24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Minzi ttmesxen wuraren di Arif?

Aqeyḍun di lwesṭ n webrid, Lebwaq ttreẓẓan azellif, ddeqqa lmerrakciya, ij n wergaz d aberkan ibedd ɣer tewwurt n uqeyḍun, iyerḍ arruḍ am wenni i ttirḍen ixeddamen n leqser, tinni i yeqqaren “sslat wesslam”, lɛemmareyya, tamuzikt n cceɛbi… D wa d urar di Arif n lexxu… Niɣ din ij n wudem nneɣni n wurar: iwdan qqimen d tizemmujin, ɛecra x kul missa, lefqi ij umur ad iɣer lqurɛan, ij umur ad iḥeddet, ittegg amḥizwar s iseqsiten n ddin, wenni i ɣa yerren x iseqsiten-nni, itticc-as ca n rriɣalu (lemsek niɣ ca n wedlis yessawal x ddin…).

Ammu i dewlen wuraren. Ula d irifiyen i iɛeqlen x wuraren n zik, kessin s wesḥissef, tteṭṭfen x uzellif, qqaren s wawal n utebheḍ: “ayyaw, min aneɣ-ideɛwen?”…

Manis tekka leɣramet, d leɛḍariyet, d leɛwayed n ddfuɛ, d lḥenni ameẓẓyan, d lḥenni ameqqran, d ubeqqeḍ n lḥenni di lḥiḍ, d rrayziq, d yezlan, d ccḍiḥ… Kulci iruḥ, kulci iwedder… Tdewled mala truḥed ɣer wurar d arifi, a dac-dd-yawi rebbi aqqa-cekk di Fas, niɣ a dac-dd-yawi rebbi aqqa-cekk di legnazet.

Minzi ttmesxen wuraren di Arif?

Mala nexbec bac a nerzu manis i dd-yekka manaya, netteffeɣ ɣer waṭṭas n yebriden, kul abrid ineddeh-aneɣ ɣer ca n tzura zi tzurawin i yeccin rrimet n leɛwayed n Arif.

Zeg yij uɣezdis, abeddel i tegga tudert n irifiyen zegga i yettwasers ddsas n yij n ddewla d tatrart, awarn i wufuɣ uḥewwas, yejja aterras arifi ad yexzer s yij n lxezrat temsebḍa x mamek ttuɣa ixezzer ɣer yexf-nnes qbel.

Amen nesen, ibeddel lebni asusyadelsan n tqebbal n Arif, dewlen irifiyen qqnen ɣer tendint kter zi min qqnen ɣer teqbilt d ddcer. Tudert n tendint, tettawi ɣer yij n unestef zi ddat, ɣer yij n lxezrat d taneqsit ɣer leɛwayed.

Tarezzit n tdelsa n umuni d weswizi, tessefruri-dd ij n tudert n wembezzaɛ d tweḥdanit. S uya, aṭṭas n yewdan, beɛɛden i min ttuɣa tettegg jjmaɛet deg wurar, dewlen tteggen min ten-yessufuɣen. Kter ɛad umi i rrẓent waṭṭas n leɛwayed i ttuɣa ittɛawanen bab n wurar, kessint x-as ddqel, amecnaw iwerditin (iḥewliyen d iyenduzen…) d leɣramet…

Aked uɣezdis n manaya, yudef-dd yij n wudem n ddin d amaynu, yebna x wesḥerrem n leɛwayed i xef ttuɣa bnant tmeɣriwin n lejdud. lxezrat-a s tiṭṭ n ddin amaynu, tḥerrem ccḍiḥ d wemxellaṭ d leɣramet d iwerditen d tiggaz… Alami dewlen waṭṭas n wuraren di Arif deg-sen rriḥet n lmewt. Iwdan msettafen deg uqeyḍun, tinyarin cerfent, sḥessan i zzhid… A dd-yemmers umensi, ad ccen, uca ad kken di tewwurt.

Manaya ɛawed yeqqen aked ssiyasa i tegga ddewla, ihemmcen tadelsa deg wudem-nnes amaziɣ, tesserɣ tfawt x yij n tdelsa i yexsen ad terr lmeɣrib d aɛrab. S uya, ɣabent leɛwayed umaziɣ d tdelsa-nnes zeg wetlibizyun d sekwilat d tesdawitin… Yedwel ittaf ixf-nnes illa di ddcar… ɛad wer t-ittif mamec i t-ttuɣa qbel.

Uraren mmuten umi yemmut weswizi.

Amen nniɣ, tareẓẓit n uxarres s yij n leɛqel n jjmaɛet ula d nettat ɣer-s afus deg utemsex i yemsaren i wuraren. Min qesdeɣ di manaya; iwdan n ddcer ttuɣa kessin ddqel x mmi-s n ddcer-nsen, bac wer tt-ittett di tudert-nnes d wagla-nnes d sseḥḥet-nnes. Amen i ttuɣa tteggen yewdan adwal d twiza deg wekraz d waddud ulum d userwet… Ttuɣa swizan ula deg wuraren d sswabeɛ d imextan… Bac wer ittkellif bab n wurar ixf-nnes, ad yegg imerwusa.

Zegga i yerreẓ weswizi, truḥ akid-s leɣramet, ruḥen iwerditen, truḥ ula d lfurjet n wuraren. Minzi mala ttuɣa urar ittili x yili n jjmaɛet, qeɛ teswiza deg-s, qeɛ tceṭṭeḥ, qeɛ tettfurruj… Yedwel deg wakud-a deg yiri n wenni i itteggen urar weḥd-s. S uya, temmutti lxezrat ɣer wurar zi lfurjet, ɣer yij n wemnus n usecci d weɣras d uqeyḍun d DJ… Yedwel d ij n weklasi n wemḥizwar d ubani, kul ijjen irezzu ad yessecc xir zeg wenniḍen, ad yegg aqeyḍun xir zeg wenniḍen, ad yeɛreḍ iwdan xir zeg wenniḍen…

Ttmesxen wuraren, wḍant x-asen tefras n Arif…

Ma zemmren a dd-dewlen wuraren n yij nnhar?

Manaya yemra, minzi ula d mamec i ittxerres wegdud, d mamec ittedder, kulci ibeddel. Rni x manaya, amxellaṭ adimugrafi i ittemsaren di tneddam n Arif, ula d netta yeswiza bac ad yewc ikuluren n Fas d Merrakec d ddarlbiḍa i wuraren n Arif.

Maca waxxa amenni, wer nqeṭṭeɛ bu layas. Mala ttuɣa ɣer-neɣ ij n tracca n tmesmunin i ɣa ixedmen x uɣezdis-a di Arif, aked wesfaqi n yewdan d ucejjeɛ nsen ḥuma ad dewlen ɣer wuraren n zik, aqa kulci nezmer a ɣer-s naweḍ.

Ɛad llan yinni i yeṭṭfen cwayt di leɛwayed, maca udrusen s waṭṭas. Ttuɣa din ij ulaɣi yettwagg di tendint n Lḥusima, bac ad tettwawc lqaɛa tjehhez s kulci, baṭel, i yinni i yexsen ad ggen urar d arifi, maca ittxessa-ten ad ggen arruḍ d arifi, macca d tarifit… isuraf am yina qaden, zemmren a dd-rren idammen deg iẓewran n leɛwayed n Arif.

Ɣer ɛawed: Urar ɣer Imaziɣen n Arrif

Timaynutin

Ɛebdelwaḥid
Ɛebdelwaḥid
Abdelouahid Hennu

Fser-itt