27.1 C
Nador
Lexmis 25 Yulyu 2024

« Idernan » d ijjen ɛada d taqdimt, tesmuna jar tawmat

Tessufeɣ-d Faṭima Acwiḍ tiseɣnas-nnes tiqdimin i tyerreḍ deg wussan am yina, tired ula « Abraɛ », i yellan d jjen marka n warruḍ n Tmaziɣin i ttwazewwqen s tnewwacin, zi senni tessers « xiṭ rriḥ » x uzellif-nnes ittwaggen s nnuqret.

Faṭima tegga lḥenni, tgeffeḍ taddart, qbel ma a traḥ a tẓer timɣarin-nniḍen n Ayt Ḥmed, jjwayeh n Teznit bac ad ssujden macca n Idernan.

Ayt  Ḥmed zi tqebbal n « Anzi » i yellan deg waṭlas ameẓẓyan, imezdaɣ-nnes ssujaden maccat-nnsen tiqdimin zzag-sen « ssefnej », aɣrum n « afarnu » ittwassnen ula s « Tafernut » (Ijjen ddeg n weɣrum ibbuṭṭeḥ, yegga am « pizza »).

Maci ḥa ssefnej d weɣrum n « Afarnu » i d-ssujadent timɣarin waha, maca tteggent ula d ijjen seksu ittmeccan aked « Amlu » (tteggen dag-s zziyt n wargan d waren n lluz yurfen), aked ijjen ṭṭajin n weysum n yiɣid d tlussi d tammemt.

Macca n wafra

Lmusem n idernan ittwaḥsab d ijjen wagla d adelsan d Maziɣ, ibedda zi Yennayer ar Mares, d ijjen ɛada d taqdimt, iwdan dag-s ttnewjiwen ɣer wayawya, jer tqebbal i telt-yyam di simana (lexmis, jjemɛa d ssebt).

Idernan ittxes ad issesleḥ midden jar-asen ula kṭer yenni i ttmenɣan, xenni Imaziɣen n wemkan-a beddan tteggen ficta zi tqebbal n Tafrawt, Amlen, Idda wgʷniḍif, Ayt Swab, a nekk x Tahala d Ida wsemlal, a naweḍ ar Idaw baɛqil, Arsmugen di Anzi d min dag-s d-yunuḍen.

Ficta tbedda di jjihet n Anzi di teqbilt n Ayt Ḥmed di lexmis ameggaru zi yennayer, tḍeffar-it taqbilt n Idaw baɛqil di lexmis amezwaru zi Febrayer, uca tettas-d twalat n teqbilt n Aday di lexmis wis tnayen zeg wayur-a s ixef-nnes.

Alaḥsab ca n yemɣaren n tqebbal-a tina, qqaren belli Idernan ittas-d bac ad ismun tawmat jar tiqebbal-a tina, mani yenniḍen ttwalan ila ittas-d bac ad ssemɣren zi nnwac n lluz ittwassnen di jjwayeh-a.

D agla, ittraḥ ittweḍḍar

Ijjen zeg inni itteggen urar n jjihet n Anzi deg waṭlas ameẓẓyan Lɛerbi Lecger deg wawal-nnes aked Aljazeera.net « Idernan d ijjen ɛada d Tmaziɣt d tadelsant d taqdimt tebda tettwaḍḍara, minzi imezdaɣ tteffɣen zeg wemkan-a ttraḥen zeddɣen mani nniḍen ».

Lɛerbi iqqar ila Idernan lux dewlen ttwaggen di tudrin, di lwacunat, min yejjin tafidiralirt n tmesmunin tettxarres bac ad tt-tessedder, ad tsewweq i Imeɣrabiyen-nniḍen s ijjen ufistibal irẓem, imezdaɣ n wemkan-a fessren dag-s, maccat-nnsen, ɛadat-nnsen d warruḍ-nnsen i inerzaf n wemkan-a.

Iqqar ila aqqa aẓwer n « Idernan » ittɛeqqab ɣer Sidi Muḥemmed Aɛejli ittwassnen deg wemkan-a, d netta i yeggin afra jar tiqebbal deg wussan n « ssiba », mani midden ila beṭṭan macca d tisent.

Aked  uɣezḍis-nniḍen, din wi iqqaren aqqa idernan yegg-itt Abu Yaḥiya Lɛutmani Lgersifi immuten aseggas n 1585.

Maca waxxa ittuqiɛ umsebḍi di manaya, tettɣima d ijjen ɛada ifessren tawmat jar tqebbal.

Timɣarin n jjihet n Anzi deg waṭlas ameẓẓyan, ttacant s uɛeffar wami cerrkent deg usedder n ddegg-a n ɛada, ḥḍant arruḍ-nnsent, tteffɣent zzag-s.

Llant timɣarin cerrkent deg Uḥwac, ttɣennjent maca bla ma ad mmlent udem-nnsent, tteggent ijjen uḥewwaq iddal wudem-nnsent.

Faṭima Asmamid, d nettat tuɣa tessujad aɣrum n « Afarnu », teqqar ila idernan yus-d i wemsuluḥ jar midden, tarwa n tmurt ttexsent ad t-ḥḍan, bac wer ittwattu ad iweḍḍer.

Timaynutin

C.Andic
C.Andic
Chahid Andich

Fser-itt