24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

🔊 Ɛali Baba, d rebɛin n iceffaren!

yesmezɣ-itt: Ɛebdelwaḥed ḤENNU

Audio Ɛali Baba d rebɛin n iceffarn

Ḥajit majit, seksu d tyaẓiḍt, mala tweḍḍer a-tt-naf!
Ttuɣa di min yeɛdun, deg yijj n tmurt tiggʷej, ttɛicen dinni tnayen n wawmaten; ijjen qqaren-as Ɛali Baba, wenneḍni qqaren-as Qasem.

Ɛali Baba ttuɣa-t d ameẓluḍ, kul ass ittali ɣer tagant ḥuma ad yezdem, yeznuza akeccuḍ, ittawi-dd i temɣart-nnes ayenni n minzi i ttɛicen. Ttuɣa-t ijjen lxir n uterras, wer deg-s ixarriqen ula d nnwaɛer. Maca uma-s ameqqran Qasem, ttuɣa-t d ijjen uterras yeqseḥ, ul-nnes wer x-as yergib illa rebbi.

Deg yijjen wass, amen yelhaƐali Baba ittqessas akeccuḍ di tagant, uca d netta ad ittwala ca n tarbiɛt ɛellfen-dd ɣer-s s yeksan! Yuli deg yijjen tsejjart, merra min deg-s itterjiji s tiggʷdi. Alami ula d aɣyul-nnes yeggʷed, iruḥ yennuffer adu yijjen uxeccab.

Ɛdun-dd adu-nnes, uca ikumasa iḥesseb-iten: “ijjen, tnayen, tlata, rebɛa… rebɛin! Manaya a rebbi-inu? Rebɛin idsen? Merra min ɣa ggeɣ, a da qqimeɣ al ɣa xzareɣ min ɣa ggen.”

Yebda Ɛali Baba yesseḍfara-sen tiṭṭawin, ittxemma min tteggen. Ittwala-ten bedden zzat i yijjen tesḍart anict n min tt-iqedden. Yeḍḍer-dd wemɣar-nsen, iqeyyeḥ:

– Simsim, a simsim, rẓem!

Tennurẓem tesḍart-nni, tegga ijj n ddriz maca aqa d ddriz! Ttuɣa-tt am ca n yesli d ameqqran, teqqen tawwurt n yijjen yefri! Lexdenni, udfen merra yergazen ɣer daxxel.

Yenna Ɛali Baba aked yexf-nnes: “Ih! D ina d rebɛin n iceffaren? Ttgeccaḍen-dd iwdan ssakkʷaḍen-dd da ɣer yefri-ya! Iwa  yif wer ṭṭiriɣ zi tsejjart, ad rajiɣ da! A rebbi-inu mani i tellid? Ad xemmeɣ min ittemsaren, uca min yegga rebbi yegg-it..”

Tenɣa-t tiggʷdi, wer yenhezz zeg wemkan-nnes, wer ittari nnefs! Cwayt, uca ittwala isli-nni yennurẓem zi jjdid, ffɣen-dd iceffaren. Iyura wemɣar-nsen, iqeyyeḥ ɛawed:

-“Simsim, a simsim, belleɛ!”

Yedwel-dd yesli-nni ɛawed, yeqqen aqemmum n yefri, axmi ca wer yewqiɛ! Nyin x yeksan-nsen, uguren.

Ɛali Baba, waxxa ttuɣa-t d amaggʷad, maca wer das-yewci lxaḍer-nnes ad yugur amen wer yergib x min din xemmlen. Yexs ad yexzar ma a das-yegg rray yesli-nni, ad yennurẓem s wawal-nni i zi ittnurẓum. Yeḍḍer-dd zi tsejjart, iruḥ ɣer tewwurt n yefri-nni, zegga i yessen belli iceffaren merra uguren.

Ilaɣa: “Simsim, a simsim, rẓem!”

Tennurẓem tewwurt n yefri s yijjen ddriz yessaggʷad! Yettebheḍ Ɛali Baba, yenna aked yexf-nnes: “Uh! Yennurẓem yesli mɣar nniɣ-as tawalin-a!”

Yudef ɣer yefri amen itterjiji, Tbelleɛ-dd awarn-as tesḍart-nni. Lexxu aqqa-t weḥd-s ɣer daxxel n yefri. Yessulles din lḥal! Din ijjen tebridt teḥsar tettawi ɣer uɛebbuḍ n yefri. Iḍfer-itt, alami yeffeɣ ɣer yijj n wemkan yennurẓem, d miriw. Din i ttuɣa xebbɛen yiceffaren merra tixubay-nsen. Yettebheḍ Ɛali Baba s min yeẓra, wer yumin min ittwala! Merra min dd-ukren iceffaren, ttuɣa ixemmel dinni. Ha ureɣ, ha nnuqert, ha ticuqatin n leḥrir isekkʷan…

Yenna aked yexf-nnes s utebheḍ: “Lexxu ad ksiɣ cwayt zi min da, mani das-dd ɣa rren lexbar?”

Yiẓeḍ Ɛali Baba  tnayen n txuncay n wureɣ. Iruḥ ɣer tewwurt n yefri, yenna-s zi jjdid: “Simsim, a simsim, rẓem!”

Yennurẓem yesli. Yeffeɣ Ɛali Baba, yesyedd tnayen-nni n txuncay x weɣyul. Yegga x-asent cwayt n ikeccuḍen sennej ḥuma wer das-ittlehmi ḥedd. Umi i dd-yiweḍ ɣer taddart, yura tnayen-nni n txuncay n wureɣ di tisi n wexxam. Tamɣart-nnes tettebheḍ. Teṭṭef x uzellif, teksi s wesḥissef, tenna-s i Ɛali Baba: “Necc wer c-ssineɣ ca ammu! Min txedmed ammu? Manis i dd-tukred manaya ruḥ err-it din. Necc wer xaf-i icedd rebbi ad ɛiceɣ deg wagla n midden.”

Yeksi Ɛali Baba s tḍeḥḥakt. Yuder ɣer temɣart-nnes Marjana, iɛawed-as min yemsaren.

Tefhem Merjana tḥajit n rebɛin n iceffaren. Lexdenni, tenna-s i wergaz-nnes: “Aqa mala tban-dd x-aneɣ ttjart, ad ssnen illa d cekk i dasen-yeksin ureɣ. Ittxessa-neɣ a t-neɛber, a t-nxemmel adu tmurt. Al t-ɣa neḥdaj a ɣer-s nedwel.”

Amenni nnit. Yesqad Ɛali Baba tamɣart-nnes ɣer uma-s Qasem, yenna-s: “Ruḥ ini-as a dam-dd-yewc lmud. Maca wer das-qqar ca min deg-s ɣa newzen.”

Truḥ Merjana ɣer taddart n Qasem. Tesqerqeb, teffeɣ-dd ɣer-s tnuṭ-nnes. Tenna-s: “Ɛafak, mala texsed, Ewc-ayi lmud. Ijjen cwayt a dawem-t-idd rreɣ.”

Txarres temɣart n Qasem, tenna aked yexf-nnes: “Ina d imeẓlaḍ waha. Min xsen ad weznen s lmud?”

Truḥ tegga tamment di tisi n lmud, uca tewca-s-t.

Tugur temɣart n Ɛali Baba. Wer tuɣir ca i tamment-nni di tisi n lmud. Siɣin nettat d wergaz-nnes wezznen ureɣ. Alami salan, ntun-t adu tmurt. Terra-s-dd lmud i tnuṭ-nnes. Umi i ɣa teqleb lmud, tufa deg-s ijjen tyaqut n wurɣ telseq di tisi. Teɛlef ɣer wergaz-nnes Qasem, tenna-s: “Wer da mɣar ad tekkred ad texzared mani i yeffeɣ Ɛali Baba x wureɣ.”

Yus-dd Qasem ɣer Ɛali Baba, Yenna-s amen i das-yesskan tyaqut n wureɣ i dd-ilesqen di tisi n lmud: “Necc d uma-k ameqqran a Ɛali Baba. Wer da mɣar a dayi tinid manis i dd-tessekked ureɣ. Niɣ a x-ak ssekkreɣ tɣuyyit”.

Wer yufi Ɛali Baba mani ɣa yennerwel. Iɛawed-as x min yemsaren. Yessken-as amkan n yefri-nni.

Yeksi Qasem s tḍeḥḥakt. Yenna-s: “Ad berdɛeɣ i zzwayel. Lexxu ad dewleɣ d ttajir ameqqran. Walli wi dayi-dd-ɣa yeṭṭfen.”

Yuḥel Ɛli Baba itteṭṭef deg-s bac wer ittriḥ. Maca Qasem wer yezmir ad yesber. Iruḥ s zzwayel-nnes, alami yiweḍ ɣer yefri. Yenna-s: “Simsim, a simsim, rẓem!”

Tennurẓem tewwurt n yefri s ddriz. Yudef Qasem, yejja zzwayel-nnes ɣer berra. Umi yeẓra anict uyenni n wureɣ, yettebheḍ! Yebda ittiẓeḍ tixuncay, ittḥaz ɣer ṭṭerf. Umi yexs a dd-yeffeɣ, iweḍḍer-as min ɣa yini i tewwurt n yefri ḥuma ad tennurẓem. Yeqqim ittemseksi, ittraḥ ittas-dd, irezzu yak ma wer din bu ca n tewwurt-nneɣni a zeg-s yekk. Maca walu! Yeḥsel dinni.

Xeccen-dd iceffaren. Ufin dinni zzwayel ɣer tewwurt n yefri, ssnen illa aqa dinni ca n ḥedd ɣer daxxel. Kksen-dd ixedmiyen. Udfen, ufin-t dinni yiẓeḍ tixuncay, yeqqim zzat-sent.

Iruḥ ɣer-s wemɣar n iceffaren, yenna-s: “ini-yi mamek teggid tudfed-dd da, niɣ a dac-awyeɣ buḥbel lexxu.”

Ɛad wer ikemmel awal, alami ttuɣa Qasem yesxef. Tekka x-as lɣaciyet. Lexdenni, yumer-iten wemɣar ḥuma a t-kerfen dinni deg yefri, al ɣer-s dd-dewlen.

Yemḍel ṭṭlam, tamɣart n Qasem tecḍen x wergaz-nnes. Teggʷed ataɣ d ca i das-iweqɛen. Tus-dd ɣer Ɛali Baba, tenna-s: “Kker rzu x uma-k, aqa wer ssineɣ min das-yemsaren.”

Yus-dd Ɛali Baba s teɣyult-nnes. Alami yiweḍ ɣer yefri-nni. Ittwala ɛad dinni zzwayel n Qasem ɣer berra. Lexdenni yessen ila uma-s aqqa-t deg yefri. Yessiwel aked yesli. Yennurẓem. Umi ɣa yadef, yufa uma-s yeqqen ɣer tselselt n wuzzal. Wer yenni alami i x-as tt-iqess, irewweh-it-idd. Maca yeqqim-as lgid deg uḍar wer yelli wi das-t-ɣa yekksen.

Usin-dd iceffaren ɣer yefri, ufin Qasem wer yelli. Yenna-sen wemɣar: “Amkan-a yedwel yettwassen. A ssa nesmutti tixubay-a.”

Yedeq-dd yijjen yenna-s: “Mamek ɣa negg? Aqa ittxessa-neɣ aṭṭas n lweqt bac a nesmutti manaya merra.”

Yendeq-dd wenneɣni yenna-sen: “Necc ttwaliɣ, a nraḥ a nerzu x wenni, aqa ɛad ad yili ɣer-s lgid deg uḍar. A das-nawi tamnawt, uca neccin nehna.

Iɛejb-as uxarres-a i wemɣar n iceffaren. Ruḥen ɣer temdint, kumasan ḥeṭṭan ma ad ttwalan ca n yijjen ɣer-s lgid deg uḍar.

Qasem yeḥjeb di taddart. Yessen ila mɣar a t-ẓaren s lgid-nni di berra, a t-ɛeqlen. Maca yuza ɣer-s lḥal. Yenna-s i Ɛali Baba: “Wer da mɣar a xafi tḍebbred, a dayi-tekksed lgid-a zeg uḍar.”

Ɛali Baba, yeḍra-dd ɣer-s wenni i iɛeddlen lemfateḥ. Iruḥ yiwi-t-idd ɣer taddart. Umi i yekker a t-ixelles, yewca-s zeg wureɣ-nni. Iɛejb-as lḥal i wenni. Maca yenna-s i Ɛali Baba: “Manaya d aṭṭas, walayenni necc xseɣ ad ssneɣ min ttuɣa ittegg lgid-a deg uḍar n uma-k?”

Yerni-yas Ɛali Baba anict n min ttuɣa das-yewca ɣer umezwar. Yenna-s: “Wa d ttaman n sskat.”

Yenna-s wergaz-nni: “Necc wer ẓriɣ walu. Ili tehnid.”

Uḥlen iceffaren rezzun x ca n yijjen ɣer-s lgid deg uḍar walu. Maca ijjen zeg-sen yuɣer i wenni iɛeddlen lemfateḥ, yufa-t ibelleɛ. Iruḥ yesqerqeb x-as, Yenna-s: “Mamek dak-temsar i cekk lebda treẓmed, ass-a ttwaliɣ-cekk tbellɛed?”

Yerra x-as wenni yenna-s: “Min dak-ɣa iniɣ? Iwyeɣ-dd mindi ɣa ɛiceɣ aseggʷas yekmel. Mɣar kkseɣ i yijjen lgid deg uḍar!”

Wer yuki min yenna. Uca yejbed-dd ɣer-s taxedmit umakar-nni, yenna-s: “X-ak i rezzuɣ! Wer da mɣar a dayi temmled mani i izeddeɣ, niɣ a c-awyeɣ tamnawt!”.

Yiwy-it ɣer taddart n Ɛali Baba, uca yegga deg-s umakar-nni ijjen txerbict di tewwurt bac a x-as yeɛqel. Tuɣer Marjana, tamɣart n Ɛali Baba i txerbict-nni, tugur x twura n jjiran qeɛ tegga deg-sent tixerbicin am tenni.

Iruḥ umakar-nni ittazzel ɣer wemɣar n iceffaren, yenna-s aqa ufiɣ-t. Tawwurt n taddart-nnes a x-as tafem taxerbict! Maca umi i dd-xeccen, ufin tiwura qeɛ deg-sen tixerbicin kifkif. Yeṭṭef-it wemɣar n iceffaren, ikerf-it x weɛrur n uyis, yewta deg uyis-nni s urekkuḍ, uca yeksi zeg-s s tazzla, wer yessin ḥedd mani i t-yiwi.

Iruḥ wemɣar n iceffaren s yexf-nnes ɣer bu lemfateḥ, yemmel-as mani izeddeɣ Ɛali Baba. Lexdenni, yegga ixef-nnes yeznuza zzit. Yesqerqeb di tewwurt, yetter ḍifellah. Yenna-s aqa necc d asebbab n zzit, ɣer-i zzit wer telli ula ɣer yijj. Yessidef-it Ɛali Baba. Netta iqebbuzen-nni n zzit, ttuɣa deg-sen iceffaren ɣer daxxel. Yekkes akid-sen, belli mɣar a dasen yini ffɣem-dd, a dd-ffɣen.

Marjana, amen tella di tenwalt tettegg amensi i unewjiw i ɣer-sen dd-yusin. Wer das-tt-yeksi uzellif. Tcekk deg-s. Minzi isebbaben n zzit gguren x yeɣyal, wanita yeksi-dd zzit x yeksan. Truḥ mani i yessers iqebbuzen-nni n zzit, thezz ijjen, uca yenna-s-dd zi daxxel: “Iwa ma a dd-neffeɣ niɣ?”

Lexdenni tessen illa d iceffaren, tessen ila wenni aked wergaz-nnes d amɣar-nsen. Truḥ ɣer tenwalt, tessenw zzit mliḥ, uca tebda teggur x iqebbuzen-nni i di nnuffren iceffaren, tettkebba x-asen zzit tenwa. Alami i ten-tesserɣ merra.

Umi i tseɛseɛ tmeddit, yus-dd wemɣar n iceffaren ḥuma a dasen-yeɛlem a dd-ffɣen, maca yufa qeɛ kemḍen.

Wer yufi min ɣa yegg. Yeksi taḍwit, yenya x uyis uca yerwel. Iḍfer-it Ɛali Baba alami yiweḍ ɣer tewwurt n yefri. Ilaɣa wemɣar n iceffaren x tewwurt: “Simsim, a simsim, rẓem!”

Truḥ ad tennurẓem, maca lexdenni, ilaɣa-tt-dd ɛawed Ɛali Baba: “Simsim, a simsim, belleɛ!”

Tbelleɛ lexdenni, uca tḥart dinni x wemɣar n iceffaren tlebẓ-it. Yemmut.

Yeqqim wagla-nni merra i Ɛali Baba d temɣart-nnes, d uma-s Qasem.

Ɣer ɛawd: Ayrad d uɣerḍa

Timaynutin

Ɛebdelwaḥid
Ɛebdelwaḥid
Abdelouahid Hennu

Fser-itt