26.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Umi i tezzelz Susan Lindauer taɛejjajt x tidet n uḍuqqeẓ n 11 cutanbir 2001. (1/2)

Susan Lindauer, texdem di CIA. D tasaḥafit, d tamarit. Tettwassen s ubeddi-nnes kunṭra i girra di Lɛiraq. Tettwakref aseggʷs n 2004, ttahmen-tt s usufeɣ n lexburat i lmuxabarat n Lɛiraq. Deg yijjen wemsawal-nnes aseggʷas n 2013 aked utilibizyun RT, tesserɣ aṭṭas n tfawin x mamek temsar i uḍuqqaẓ n 11 cutanbir aseggʷas n 2001. A dd-nessers timsarin timeqqranin i tenna Susan Lindauer, ḥuma a nbedd ɣer tidet n min yemsaren nican.

Di llilet n 12 kṭuber 2000, Amarikan ttuɣa yessen illa ad yili usugi x uɣerrabu USS Cole d lmers n Ɛadan di Lyaman.  Ttuɣa yiweḍ-dd lexber zi lḥukuma n Lɛiraq. Lɛiraq ttuɣa yuzzel x yijjen ujihadi d asaɛudi, wer zmiren ca a t-ggen di lḥebs bac wer dd-jebbden ssdeɛ aked Ssaɛud. Wer ɣer-sen bu tewwurt i ɣa kken illa a t-aɣen, ad xebbren Amarikan s min yellan. Zegga i yeffeɣ ujihadi-ya tamurt n Lɛiraq, iruḥ ɣer lmers n Ɛadan. S uya, Susan Lindauer tnaked nnayeb n wareqqas n Lyaman ɣer NU, tenna-s belli Lyaman ittxessa-t ad yemɛawan aked Umarikan di manaya. S uya, amen tenna Susan:
Susan Lindauer

Di llilet n 12 kṭuber 2000, Amarikan ttuɣa yessen illa ad yili usugi x uɣerrabu USS Cole d lmers n Ɛadan di Lyaman. Ttuɣa yiweḍ-dd lexber zi lḥukuma n Lɛiraq. Lɛiraq ttuɣa yuzzel x yijjen ujihadi d asaɛudi, wer zmiren ca a t-ggen di lḥebs bac wer dd-jebbden ssdeɛ aked Ssaɛud. Wer ɣer-sen bu tewwurt i ɣa kken illa a t-aɣen, ad xebbren Amarikan s min yellan. Zegga i yeffeɣ ujihadi-ya tamurt n Lɛiraq, iruḥ ɣer lmers n Ɛadan. S uya, Susan Lindauer tnaked nnayeb n wareqqas n Lyaman ɣer NU, tenna-s belli Lyaman ittxessa-t ad yemɛawan aked Umarikan di manaya. S uya, amen tenna Susan:

CNN txebber imirikaniyen i yellan di Lyaman x usugi i ɣa yemsaren. Uca ruḥen nitni kksen taɛessast x USS Cole, jjin s neɛmada asugi ad yewqeɛ. Amarikan tejja aḍuqqeẓ n USS Cole ad yewqeɛ s neɛmada, minzi ttuɣa yexs ad yessekk lɛesker ɣer Lyaman, x lebḥer. Uca ttuɣa ittxessa-t ssibbet i ɣa yegg i manaya.”

Awarn i uḍuqqeẓ-a, tenna Susan belli truḥ ɣer iɛiraqiyen tenna-sen: Wa d amxumbel d ameqqran. aqa ijihadiyen ssexdamen tamurt-nwem d lmerget bac a x-aneɣ dd-sugen. Rrin-dd xaf-s, nnan-ays: Neccin iwdan-a nettaɣ-iten. Wer nexs qeɛ a daneɣ kid-sen teqqen ca n lḥajet. Mɣar a naf ca n yijjen zeg-sen, nɛellem-awem lexdenni.

Lexdenni, yessekk umarikan i Beɣdad bac ad twafeq a das-sqaden dinni inni ɣa yeggen lankiṭ, ad rzun x ijihadiyen-a, a ten-tteṭṭfen nnit. Di febrayer 2001, rrin-dd iɛiraqiyen x manaya s wah. Qeblen min zeg-sen yetter Umarikan.

11 cutenbir
Asugi x USS Cole di lmers n Ɛadan ass n 12 zi kṭuber 2000. AFP/US NAVY

Iɛiraqiyen wafqen bac lmuxabarat n Umarikan ad adfen di tmurt-nsen. Manaya ttuɣa yessen-it George Walker Bush. Manaya qbel i temsarin n 11 cutanbir s tesɛa n iyuren.

Lɛiraq, ttuɣa tiweḍ-as iɣess. Yuza ɣer-s uzeyyar i x-as yettwaggen. S uya, yuder ɣer tmurt i Umarikan, yessiɣ-as afus, yexs a kid-s yemɛawan deg waṭṭas n yegran. Yexs illa a x-as yettwakkes wefrag i t-ijeyyfen. Maca waxxa amenni, Amarikan ttuɣa irezzu x umuntif bac ad yadef deg wemsiqḍi aked Lɛiraq. Deg uyur n abril 2001, yemsawaḍ Richard Fuisz aked Susan Lindauer, yenna-s:

Ɛdu-dd ɣer-i ɣer lbiru, ɣer-i tabrat a tt-tessiwḍed i Beɣdad. Umi i ɣer-s truḥ, yenna-s: Xseɣ a dasen-tessiwḍed i idiplumasiyen n Lɛiraq di NU, belli nrezzu x ca lexburat x usewjed n ca n usugi, xsen a deg-s sxedmen ṭeyyarat i ikessin iwdan. A ten-tesseqsid ɛawed x lexburat n ṭeyyarat i di xsen ad ẓẓun lbumbat. Nrezzu lexburat x usugi i yexsen ad yettwagg x umarikan. Ini-asen; Mala ttuɣa Lɛiraq yesla ca x manaya, aqa nettetter zeg-s a daneɣ-t-yini. Mala yugi Lɛiraq a daneɣ-yewc lexber i daneɣ-yecqan, a x-as nehwa, a t-nareddej.

Truḥ Susan ɣer idiplumasiyen iɛiraqiyen, tessiweḍ-asen tabrat, tenna-sen aqa nrezzu zeg-wem lexburat x ca n usugi ad yettwagg x Umarikan s ṭeyyarat i ikessin iwdan, a zeg-sen adfen deg wammas n tsebbabt amaḍlan. Nnan-as: Wah, a kid-wem nemɛawan di tmeslayt-a. A nessek tabrat ɣer Beɣdad lexxu. Umi i dd-teɛqeb ɣer Fuisz, iseqsa-tt: Min ggin umi i deg-sen tejjulled? Tenna-s:

Wer ḥdijeɣ ca bac a deg-sen jjalleɣ, Minzi nnan belli a kid-neɣ mɛawanen s lefraḥet. Lexdenni yesɣuyy x-as Richard Fuisz, yenna-s: Wer zeg-m xseɣ ca a dasen-tesḥinnbed, a kid-sen tegged ladab. A daneɣ tewcem lexber xyar, wer texsem, a kenniw nareddej, a dawem negg taqqut ɛemmars wer dawem tt-yeggi ula d ijjen qbel. ammu i zeg-m xseɣ a dasen tessiwḍeḍ.”

Yenna-s belli awal-a yekka-dd zi sennej, walli zi arrayes n CIA, niɣ zi lewzir n berra. Manaya mala amenni, yekka-dd zeg yijjen zi tlata-ya: George W. Bush, niɣ nnayeb-nnes Dick Cheney, niɣ lewzir n uḥami Donald Rumsfeld. S uya, tedwel Susan ɣer idiplumasiyen n Lɛiraq, tenna-sen: Aqa a taredjem ijjen wareddej wer ɣer-s bu wemtil. Waxxa amen tenna Susan belli ttuɣa walli mayemmi i kid-sen ɣa tessiwel amenni. Tenna-sen belli Amarikan yessen illa dinni ca n usewjed i usugi a x-as yettwagg, s uya, ittetter zi Lɛiraq a das-dd-yewc lexber x manaya. Mala yewqeɛ ca n usugi x Umarikan, aqa teqḍu-dd ɣer Lɛiraq.

Waxxa amenni, deg uyur n may 2001, rrin iɛiraqiyen x tebratin-a n Umarikan, nnan-as: Sekkem-dd iwdan n FBI, uca ad ggen lxedmet-nsen mamek i xsen di Lɛiraq, ad xzaren minxef tessawalem ammu. Neqqar-awem a dd-tasem s yexf-nwem, uca ad terzum nnit. Ggem lankiṭ, mala tufim ca n ufilu x min teqqarem, neccin netticc-awem ttesriḥ ad teṭṭfem inni i ɣa tafem ɣer-sen ifassen di manaya i teqqarem.

11 cutenbir
Ammas n tsebbabt amaḍlan, qbel ma a x-as sugen. Tateswirt: REUTERS

Amarikan, ttuɣa yexs ad yesnaɣ Lɛiraq, bac ad yaf ssibbet i zi x-as ɣa yehwa. Ttuɣa ittetter zeg-s lexburat x usugi i ɣa yettwaggen s ṭeyyarat, amen yessen ila wer ɣer-s llin lexburat-a. Lexber-a n ṭeyyarat i xsen ad sxedmen bac a zeg-sent sugen x wammas n tsebbabt amaḍlan di New York, yekka-dd zi CIA. D nitni i t-idd isaqaren. Wer dd-yekki bu zi ca n wemkan berra i Umarikan.

Qbel i ɣa yewqeɛ usugi n 11 cutanbir s yijjen uyur, di ɣuct 2001. Umi ttuɣa ittxessa ad yettwaɛeyyen Robert Mueller d ameqqran n FBI. Yenna-s Richard Fuisz i Susan Lindawer: Mamek tettwalid? Min ɣa yemsaren mala yemsar uḍuqqeẓ qbel ma ad yettwaɛeyyen arrayes n FBI. Lexdenni amen tettɛawad Susan, tesseqsa-t: Tettwalid aḍuqqeẓ d usugi labudd ad yemsar? di min yudsen? Ula d qbel ma ad yettwagg arrays n FBI? Yerra x-as yenna-s: Wah, ad temsar. Merra tettraja-tt ad temsar. Ad yemsar usugi ass-a niɣ tiwecca, wer nessin melmi.

Truḥ ass n 4 ɣuct ɣer New York, telqa dinni idiplumasiyen iɛiraqiyen i twalat taneggarut. Nnan-as: Manaya wer t-nesli illa zeg-m. D cem weḥd-m i daneɣ-yessawalen x manaya.

Deg wawal-nnes, tenna Susan belli ttuɣa ssnen amkan i xef xsen ad sugen, maca wer ssinen melmi. Ttuɣa yehwen ad swejden x tẓeqqa n wammas n tsebbabt amaḍlan minzi i dd-ɣa ɣeḍlen ca n ṭeyyara mala tqerreb-dd ɣer lebni. Maca wer yewqiɛ walu zi manaya.

George W. Bush ttuɣa ittxessa-t ad yewqeɛ ijjen wareddej d ameqqran i lebni n wammas n tsebbabt amaḍlan di New York, bac ad yaf ssibbet i zi ɣa yadef ɣer Lɛiraq. Di abril 2001, yenna belli mala yemsar ca n wenɛeddi x Umarikan, uca ttuɣa Seddam yessen, wer daneɣ-yeɛlim, aqa a nadef deg wemsiqḍi aked Lɛiraq. Ittessu-as-dd, bac iwdan ad ssnen belli mala walu lexber zi Seddam x wenɛeddi-ya i ɣa yettwaggen deg Umarikan, aqa Lɛiraq a deg-s ḍḍuqqẓent.

 texdem di CIA. D tasaḥafit, d tamarit. Tettwassen s ubeddi-nnes kunṭra i girra di Lɛiraq. Tettwakref aseggʷs n 2004, ttahmen-tt s usufeɣ n lexburat i lmuxabarat n Lɛiraq. Deg yijjen wemsawal-nnes aseggʷas n 2013 aked utilibizyun RT, tesserɣ aṭṭas n tfawin x mamek temsar i uḍuqqaẓ n 11 cutanbir aseggʷas n 2001. A dd-nessers timsarin timeqqranin i tenna Susan Lindauer, ḥuma a nbedd ɣer tidet n min yemsaren nican.
Iḍuqqaẓ n 11 cutanbir 2001. Tateswirt: SEAN ADAIR/REUTERS

Deg uyur n ɣuct, tikti ttuɣa tqerreb-dd. Ttuɣa ttrajan-tt. CIA, ttuɣa msebḍan jer yinni i yexsen ad yemsar wemsiqḍi aked Lɛiraq, d yinni i wer yexsen ca. Zegga i yemsar wesḍuqqeẓ ass n 11 cutanbir, truḥ Susan ɣer idiplumasiyen iɛiraqiyen, nnan-as: Texsed ad tessned wi yesḍuqqẓen ammas n tsebbabt amaḍlan di New York? Ruḥ xzar di tisit. Yak deg unebdu i yeɛdun amenni i teklam tessawalem x manaya. Neccin nenna-wem sqadem-dd FBI ad xzaren, ad rzun. Wer dd-tesqidem walu. Tessned mayemmi? Minzi texsem ssibbet i zi x-aneɣ dd-ɣa tsugem. Nnan-as: Lmusad d nitni i irexxun i lexber belli asugi-ya ibedd x-as Lɛiraq. Wer ḥemmlen Seddam Ḥusayen seggami i ten-yewta s sswarex. Ttrajan-as-tt melmi deg-s ɣa xelfen…

Ɣer ɛawd: Lubnan: 100 i yemmuten, d luluf i iyezmen. Arayes n Lubnan yenna: Inni i tt-yeggin ad xellsen!

Timaynutin

Ɛebdelwaḥid
Ɛebdelwaḥid
Abdelouahid Hennu

Fser-itt