24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Lmadani x tenfas-nnes: Izli war dayi-yejji ttasiε i min xef xseɣ ad ariɣ.

Deg ussan uqlilen i yeɛdan, issufeɣ-d uzlawi Arifi Ḥalim Lmadani, adlis n tenfas-nnes amezwaru umi i yegga isem “tameṭṭut tameqqrant”.

Adlis-a wanita yettwafser awerni i wammud-nnes amezwaru n yezlan i d-yeffɣen deg useggas n 2020 umi yegga isem n « addriwen n uẓuyyet».

Lmadani, wer yeqqim ca ɣer udlis-nnes amezwaru amek tteggen aṭṭas n izlawiyen, maca yerni-d ɣer ssuq n tsekla ammud-nnes wis tnayen “Jar uḍiqqi d ulaɣi“.

Deg udlis-a s ixef-nnes i yettlaɣa uzlawi ɣer imariten ḥama ad rnin deg usneflul. Yeqqar netta : “Ilaɣiten i xseɣ ad ssiwḍeɣ s webrid n wedlis, d ilaɣiten n tira, xenni d manaya i d-yusin deg wezwel “Jar uḍiqqi d ulaɣi” alaɣi i ymariten Irifiyen yuran ijj n wedlis uca sbedden“.

Ammud amezwaru n uzlawi Arifi Ḥalim Lmadani.

Xenni, lexxu Ḥalim ha aqqa-t yeqleb ticti ɣer ijjen wanaw-nneḍni n tsekla. Nessawal da x “tinfas” mani drus n idlisen i d-yeffɣen s Trifiyt deg uklasi-ya. Ittegg umari fus-nnes di tmerniwt n tsekla Tarifiyt d ulellec-nnes. Maca zeg ijjen uɣezdis-nneɣni, wer nzemmer a nenker ila yedwel d isem jer imeqqranen n tsekla Tarifit ar yiḍ-a, umi nessitim ad d-issefruri asenflul-nnes d tira-nnes deg yimal.

Temsagar Tifray aked Ḥalim, uca tegga akid-s ijjen wemsawal i yefsusen i zi issenked adlis-nnes amaynu:

Tifray: Mamec i d-yusa uxarres ad tarid tinfas d melmi i day-sent tebdid tira?

Aseqsi-nnek amezwaru mamek i d-yusa uxaṛṛeṣ ad ariɣ tinfas, isxarras-ayi di tmeggarut n Ḥasan Benεaqiyya i yegga wungal “Ussan inderyen s adu lalla turtut” yenna day-s: “izlan ttejjan-d ungal”. Amenni nnit, izlan jjin-ayi-d tinfas. Tanfust tameṭṭut tameqqrant ttuɣa-tt d izli tedwel d tanfust, izli war dayi-yejji ttasiε i min xef xseɣ ad ariɣ.

Tifray: Nessen-icek deg yiger n usefru, maca mamec i d-yusa umutti-ya ɣer tenfas?

Asefru igewwed-ayi ad ggeɣ tazuni n tɣuriwin timaziɣin. Tiɣuriwin timaziɣin gewwdent-ayi ad ariɣ tinfas; mmuttyeɣ ɣer tenfas umi i ɣa sserseɣ aḍaṛ-inu di tzuni n tɣuriwin timaziɣin. Maca aɣbal n qeε manaya d asefru.

Maci i necc umi yemsar waha aya. Nettaf Muṣṭafa QAḌAWI issufuɣ-d ungalen maca issizzar s usefru di tira, Saεid BELΓERBI ifsar tinfas maca issizzar s usefru i ttuɣa ifessar di tesɣunin d tneɣmasin.

Tifray: I xenni, min xef ssawalent tenfas-nnec?

Isental n tenfas-inu ad yaf umeɣri: tanettit, tutlayt Tamaziɣt d useɛqaṛ i tettedder, maca war tent-yettif ca s wusrid (dirikt) ad tent-yaf s warusrid (andirikt), minzi nnuffrent s tewlaft tamessefrut i yellan d amitafur, ssawaleɣ x ca, maca ittawi d ca nneɣni.

Nettaf dinni ɛawed tayri d beṭṭu, nettaf aεraq, nettaf εawed iḍennaḍ i ɣar qqnent leεwayed nneɣ; taɣerma i ywḍḍaṛen amecnaw: atmun, tamunit tenɣa tettiknulujiyt, amecnaw min rrin lefuquyat ḥṛam zzay-sen izlan d yiwenniten ibezmen.

Tifray: Tessned belli ɣer-neɣ drus n idlisen n tenfas di Arrif, zi lxezrat-nnec mayemmi din tadersi-ya?

Ḥuma ad nessiwel x tudrust, d amezwar ad nexzaṛ tanfust aẓwaṛ-nnes ma d tamiwant ma d tamirayt? Minzi xmi i tt-nessemqudda di tmiwant (oralité) aked yezlan nettaf-itt tennigra. Uca amenni i das-temsar ula di tmirayt.

Ta zeg yijj n uɣezdis, zeg uɣezdis-nneɣni tinfas-nni ɣer-neɣ i yettwafsaren ma d tidett d tinfas? Niɣ d tira waha? Minzi xmi neqqar tinfas ɣer-neɣ, maci merra, nettaf-itent am xmi d azɣan (akritik). Wer ɣer-sent ca lqaleb n tenfust.
Ɛawed xmi nessawal x tudrust, nessen aqqa dinni imariten uran tinfas, maca war tent- fsiren ca.

Tifray: melmi i ɣa yemmers udlis-nnec di tsedlisin ?

Adlis-inu yeffeɣ-d ṣafi, maca ad yemmers di tsedlisin zeg wass n 22 ktuber sennej, awarn i xmi i das ɣa yettwagg usinyi d teɣri x ufus n tmesmunt Ameẓẓyan i ttqadiɣ aṭṭaṣ.

Timaynutin

C.Andic
C.Andic
Chahid Andich

Fser-itt