24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Aɣrum ḥafi n Muḥemmed Cukri s Tmaziɣt (03)

Asedwel ɣer Tmaziɣt : Omar LMEDDAM

Taridirt tanimant

IXEF AMEZWARU:

3):

Issaɣ tacyart n weɣrum acemlal d ṭaba irexsen, ittraḥ ɣer yijjen wemcan yiggʷej xef Ṭanja ḥuma ad ten-ibeddel aked iserdasen [lɛesker] Ispunya di lqecla-nnsen. Iddakkʷal-d ɣer tmeddit ikessi d arruḍ n iserdasen. Iznuza-t di ssuq ameqqran i yixeddamen imeẓlaḍ imeɣrabiyen.

Wer d-idwil ict tmeddit. Ṭṭseɣ jjiɣ yemma tesḥissif tettru. Nraja kraḍ n wussan. Ca n twalatin ttruɣ akid-s. Ttuɣa ttbeddiɣ akid-s. Tettexs-it ? Wer t-tettexs ca ? Ssneɣ mayemmi wami tenna :

— Haqqa aneɣ neccin weḥḥed-neɣ. Wi daneɣ d ɣa iwcen afus ? Wer ssineɣ ula d ijjen di temdint. Ḥenna-c Arqiya, xalt-c Faṭima d xal-c Dris tewwjen ula d nitni zi Arrif ɣer Wehran. Walli ɣa yili ɣir d iserdasen [lɛesker] Ispunya i iṭṭfen baba-c. Minzi irwel-d zeg yigen [ljic] Aspanyu .

Nettessla belli ṭṭfen-t ggin-t di texxamt. Icekkem xaf-s yijj userdas [uɛeskri] d Amarruk ttuɣa issen-it di Spanya. Yugi ad as-izzenz baba ijjen malṭa s watig i ixes i userdas-nni acekkam. D manaya ittwannan i yemma.

Traḥ ɣer temdint ḥuma ad terzu ad terbel. Teddakkʷal d wer tettif walu amec ttuɣa baba iddakkʷal-d deg wussan imezwura i di d-niweḍ ɣer Ṭanja. Tteɣẓaẓ accaren-nnes. Tnixsis. Ttarin-as igezzanen tira ḥadar ad d-iffeɣ zi texxamt nettat ad taf twuri. Tẓalla aṭṭas tessutar aṭṭas. Tessruɣa ccmeɛ deg yemrabḍen. Txezzar zzher n tiwecca-nnes ɣer tmegza. Walu ufuɣ zi texxamt, walu tawuri ula d zzher ɣir mala ixes Rebbi d wareqqas-nnes Muḥemed. Ammu i teqqar.

Mayemmi Rebbi wer daneɣ-ittic zzher-nneɣ amec i t-itic i ca n yewdan ? Ammu i sseqsiɣ yemma.

— Rebbi netta i issnen. Neccin wer nessin walu. Wer daneɣ-ittxessi ad t-nesseqsa xef min xef issen netta yif zzay-neɣ.

Tezzenz ca n iqecɛunen zi taddart-nneɣ. Tesqad-ayi ijjen wass aked iḥenjirenn inaragen- nneɣ ḥuma ad as-d-ḥetceɣ tibbi. Ggʷdeɣ ad ayi-wten. Wer ttuɣa ɣari ula d ijjen zzay-sen d ameddukel ɛizzeɣ xaf-s ad xaf-i inɛar mala necc mmenɣeɣ aked ca n yijjen zzay-sen. Qa nitni ccaten xef wayawya mala ca n yijjen yus-d d amaynu ɣer temdint. Yuriɣ xaf-sen deg webrid. Sniɛmileɣ zeɛma ttbeccaceɣ. Hwiɣ ɣer temdint. Ttexseɣ anhezzi-nnes. Cciɣ deg weswiq n Barra tifray n lekrum, aqcur n uleccin d ifetwizen n igumma ikkicwen. Ijjen uḥenjir yujar-ayi ittazzel xafs upulis. Aḥenjir-nni ggur ad xaf-s iḥart upulis-nni. Xarrseɣ ixef-inu d aḥenjir-nni. Ssuḥruteɣ akid-s. Iwdan qqaren : « ad t-iṭṭef ! ad t-iṭṭef ! » sɣuyyen yewdan : « haqqa-t iṭṭef-it ! »

Γer ɛawed: Aɣrum ḥafi n Muḥemmed Cukri s Tmaziɣt (1)

Arjijeɣ. Ggʷdeɣ. Xarẓeɣ ixef inu iṭṭef ayi. Ttreɣ zi Sidi Arebbi wer t iteṭṭef, maca iṭṭef it. Uciɣ aked yixef inu carheɣ yinni ttuɣa issitimen ad t iṭṭef. Ttwaliɣ zi laggʷaj ict temɣart d tarumit teggur tessuḥrut awarni yinni ibedden ḥuma ad behgen di min imsaren. Ttesliɣ as tessawal aked yixef nnes s yijjen yiles wer zzays ssineɣ ula d ijjen wawal. Inna yijjen wargaz d ameɣrabi :

— Wer das-ijji ɣir aɣraw n teqrabt deg wufus-nnes.

Iqqarqeb-d xafi yijjen upulis s tehrawt-nnes ɣer deffar-inu. Neḍḍweɣ deg ujenna sɣuyyeɣ s Tmaziɣt : a yemma-inu ! a yemma-inu ! Neɛleɣ apulis-nni deg wul-inu. Sin n ipulisen nniḍen ccaten deg imeẓẓyanen ɛarrnen deg imeqqranen. Wtin tanya ca n imeẓlaḍ n Imeɣrabiyen d imeqqranen.

Ttesliɣ belli ipulisen ccaten iwdan ttawyen ɣer texxamt mala nitni nɣin niɣ ucaren niɣ mala uzzlen idammen deg umenɣi.

Udfeɣ ɣer tmeḍlin n Buɛerraqiya kkseɣ-d ca n tseḍwin n leḥbeq zi tmeḍlin icnan. Sserseɣ-tent xef temḍelt n uma. Ẓriɣ dinni aṭṭas n tmeḍlin wer xafsen immers leḥbeq ula d yessran am temḍelt n uma.Taɛrurt ucal d tameẓẓyant d sin n yeẓra wer llin kifkif, ijjen ɣer uzellif ijjen ɣer iḍaren. sewḍeɣ deg imeḍlan itwattun : ɣemyen-d xafsen iɣemmuyen, ca zzay-sen iweḍḍar. Waxxa da di tmeḍlin ɣarsen imeẓlaḍ d ttwajar.

« — Mayemmi ittmetta utarras ?

— Minzi Rebbi ixes amenni ». Amya i d xafi terra yemma.

« — Mani ittraḥ wenni ittmettan ?

— Ɣer tgemmi niɣ ɣer tmessi ».

— I neccin ?

— Ɣer tgemmi mala ixs Arebbi.

— Min dinni ?

— Cekk tettseqsid aṭṭas. Ar ɣa temɣared uca ad tessned marra manaya.

Ufiɣ dinni tibbi-nni i dayi-tenna yemma. Ẓriɣ kraḍ n yaryazen sessen s twala zeg yict tzeyyat ca n waman ḥedqen. Ilaɣa-ayi-d yijjen zzay-sen :

— Araḥ-d aɣil-a ay aḥenjir ! araḥ-d ad ac-wceɣ ca.

Ggʷdeɣ uca rewleɣ. « Wc-as i yemma-c a mmi-s n leḥram ».

Ɣer umecli tenna-ayi :

— Tibbi a tiẓiḍ.

Tetteɣ s mezri am nettat. Sɣellayeɣ ktar zi min ttefẓeɣ.

— Zi manis tt-id-tḥetced ?

— Zi tmeḍlin n Buɛerraqiya.

— Zi tmeḍlin !

— Wah, zi tmeḍlin. Min day-s ?

Irẓem uqemmum-nnes. Rniɣ nniɣ-as :

— Ruḥeɣ ɣer wemḍel n uma. Sserseɣ xef temḍelt-nnes cwayt n leḥbeq. Taɛrurt n temḍelt wer teqqim tuɛla. Mala iqqim wemḍel-nnes amec illa s ucal ad imqudda aked tmurt ad tafed wer nzemmar ad t-naff jar imeḍlan i t-yudsen.

Tesbedd zi macca. Txeyyeq. Runt tiṭṭawin-nnes. Rniɣ nniɣ-as :

— Qa dinn aṭṭas n tibbi di tmeḍlin ittwattun.

— Min iɣemyen di tmeḍlin wer t-tetten yewdan.

— Mayemmi ?

Tesweḍ-d day-i s utebheḍ. Necc tetteɣ s mezri. Xarrseɣ-tt ad d tenser. Ksiɣ tazewḍa-inu. Tenna s Tmaziɣt :

— Acfa-ac, ad tecced ixef-nnec.

— Ɛad wer jjiwneɣ.

— Manis d-tyarwed leḥbeq ?

— Zi sennej i ca n tmeḍlin. Xafsent abarru n leḥbeq.

Tenna-ayi-d s uqesseḥ :

— Tiwecca ad tdewled ɣer tmeḍlin ad tarred leḥbeq n yewdan ɣer wemcan-nnes. Qa d timeḍlin n yewdan. Ɣar-k ad cekk-iẓar ca n yijjen tettarid leḥbeq ɣer tmeḍlin. Ula d neccin ad nseɣ i wma-c leḥbeq. Ad as nebna tanḍelt tecna.

Tessenta tetru tanya. Ula d necc irna-ayi uxeyyeq uca wḍan-ayi-d imeṭṭawen. Tdareɛ-ayi uca ṭṭseɣ.

Γer ɛawed: Aɣrum ḥafi n Muḥemmed Cukri s Tmaziɣt (2)

Timaynutin

Fser-itt