24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Tḥajit n : “Hansel d Grethel iweḍḍren di tagant”.

Ḥajit majit, seksu d tyaẓiḍt, mala tweḍḍer-aneɣ a tt-naf

Ttuɣa ijjen unezdam, d temɣart-nnes d tnayen n tarwa-nnsen, zeddɣen x ugeddim n ijjen tagant. Mmi-tsen qqaren-as Hansel, yelli-tsen qqaren-as Grethel. Nitni ila llan d imeẓlaḍ. Deg ijjen useggʷas yekka buheyyuf x tmurt, uca anezdam-nni, ila wer x-as ittekk bu yiḍes, ttuɣa yecci-t wemnus, ar mani i s-inna i temɣart-nnes:

« Min ɣa negg lexxu? Mamec i ɣa negg a nessec tarwa-nneɣ igellinen? Wer ɣer-neɣ qqaɛ min ɣa necc.

— Tenna-as temɣart-nnes: “tessned min ɣa negg? Ɣer lefjer, a nawi tarwa-nneɣ ɣer wammas n tagant, ad asen-nessreɣ timessi, kul ijjen zzag-sen ad as-newwec ijjen tleqquzt n weɣrum. Uca neccin a nexdem ccɣel-nneɣ, ad ten-nejj din weḥḥed-sen. Ad asen-iweḍḍer webrid, uca neccin a zzag-sen nehna.

— A lla cem a tamɣart-a, i das-yenna unezdam, wer zemmreɣ ad ggeɣ aya! Mala nejja tarwa-nneɣ di tagant, wer daneɣ-ittfekki di walu! Ad d-asen lewḥuc ad ten-ccen.

— Iwa waxxa, cek texsed a nemmet s buheyyuf s rebɛa idneɣ zixenta. I d x-as terra!

Wer tbedd ar mani i yeqbel min das-tenna. Ḥaca iḥenjiren-nni wer ṭṭisen s laẓ i yejjin adan-nnsen ttwijjiqen, ila tteslan i wawal n yemma-tsen. Uca Grethel tru aṭṭas, tenna-as i wuma-s:

« Ggin-t zzag-neɣ!

— Inna-as Hansel: cem sqar waha, uca a nexzar mamec i das ɣa negg.»

Wami raḥen ad ṭṭsen lwalidin-nnsen, nitni kkren, jemɛen arruḍ-nnsen, yeffeɣ zi taddart, igru Hansel aṭṭas n teẓra, min ttuɣa izemmer ad yegg di jjib-nnes. Wami i d-igeɛɛed uzil, tesnekker tamɣart-nni tarwa-nnes: « Kkret ay imaɛgazen! Ixess a nraḥ ɣer tagant ad nezdem ikeccuḍen. » Tewca-asen ijjen uleqquz n weɣurm i kul ijjen zzag-sen, uca tenna-asen: « Ha min ɣa teccem i umecli-nnwen; wer zzag-s tettem ca qbel, minzi ataf wer ɣer-wen ittili walu. »

Umi lejyub n Hansel ttuɣa ɛemmren s teẓra, tegga Grethel aɣrum-nni di tbanta-nnes. Zi senni, ṭṭfen abrid merra ɣer tagant. Deg webrid, i ttuɣa yellan ɣer deffer, ineṭṭer Hansel tiẓra-nni ticemlalin deg webrid. Wami wwḍen ɣer wammas n tagant, yenna-asen baba-tsen: « Lux a tarwa-inu, zedmet akeccuḍ! Nec ad awem-sserɣeɣ timessi ḥma wer tettesmiḍem.» Uca bdan Hansel d Grethel zeddmen tiseḍwin zi tqiccet n ijjen teɛrurt. Wami sserɣen timessi deg ikecwaḍ-nni, tenna-as temɣart: « Ṭṭset a wladi, sgenfat cwayt. Neccin a nerreẓ akeccuḍ-a. Xmi i ɣa nsala, ad d-nas a kenniw-nesserggʷeḥ.»

Ṭṭsen tnayeni n iḥenjiren. Wami i d-faqqen, ttuɣa tnedl-d tallest. Tebda Grethel ad tru, tenna-as:

« Mamec i ɣa negg a neffeɣ zi tagant-a lexxu?» Yedba Hansel itthedden dag-s. « Raja ijjen cwayt ad tgeɛɛed tziri. Xenni a naf abrid-nneɣ.»

Wami i tebsisseq tziri deg ujenna, yeṭṭef weltma-s zeg ufus uca yebda iḍeffer tiẓra-nni ticemlalin. Wami i d-tenqer tfukt, wwḍen ɣer taddart. Sqarqben x tewwurt. Terẓem-as temɣart-nni, uca teẓri-ten. Tenna-d: « Ay imcumen! Mayemmi teṭṭsem aṭṭas di lɣabet? Neccin nettɣil ɛemmer-s ad tɛeqbem.» Baba-tsen yefreḥ umi i ten-yeẓra, minzi ila yeqqes-as lḥal bezzaf wami i ten-ijja din.

Awerni ijjen cwayt n lweqt, yebda buheyyuf ɛawed, kṭer zi mamec i t-ttuɣa, s tmeddit-nni, tteslan iḥenjiren yemma-tsen teqqar : « Wer ɣer-neɣ yeqqim min ɣa necc, ijjen cwayt n tleqqa n weɣrum waha. Ixess a nexzer mamec ɣa negg a nessekk iḥenjiren-a, mani wer ttifen bu webrid ɣer taddart; wer ɣer-neɣ min ɣa negg ɛad.» Wami xsen ad ṭṭsen iḥenjiren, Hansel ikker ḥma ad yegru tiẓra-nni. Maca yemma-s tbelleɛ x-as tawwurt, wer izemmer ad yeffeɣ. Xenni yenna-as i weltma-s:

« Wer ttru ca a Grethel, hna aked uzellif-nnem; Rebbi ad aneɣ-iɛawen. »

Tesnekker tayemmat tarwa-nnes di ssbeḥ zik. Tewca-asen ijjen tleqquzt n weɣrum, drus ccwayt x min dasen-tewca qbel. Wami wwḍen ɣer tagant, jjin lwalidin-nni tarwa-nnsen ad zedmen akeccuḍ. Aɛecci-nni, ssreɣen iḥenjiren-nni timessi, uca ṭtṣen, sseɛdan llilet-nni bla ma ad d-yas ula d ijjen a x-asen yerzu. Faqqen-d deg wammas n llilet, yenna-as Hansel i weltma-s: « Raja ar i ɣa tettgeɛɛed tziri a Gerthel; uca a naf abrid ɣer taddart.»

Wami i d-tgeɛɛed tziri, ṭṭfen abrid. Maca iḥenjiren nsin gguren uca tiwecca-nnes, qaɛ wer ufin ufuɣ zi tagant. Mmuten s laẓ, ttuɣa ɣer-sen mɣir ca n tabɣa iffẓen deg uqemmum-nnsen. Ttuɣa wexxḍen ar mani iḍaren-nnsen dewlen wer zemmren ad ten-ksin. Ṭṭsen s wadday i ijjen tcejjert.

Senni, bdan gguren ɛawed, d nitni tcuqqan di tagant. Ɣer uzgen n nnhar, ẓrin ijjen wejḍiḍ d abbaḥ x ijjen tseṭṭa, d acemlal am wedfel. Ila yettɣennej mliḥ aṭṭas ar mani i ɣer-s bedden iḥenjiren-nni ttsennaṭen-as. Wami isala, yerẓem afriwen-nnes iḍew-d ɣer-sen. Xenni ḍefren-t ar ijjen taddart d tameẓẓyant ar mani i yersa x tzeqqa-nnes tacemlalt. Wami i ɣer-s udsen, ufin belli taddart-nni tettwagg s weɣrum, tedla s tmiẓiḍin. Tiburjatin ttwaggent s ssekkʷar. «A nraḥ a necc mala ixes Rebbi, i yenna Hansel. Ad cceɣ cwayt zi tzeqqa, tettban-d tledd!»

Iɛejb-as lḥal i Hansel, igeɛɛed ɣer tzeqqa, iksi-d ijjen umursu ittett zzag-s. Xenni yebda ittett, ittelleɣ. Ijjen cwayt ad tennurẓem tewwurt, teffeɣ-d zzag-s ijjen twessart, wudem-nnes iccebleq, teṭṭef x ijjen tqabut. Ila ggʷden iḥenjiren-nni, minzi ɣeḍlen-d merra min illa deg ufus-nnsen. Tenssenhezz tawssart-nni azellif-nnes, tenna: « Ihya tarwa-inu iɛizzen! Wi kenniw-d-iwwin da? Adfet, as-d-ttiw ɣer-i! Wer dawem-ittuqiɛ walu.»

Teṭṭef-iten zeg ifassen uca tessidef-iten ɣer taddart-ines. Tewca-asen ijjen ṭṭebsi n tmarraqt aked weɣrum i yeḥman, ddeffaḥ d lleccin. Uca tebda tessujad-asen lektu mani i ɣa ṭṭsen. Xenni Hansel d Grethel saxen deg yiḍes. Yettɣil-asen axmi aqqa-ten di jennet. Maca tessbeḥ n twessart-nni d wudem n berra waha. Di tidett, ttuɣa-tt d tamcumt, d taɛewwadt i tella, tebna taddart-nni s ṭarṭa ɣir ḥuma ad tejbed iḥenjiren. Xmi i tetteṭṭef ca n ijjen, tneqq-it, tesnanna-t uca tettett-it. Ɣer-s netta, d nnhar n lɛid.

Ɣer lefjer, qbel ma ad d-faqqen iḥenjiren, tekker nettat. Teṭṭef Hansel, tewwi-t ɣer ijjen ufital, uca tbelleɛ x-as. Yeqqim yesɣuyyu, maca walu. Tagezzant-nni traḥ ɣer Grethel, tesfaqq-itt-id tenna-as: « kker senni!, a tameɛgazt-a; raḥ rzu x waman sewjed ca n ḥajet i wumam. Aqqa bellɛeɣ x-as deg ufital ḥma ad iseḥḥ. Xmi i ɣa yujed, ad t-cceɣ.»

Tebda Grethel tettru, maca imeṭṭawen-nnes wer neffɛen di walu. Ila uɣil x-as ad tegg min das-tenna tɛewwadt-nni. Kul ssbeḥ, tettraḥ tawssart-nni ɣer ufital, teqqar-as : « a Hansel amcum, ssiɣ-d ifassen-nnec ad ẓreɣ ma seḥḥen ma lla».

Maca Hansel, issiɣ-as tileṭṭet-nnes, taɛewwadt ila wer tettwili ca mliḥ, s uya wer das-tetterri bu taynit. Tettɣil ila d ḍaḍ awesṭani n Hansel, uca teqqar aked ixef-nnes, mamec temsar wer ittseḥḥi. Wami ɛdan rebɛa n simanat, uca aḥenjir-nni ttuɣa-t ɛad yezded, tɛesseb, tenna wer tettriji ca ɛad aṭṭas.

«Hnaci deɣya, tesɣuyy x Grethel, awi-d aman ! Hansel ma iseḥḥ niɣ lla, ad t-cceɣ, ad t-cceɣ tiwecca.»

Aked ssbeḥ zik, tewwejed Grethel ijjen teydurt n waman tewca-as timessi. « Iggur a neggʷ aɣrum d amezwaru, sewjed min ilaqen, i s-tenna tɛewwadt. Aqqa ssujdeɣ afarran.»

Teɛren Grethel igellin ɣer uferran, manis i d-itteffeɣ uḥaduq n tmessi. « Xzer min dag-s ɣer daxel! Xzer ma yeḥma i tnenni.» I das-tenna.

Ttuɣa tenwa ad teɛren ula d taḥenjirt-nni ɣer daxel, txes ad tt-tecc ula d nettat. Maca Grethel tfaqq akid-s, tenna-as: «Wer ssineɣ mamec i das-tteggen. Mamec tteggen ttadfen deg ufarran? ».

— aḥḥah x-am a tyaẓiḍt-a n waman, i s-tenna tɛewwadt, aqqa aqemmum-nnes d ameqqran qbala, xzar, zemmreɣ ad dag-s adfeɣ nnit. » Tessizwar azellif. Uca tɛern-itt Grethel s min ɣer-s d jjehd deg ufarran, ppraqq, tbelleɛ x-as tawwurt s ẓẓekrun.

Zegga ttuɣa tagezzant-nni tkemmeḍ, tuzzel ɣer ufital uca tenna-d: « A wma Hansel, nennufsel-d zzag-s! Tawessart-nni taɛewwadt temmut ! .» Wer ɣer-neɣ minzi i ɣa ggʷden, udfen xenni di taddart n twessart-nni. Fettcen merra tiɣemmura, ttuɣa din isenduqen ccuren s lluban d wureɣ.

Yenna Hansel amen netta ittɛemmer lejyub-nnes : « Manaya zixenta ḥsen zi teẓra-nni ila ɣer-i! .» Amenni i tegga ula d Grethel «Luxa, ixess-aneɣ a nugur ssa, i d-inna Hansel, ixess a nerwel zi tagant-a tamgzunt.»

Awerni i waṭṭas n tseɛɛatin n tecli, wwḍen ɣer taddart-nnsen. Wami i tt-zelmen, bdan ttazzlen ɣer-s, udfen x wexxam n baba-tsen, uca bdan neggzen akid-s. Yemma-tsen ila temmut. Tsarreḥ Grethel tbanta-nnes uca ad izelleɛ lluban di taddart. Issufeɣ-d Hansel wureɣ zi jjib-nnes, zeg uqebbiḍ n ufus-nnes. Safi, lux qḍan x imunas. Ɛicen di lehna merra idsen.

Nekka-dd ssa d ssa, wer daneɣ iseḥḥ ca, tseḥḥ-aneɣ ij n tleqquzt n weɣrum, a tt-nebḍa jer-aneɣ

Timaynutin

C.Andic
C.Andic
Chahid Andich

Fser-itt