24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Tajerrumt n trifit (2)

Ɛebdelwaḥed ḤENNU

Tamsirt 2 (Tamsirt 1)

Addad amaruz.

Addad amaruz n yisem di trifit ittili s ubeddel n yeɣri (voyelle) amezwaru deg yisem. Qbel a dd-nas a nalleɣ di melmi ittili, nesrusa tineqqiḍin-a timeqqranin:

  • Mala yusa-dd yisem awarn i umezday (coordonnant):

Amedya: uccen d yensi

Addad ilelli: insi
Addad amaruz: yensi

  • Mala isem i yellan d ameggay (sujet), ittas-dd awarn i wemyag (verbe).
    Amedya: Irabeɛ wesnus

Addad ilelli: asnus.
Addad amaruz: wesnus.

  • Mala isem d asemmud amessefru (Complément explicatif):

Amedya: ixecc-dd wenẓar

Addad ilelli: anẓar
Addad amaruz: wenẓar

  • Mala isem tizwar-as tenzeɣt (préposition):

Amedya: yuzzel ɣer wexxam

Addad ilelli: axxam
Addad amaruz: wexxam

  • Mala isem izwaren-as imurfimen-a: “bu, m, ayt, suyt”

    Amedya 1: bu temɣarin

Addad ilelli: timɣarin
Addad amaruz: temɣarin.

Amedya 2: m yinjan

Addad ilelli
: injan
Addad amaruz: yinjan

Amedya 3: Ayt uḍewwar

Addad ilelli: aḍewwar
Addad amaruz: uḍewwar

Amedya 4: Suyt uliman

Addad ilelli: aliman
Addad amaruz: uliman

Aqqa mamek i yettili waddad amaruz:

I. Deg yisem amay (nom masculin):

  • Tamerniwt n weznaɣri (Semi-voyelle) “w” qbel i weɣri “a” deg yisem amay (masculin):

Isem amay: addad ilelli a…… addad amaruz  wa….

Addad ilelliAddad amaruz
anu
ass
aman
aduf
adan
wanu
wass
waman
waduf
wadan
  • Asfaḍ n weɣri amezwaru “a” deg yisem amay, d ubeddel-nnes s weɣri “u”, ta tettemsara xmi ittili yisem deg waddad-nnes ilelli, rrimet-nnes ammu i tegga: “VCVC…”, niɣ mala rrimet-nnes deg-s iɣri tḍeffer-it-idd tergalt, awarn-as dinni acfa “e”, awarn-as ɛawed targalt (VCeC) :

Isem amay: addad ilelli: a…… addad amaruz  u….

Addad ilelliAddad amaruz
afus
aberkan
ajeḥmum
abilaj
aberran  
ufus
uberkan
ujeḥmum
ubilaj
uberran
  • Asfaḍ n weɣri amezwaru “a”, d ubeddel-nnes s “we”. Manaya ittemsara xmi i yettili yisem deg waddad-nnes ilelli ibadda s yeɣri “a”, ḍeffrent-t-idd tnayen n tergalin mseḍfarent, amen wer dd-ittekk bu wecfa “e” jer-asent:

Isem amay: addad ilelli: a…… addad amaruz  we….

Addad ilelliAddad amaruz
asqif
amjar
afsar
aqmarji
azɛuq
wesqif
wemjar
wefsar
weqmarji
wezɛuq
  • Tamerniwt n weznaɣri (Semi-voyelle) “w” qbel i weɣri “a” deg yisem amay:

Isem amay: addad ilelli: u…… addad amaruz  wu….

Addad ilelliAddad amaruz
udem
uccen
uxsas
uzzal
wudem
wuccen
wuxsas
wuzzal
  • Tamerniwt n weznaɣri (Semi-voyelle) “y” qbel i weɣri “i” deg yisem amay:

Isem amay: addad ilelli: i…… addad amaruz  yi….

Addad ilelliAddad amaruz
ilem
ilef
izmawen
ijjen
ixef
yilem
yilef
yizmawen
yijjen
yixef
  • Asfaḍ n weɣri amezwaru “i”, d ubeddel-nnes s “ye”, manaya ittemsara xmi i yettili yisem deg waddad-nnes ilelli ibadda s yeɣri “i”, ḍeffrent-t-idd tnayen n tergalin mseḍfarent, amen wer dd-ittekk bu wecfa “e” jer-asent:

Isem amay: addad ilelli: i…… addad amaruz  ye….

Addad ilelliAddad amaruz
irgazen
insi
iɣyal
izmer
iḥramen
yergazen
yensi
yeɣyal
yezmer
yeḥramen
  • Aɣri amezwaru “i” i dd-ittasen deg umezwar n yisem amay amagut (nmp) ittɣima d wenni d wenni (xmi ittili yeɣri amezwaru iḍeffer-it-idd tergalt, awarn-as igɣri niɣ d acfa, awarn-as ɛawd targalt):

Isem amay: addad ilelli: i…… addad amaruz  i….

Addad ilelliAddad amaruz
Imaziɣen
ifassen
imarizen
iberkanen
Imaziɣen
ifassen
imarizen
iberkanen

II. Deg yisem unti (nom féminin):

  • Asfaḍ n weɣri amezwaru “a” i dd-ittasen awarn i tmatart n wunt tamezwarut “t” (marque de féminin), ittɛaqqab deg wemkan-nnes wecfa “e”:

Isem unti: addad ilelli: ta…… addad amaruz  te….

Addad ilelliAddad amaruz
tamɣart
tafqunt
takmamt
taɣyult
tasɣart
temɣart
tefqunt
tekmamt
teɣyult
tesɣart
  • Asfaḍ n weɣri amezwaru “a” i dd-ittasen i tmatart n wunti “t”:

Isem unti: addad ilelli: ta…… addad amaruz  t….

Addad ilelliAddad amaruz
takiḍart
talimant
tamaziɣt
taqendurt  
tkiḍart
tlimant
tmaziɣt
tqendurt
  • Aɣri amezwaru “a” i dd-ittasen awarn i tmatart n wunti “t”, ittɣima d wenni d wenni:

Isem unti: addad ilelli: ta…… addad amaruz  ta….

Addad ilelliAddad amaruz
taddart
tala
tammemt
tawmat
taddart
tala
tammemt
tawmat  
  • Aɣri amezwaru “u” i dd-ittasen awarn i tmatart n wunti “t”, ittɣima lebda amenni d netta d netta.

Isem unti: addad ilelli: tu…… addad amaruz  tu….

Addad ilelliAddad amaruz
tusut
tudert
tuɣbayt
tuɣɣubja
tusut
tudert
tuɣbayt
tuɣɣubja
  • Asfaḍ n weɣri amezwaru “i” i dd-ittasen awarn i tmatart n wunti “t”, ittɛaqqab deg wemkan-nnes wecfa “e”:

Isem unti: addad ilelli: ti…… addad amaruz  te….

Addad ilelliAddad amaruz
tismeɣt
timɣarin
tifraz
tinfart
timessi
tesmeɣt
temɣarin
tefraz
tenfart
tmessi
  • Asfaḍ n weɣri amezwaru “i” i dd-ittasen awarn i tmatart n wunti “t”:

Isem unti: addad ilelli: ti…… addad amaruz  t….

Addad ilelliAddad amaruz
timejmert
tiɣaydin
tizubayin
tiseppunya  
tmejmert
tɣaydin
tzubayin
tseppunya
  1. Aɣri amezwaru “i” i dd-ittasen awarn i tmatart n wunti “t”, ittɣima lebda amenni d netta d netta:

Isem unti: addad ilelli: ti…… addad amaruz  ti….

Addad ilelliAddad amaruz
tisit
ticcart
tiqqedt
tikkest  
tisit
ticcart
tiqqedt
tikkest

Maca ca n yismawen di trifit, nettaf-iten beddan s tergalin. Ameknaw:

Laẓ, fad, beṭṭu, beddu…

Ismawen-a ttɣiman d nitni d nitni am waddad ilelli am waddad amaruz.

Dinni ɛawed ismawen i dd-yudfen ɣer trifit zeg yilsawen nneɣni, uca rrimet-nsen wer tbeddel ca bac ad tili am yismawen n trifit, ameknaw:

Lebḥer, jjuf, lmuss, nneɛnaɛ…

Ismawen-a ula d nitni ttɣiman d nitni d nitni.

Dinni ɛawed ijjen weklasi nneɣni n yismawen wer ttbeddilen deg waddad amaruz, nitni d ismawen n iterrasen niɣ n imukan.

ɣer ɛawed: Tajerrumt n trifit (1)

Timaynutin

Tamsirt 6

Tamsirt 5

Tamsirt 4

Tamsirt 3

Tamsirt 2

Tamsirt 1

Ɛebdelwaḥid
Ɛebdelwaḥid
Abdelouahid Hennu

Fser-itt