24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

🎤 Wi d-yudfen ɣer wazzarg? (1) Ḥennu

AMQETMAR IƔENSEN

Audio:


 

Yeẓguṭṭey-as uxarres deg uzellif, yessummet tummest n ufus-nnes, yesɛukkez x teɣmert n uɣil- nnes i yemmersen x missa n lqehwa, uca yezzuzzer axemmem ḥuma ad yefteḥ deg yiger n yemxumbal i x-as yembumbsen, amen tettembumbus tallest x ddcar xmi i tt-d-tnehhar tmeddit. Yesɛeddu tiɛenkraf am tɛeqqayin n ttesbiḥ. Yuḥel yesseɛdu ugint ad salant.

Yus-d userbay. Yesfeḍ missa, yessunneḍ akettan i zi iseffeḍ x mani yessers Mmuḥ taɣmert n uɣil. Yexzer deg-s, netta ijebbed deg yijj n ubunt, ittẓemma-t d aẓemmi. Timessi teskemḍ-as ancucen netta ɛad wer yexs a t-yenḍer.

Yenna-as userbay:

–            A dak-dd-awyeɣ ca n min ɣa teswed niɣ?

Amen wer deg-s yexzer, yerra x-as s wenhaḍ:

–            Ruḥ aggʷej xaf-i waha, wer dayi-dd-ttawi wer dak-dd-ttiwyeɣ. Ewc-ayi ttasiɛ waha…

Yesseɣli userbay imetmi, yezzelz aswaḍ jer taggut i dd-itteffɣen d isefḍawen zeg yiqemmumen n yewdan i dinni yeqqimen. Yeddeɛleg, yugur amen yezluza ixf-nnes.

Yerẓem Mmuḥ ijj n wemsawal aked yexf-nnes, irezzu x yifessayen n tɛenkraf i deg-s yengerwen d tinedwin. Bunt ittreddaf uma-s, netta isuḥ; Aqqa-t da wer da yelli.

Yenḍer lxezrat, ittwala ijj n uɛerbub yefteḥ-dd taggut, ittades-dd ɣer-s.

Isaha-t-idd s yijj n wawal d abaybaḥ:

–            Azul a Mmuḥ.

Yesmun jer twarrit n wazul d usuḍi n ddexxan, yezzelz bunt-nnes uca yenna-as:

–            Azul, d cekk a Belɛid?

Yerra x-as Belɛid:

–            Maɣar weḍḍreɣ x-ak niɣ?

Yexzer deg-s, yegga ijj n wesfirnen deɣya uca yesmun-it. Minzi maci d lweqt n wesfirnen. Yenna- as:

–            Qqim qqim, yiwey-cekk-dd rebbi a x-ak sfesyeɣ iɛebbuzen i ɣer-i deg wul. Aqa ɣufiɣ wer kid-i yuki ḥedd.

Yesgiḥgeḥ Belɛid. Min dinni d azellif i ttuɣa iseṭlen s lkif yuli-dd ixezzer manis i dd-yekka yilef-nni n wesgiḥgeḥ. Minzi netta wer yessin ad yessiwel s cwaycway, waxxa tmijja-nnes d tbaybaḥt, maca xmi ɣa iqeyyeḥ s tɣuyyit iqelleɛ-itt-dd zi Ɣis!

Iẓẓuɣɣer-dd minxef ɣa yeqqim. Yenḥed taleqqa n ufus aked tleqqa n ufus nniḍen. Yewta ɣer jjib, yekkes-dd tqabsat n yigirruten, yessers-itt x missa. Yewta deg wuru, iqeyyeḥ:

–            Awi-dd ijj n watay mɣelli, ad yili deg-s drust  n ssukker.

Yessirar tiṭṭawin x missa, yufa wer x-as yemmers walu. Uca yenna-as:

–            I cekk a Mmuḥ min ɣa-teswed?

Yerra x-as s wekraf n tenyart:

–            Wer xseɣ ad sweɣ walu, wer ɣer-i manis ɣa- yekk ca.

Yenna-as Belɛid:

–            Aqqa-ayi zzat-k, min cekk-yuɣin a Mmuḥ? Ttwaliɣ wer tellid di ca.

Yesweḍ deg-s mliḥ, axmi i das-ittɛumma di tefraz, niɣ irezzu deg-s x uyur n aremḍan. Yessɣed cwayt qbel ma a das-yini:

–            Necc a Belɛid wer xseɣ ad iniɣ ula i yijj tiɛenkraf i ɣer-i, maca cekk ssneɣ-cekk min teɛnid.

Yessuḍ Belɛid ddexxan d asfeḍ, yessunneḍ lxezrat x yewdan i deg-sen dd-irecgen tiṭṭawin, uca yenna-as:

–            Xzer-dd ɣer-i a Mmuḥ, cekk aqa teɛdud uma, amkan-nnek deg wul-inu wer yelli ɣer ḥedd. D rebbi i iregben x min dak-qqareɣ ammu. Lexxu sel ɣer-i; necc di lweqt-a wer dayi- ttɛawad ula d ijt n tɛenkrift zi tɛenkraf i ɣer-k deg uzellif. Minzi wa wer yelli d amkan n uɛawed. Ejj al ɣa-nekker ssa a nraḥ ɣer teqwirt n ddhar, uca yya ma ad tinid.

Yessili Mmuḥ azellif-nnes, yesfeḍ tiɣemmar s weswaḍ. Yerceg tiṭṭawin di merra wi tent deg-s irecgen. Uca yerra x-as, yenna-as:

–            D tidet min tennid a tawmat Belɛid, aqa s uya i dak-nniɣ yiwey-icekk-dd rebbi. Saḥḥit. S manaya i zi xaf-i tɛizzed; tessned tambirt n yiṭan-a ijj s yijj.

Yesfirnen Belɛid, yessekk iles x wancucen, uca yenna-as:

–            Yak lebda qqareɣ-ak malla wer deg-k taḥraymit aked yina tekkid di tjarrat. Tessned wi ked da teddred niɣ wer tessined?

Smunen taḍeḥḥakt d ijjt. Yenna-as Mmuḥ:

–            Wah! Nedder da aked yifisen. Malla ufin x-ak abrid a dak-dd-kksen aɣezdis.

****

Di teqwirt n ddhar; Atmun yemmekkes-as wezgen, ttneglulun akid-s wukkan ca ɣer-s aẓru ca wer ɣer-s yelli. Iẓeɣran ttemḥeyyaren, ttemqerqaben. Ajenna yerwi. Tabridt i ittawyen ɣer ssuq n Jjemɛa n  Mawru isefḍ-itt usemmiḍ d tḥeryaḍin. Iwdan sɣelyent-ten tɣemmura. Sɣirensen ɣer tfawin tiwwraɣin n leqnadel am iferṭṭuten. Walu wi yegguren. Mɣar asemmiḍ yesmuhrut, yeṭṭemmas i yizeqwar d leḥyuḍ iqezzaren.

Imun-dd Mmuḥ aked tḥeryaḍin d tɛejjajin d yiẓẓifen n wajjaj d usemmiḍ, axmi i dd-yerwel i temẓa. Yewɛed ijjen txuxxet adu yijjen uzeqqur, uca yesɣirnes. Melmi ma yexs ad yessiɣ ca n ugirru, ittxessa-t ad yemmuɣẓel aked usemmiḍ i das- yesxessayen timessi.

Bdant tuddimin n wenẓar sqerqiyent aɛrur n umessuki, netta ɛad yesɣumber i yexf-nnes s yexf- nnes, yesḥessa i yexsan-nnes, ittemqetmar aked lxezrat adu wabriwen, ibeɛɛej zeg-sent udem n ujenna i yumsen tiḥeryaḍin d tallest.

Ttuɣa ittɣil-as umi yegga ammu ujenna, Belɛid wer ɣer-s dd-ittis. Maca wer dinn min yekka uca yesla i tusut d weɛfas n iḍaren deg uberkeẓ i ggint tuddimin-nni n wenẓar. Minzi tamurt d tarrist, drust n wenẓar, wer yelli wi x-as ɣa-iɛefsen.

–            Azul, ssneɣ belli da i cekk-ɣa-afeɣ.  Maca aqa d tadurrit teffɣed x-as da!

Ammu i das-yenna Belɛid umi i x-as dd-ixecc dinni, amen ittsuḍ di tummest n ufus-nnes, ittmuɣẓul aked tesmeḍ i dd-ittnesrurufen d ifilan. Yerra x-as Mmuḥ, amen dd-kid-s yessili tiṭṭawin:

–            Azul a Belɛid, txecced-dd s uyis-nnek aḥufi! Saḥḥit ay argaz.

–            Iwa ejj-ayi ijjen temkant a kid-k nnuffreɣ zi termammact.

–            Wah, qqim-dd zzat-i.

Ufin tadurrit. Wer dinni wi dd-ɣer-sen ɣa- yesḥessen. uca yebda Mmuḥ yesfessay ul-nnes x Belɛid…

Anẓar yeksi, tameddit ɛlayen tesseɣli aḥdaq-nnes, maca nitni ɛad aqqa ɣmummyen deg yidurar n yemxumbal… Aqqa-ten ɛad ttebbyen awalen s wawalen…

Yufa Belɛid abriwen-nnes bdan ad brurzen, uca yufa merra minzi dd-terzef tmeddit n tesmeḍ txesy-asen deg yexsan, maca imxumbal ugin ad salan. Yekker ɣer wetmun i umi iruḥ wezgen, yexbec, yegga deg-s ijjen txuxxet, uca yerra azellif-nnes amen das-yeqqar:

–            Mmuḥ a Mmuḥ; ttu lhemm a c-yettu.

Uca yekka ssenni… wer t-idd-teyri lfiqet alami yesla i ulaɣi di lbuq n tmezgida yeqqar:

–            A jjmaɛet n ddcar, Mmuḥ a t-yerḥem rebbi, ttettreɣ zeg-wem a dd-tmunem a das-nɣez amḍel. A x-as neẓẓall aked ddhur malla yexs rebbi!

Lexdenni yennexḍef-dd s utebheḍ. Ulyent-idd akid-s tcirraw. Uca yenna aked yexf-nnes:

–            Meskin Mmuḥ, yejjull wer ittmetti al dayi-dd-ɣa yerḍel imxumbal-nnes!

Ɛ. ḤENNU

Ɣer ɛawed: Tamaziɣt d useqsi n tira

Timaynutin

Ɛebdelwaḥid
Ɛebdelwaḥid
Abdelouahid Hennu

Fser-itt