24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

« Tagrawt n 47 » Talimant… Wer ttεiceɣ ca di tili n baba

Tagrawt n 47, zi tegrawin timeqqranin n tsekla i yeẓra Aliman awerni i girra tamaḍlant tis tnayen. Tus-d tagrawt-a maḥend ad tili d yiles n ijjen tasalt i yeddren ifeqqusen n girra. Tagrawt-a tixḍar ijjen tebridt n tira d tamaynut, tɣewweɣ x tebridt i zi ttuɣa ttarin imezwura.

Tawlaft dag-s Heinrich Böll, Ilse Aichinger d Günter Eich.

Tagrawt n 47, zi tjemmuεin timeqqranin deg Uliman n uwerni girra tamaḍlant tis tnayen. Ttuɣa dag-s ismawen d imeqqranen deg ujenna n tira Talimant. Zzag-sen Heinrich Böll d Günter Grass i d ɣa yawyen tisemɣurin n Nobel. Aked inneɣni ameknaw Martin Walser d Ilse Aichinger.

Tettwagg tajemmuεt-a deg useggas n 1947.  Beddu-nnes ttuɣa-t nurmal, mani ijjen umari qqaren-as Hans Werner Richter yura ict tebrat i ca n imariten d iḥudriyen. Itter zzag-sen maḥend ad msagaren deg yeffus n Uliman ḥma ad mbuddalen array x yeḍrisen i yettarin. X manaya yeqqar Richter: “Merra weyyen-d iḍrisen-nnsen akid-sen, ɣrin zzag-s. Ammu i tt-teḍhar mayen umi semmiɣ ‘tagrawt n 47’. Deg umezwaru-nni ttuɣa wer ɣer-i la d ijjen tmuɣli x mamek i ɣa tili tagrawt-a”.

Beddu zi ziru

Richter i yemmuten deg useggas n 1993, d ddinamu i isnhezzan tagrawt-a. Mani ttuɣa dag-s, di εecrin iseggusa imezwura-nnes merra imariten i yejjin izumal-nnsen di tsekla Talimant.

Tagrawt-a urid d ca n tmesmunt niɣ ca n wamun ɣer-s turgant n daxel. Maca nettat ɣir tettegg tinawin-nnes tnayen n twalatin kul asseggas. Tagrawt-a tefhem ila lxedmet-nnes ad tili ameknaw ijjen fabrika n tsekla, qqaren dag-s iḍrisen waha. Maca ḥuma ad ssurfen min εicen di girra d tnamtin i yeεdan. Ttuɣa-aneɣ zzat i yijj n tasalt d jjdid, tkessi s ixef-nnes lxedmet n uεawed n tira n umezruy-nnes aseklan zi ziru, Richter yenna x manaya: “Ameknaw tajemmuεt-a tbedda lebda s ijjen wudem d aradikali […] Aked lweqt ad issen bnadem belli ula d tagrawt n 47 ttuɣa-tt d ijjen tecwiḥt zi tyumi tameqqrant n tsekla Talimant. Zeg ijjen uɣezdis nniḍen, ttuɣa imariten n berra lebda nxezzar ɣer-sen d ameknaw, maca ttuɣa ixess-aneɣ a nfabrika neccin amaḍal-nneɣ s ixef-nneɣ”.

Asmaynu, yeqqen deg uswir n yiles, ayt 47, ttuɣa xsen ad adsen ɣer wegdud s yijj n yiles iggwej x Trumantikt, yudes-as i tidet-nnes d mayen isxeddam deg wawal-nnes alebdan.

Tasɣunt n tsekla aked tsertit

Amek yeqqar Richter, ila ayt tagrawt-a ttuɣa ttɣilen ad jjen later-nnsen x isertanen x webrid n tsekla, ttuɣa wer xezzren ca ɣer tsekla zi tiṭṭ n tsekla waha. Maca tagrawt-a ttuɣa txes ad tbeddel ula d tabridt i zi ttuɣa ttxarrsen Ilimanityen. Tagrawt txezzer ɣer yixef-nnes ameknaw d ijjen ssekwila n tdimukraṭit azzareg-nnes d tasekla: “akritika, amseksi d wemnus”. D yina d iwalen i teksi tagrawt x yiri-nnes amek yeqqar Richter.

Wer yeεdi bu aṭṭas n lweqt al mani tedwel tagrawt-a d wul n tussna Talimant ineddwen s tudert. Urid icrek di tinawin-nnes imeqqrnen n tsekla ameknaw Heinrich Boll d Gunter Grass waha, mac aula d imezɣanen d imeqqranen ameknaw Marcel Reich-Ranicki d Hannes Meyer, aked manaya, ttuɣa lmidiya lebda tterran-as taynit, lebda tudrin n wefsar ttemsazzalent ad fsarent idlisen-nnsen qbel ma ad tefsi tagrawt-a deg useggas n 1967.

Timaynutin

C.Andic
C.Andic
Chahid Andich

Fser-itt