ayi ad rewwḥeɣ ɣer baba! »

Ségué, yeqḍeɛ layas, uca yenna-as:

« Aqqa-am-tt, i das-yenna, ha txademt! ksi-itt !

— Iwa luxa wanita d kadu yecna, maca ini-ayi mamec i das-tettegged txeddem.

— Mala ɣer-m mezri n ca n ḥajet, wwet tamurt s taqqa n ufus-nnem, uca semma min texsed s jjehd.»

Xenni, taḥudrit-nni, tewta tamurt s taqqa n ufus-nnes amen tenna: « a txademt n wejḍiḍ, awi-ayi ɣer weɛcuc n baba! »

Xenni, tewwi-tt txademt-nni ɣer weɛcuc n baba-s, uca merra min iɛlem Ségué, iraḥ aked txademt, minzi wer zemmren igelwan n txademt ad x-as msebḍan.

Tiwecca-nnes, tewca tḥenjirt-nni txademt i baba-s, uca issujed ḥuma ad iraḥ ad ireddej ddcar n uḍeggʷal-nnes.

« Iwa aqqa-aneɣ nedwel d imeẓlaḍ ɛawed am mamec i daneɣ-ttuɣa! I yenna Ségué i baba-s. Ad ṭṭfeɣ ɛawed tmalla-nni ad ayi-tt-itterr. Luxa tedwel tessen tasarrawt n uselɣaɣ, maca wer tessin ca tasarrawt n tcewwaḍt n yeysan! »

Maca yus-d weqzin n unegmar awessar yenna-as: « Nnehla ma teṭṭfed tmalla! Ad raḥeɣ nnit ad ak-d-awyeɣ txademt-nni. Ejj-ayi ad zzay-s ttkellfeɣ waha! »

Iraḥ weqzin ɣer umuc. Yenna-as: « aqqa txademt n bab-inu aqa-tt deg ufus n wemɣar n ddcar-in. Mala wer dayi-d-tettwyed am zi ssa d tmeddit, wer yettɣimi ula ijjen umuc di tmurt.»

Ikker iraḥ umuc, ula d netta ɣer ijjen uɣerda. Yenna-as: « Mala tesseɛda txademt n Ségué tameddit-a ɣer wemɣar n ddcar-in, ad cceɣ merra iɣerdayen ar wenn ameggaru! »

Di lwest n llilet, tlata n iɣerdayen, raḥen ɣer wemɣar n ddcar, i ttuɣa iɣebban iḍes. Iɛess uɣerda amezwaru ma wer d-ittidef ḥedd ɣer weɛcuc, wis tanyen iɛess x yiḍes n wemɣar-nni. Mani wis tlata ikkes-as-d txademt-nni zeg uḍaḍ.

Wami i tt-yeɛlem, iraḥ s tazzla ḥma ad as-tt-yewwec i umuc. Wa ɛawed yewc-itt i weqzin. Ameggaru-ya yerra-as-tt i Ségué Karanmbé.

Umi i tedwel txademt-nni, dewlen-d akid-s merra igelwan i ttuɣa iruḥen. Umi yeggʷed ad as-tweḍḍer ɛawed zi jjdid, yugel-itt Ségué deg ijjen tcemmust x yiri-nnes, uca yenna : « A txademt, awi-ayi ɣer ijjen wemkan mani ula d ijjen ma izemmer a xaf-i d-isug, wer din ttifeɣ arriḥet n bnadem.»

Deg ijjen tsigunt, yufa Ségué d lwacun-nnes ixef-nnsen aqqa-ten deg ijjen wedrar yuɛla, wer izemmer ḥedd ad t-yaweḍ, ɛicen din i waṭṭas n iseggusa di lehna.

Nekka-dd ssa d ssa, wer daneɣ iseḥḥ ca, tseḥḥ-aneɣ ij n tleqquzt n weɣrum, a tt-nebḍa jer-aneɣ

Timaynutin

C.Andic
C.Andic
Chahid Andich

Fser-itt