27.1 C
Nador
Lexmis 25 Yulyu 2024

Tnayen n “tikramin” jar Arrif d Kaṭaluniya.

Astiqa wwint awal. S tnayen idsent d Tirifiyyn n Kaṭalunya, ttɣennant s Tmaziɣt d ilsawn-nneɣni. S tnayen idsent qqaren-asent “Ikram”. Icten Ikram Bulum (Bouloum), icten Ikram Tamazight.

Iweḍḍer-ay man ten mizi ɣa ssebdiɣ. Ssariɣ x ifidyuten-nsent d lefraji-nsent, ufiɣ g-sen amaynut g wawalen, aẓawan, abeddi x udukan (lxacaba) d uxezzar d agrawli ar tmeslayin n tudert.

Ikram Bulum

avidyu n Ikram Bulum

Ikram Bulum d txabit n tẓuri tettenhezza. Tsmuna aɣennij d usefru d tenfust ag iklusa n musiqa mswḍan. Amuk teqqar g wawal-ines, tettegg tasekla tameslyat (literatura sonora) mani xelli gi min tettegg, nettaf bzzaf n tmijjwin deg icten n tmijja. Amuk nettaf amkan i performance, ddikur d kulur ittawi ar imaḍalen-nneɣni (n tirja, n umzruy, n wuflla). Nettat d aɣezdis n leɣnuj, d tamerzut deg uẓawan, d taneɣmast.

Tettɣennaj s Tmaziɣt, Taspanyut, Takaṭalant d Teglinzit. Aṭṭas n iɣennijen-ines tesmun g-sen tnayen niɣ kṭar n yelsawn.

Zdat ma ad tebda aɣennej, ila txeddem d “dj” deg iklupen n uẓawan, amuk texdem ula deg usufeɣ n iɣennijen. Tettwaḥsab zi temɣarin timhajarin/timaziɣin timezgura i yudfen amaḍal n iklupen n llilet (club) ḥuma ad texdem d “dj” may tesskana leɣnuj Amaziɣ i yewdan. Manaya ittwaḥsab d ict n treẓẓi n ṭṭabu temɣar tecca x-s qabu s wawal n yewdan n Arrif.

Deg iɣennijen-ines, tetteydar bezzaf lejdud, ktar ci timɣarin d ḥeṭtu-nsent i tayyawin. Tessawal x uḥarreg, x tmukrisin n tudert, x tumert, x umqezzar jer n umaḍal Arifi d umaḍal Akaṭalan, amqezzar-a ittaɣen gi tudert n ccabab, uka ur ttifen ad kken amya ula d ammin. Ikram Boulum tebni amaḍal-ines s trezzut gi tmagit d umzruy Amaziɣ. Zi terẓa ṭṭabu, teksi gi tmijja ḥuma ad tewc isem i umqezzar adelsan mix nessiwel. Maca rid iweḍḍer-as ila bezzaf zeg imunas n waydud Arifi (amaknaw aḥarreg) ikki-dd zeg uḥewwas Aspanyu.

Zeg iɣennijen-ines: Lḥenni, Mayemmi, the game, … Abrid-a i tewwi, amuk teqqar isselmd-as ad tmsalaḥ ag iẓewran-ines maca bla am ad deg-sen tefsi.

Zeg wawalen i nzemmer ad nsell deg iɣennijen-ines:

“Leɛmar iruḥ di lebḥar, lbḥar iraḥ ar ujenna

Ttuɣa hniɣ di lemraḥ, lexxu kulci iraḥ“

Ikram Tamazight

Ikram Tamaziɣt d ijjen telwizt-nneɣni deg iger n uɣennij Amaziɣ gi Kaṭalunya. Tettɣennaj s Tmaziɣt d Tespanyut d Teglinzit

Iɣennijen-ines deg-sen jjehd imɣar, tessawaḍ zzeg-sen tibratin d uxezzar d imaynuten. Nettat tettkel kṭar x ividyuklipen mani tewca amkan d ameqqran i warruḍ d tesfras d leɛwayd n Arrif amaknaw tamɣra.

Deg ifidyuten-ines, cerrkent tḥudriyin d tḥenjirin timeẓẓyanin. Ividyuten ccurent s tfawt d tudert, sskanan ibriden, tudrin , tizeɣwin, leɛwin.

Tesmun ula d nettat iklusa n uɣennej d uẓawan gi lxedmet-ines, issadaf aɣennij Arifi deg umaḍal n uẓawan n yiḍa. Maca tettkel x tmijja ktar zi ci nneɣni, Tmijja-ines d tmizdigt, tefsus x wul, amuk deg-s jjehd n wawaḍ ar wulawen n wi das-itteslan.

Ikram ula d nettat teddaḥa adaḥi d ameqqran x tmagit Tamaziɣt d Arrif. Zeg iɣennijen-ines “Arrif- inu”. Tessmɣur aṭṭas ula zi temɣart Tarifit i tettḥsab d lall n wenfas, issawḍen tadelsa n waydud.

Maca adaḥi ur das-ibbed ci deg ubrid ḥuma ad tewwet gi leɛwayed itteḍrran timɣarin amaknaw lemlak n bezzez. Ikram deg uɣennij-ines “Lḥenni” tettekkes aglaf x min dd-ittawi lemlak ur ibnin x tayri, s twlafin ttaɣent bezzaf gi bnadem. Amaknaw teqqa-aneɣ: ur tzemmrem ad txedmem lmunkar gi temɣarin s yisem n lḥenni. Zi min dd-yusin deg uɣennij-a:

Waxxa lḥenni izdig qbala, ur ismuni ulawn ur ttexsen ayawya.

Ula d nettat tetterra taynit deg iɣennijen-ines i umqezzar jer n iẓewran n tmurt d tudert tamaynut n tḥudriyin ilulen g Uruppa. Amqezzar-a tessawal x-s deg ijj n uɣennij qqaren-as “azgen”. Azgen n wemkan may ttafen tarwa n familiayt timhajarin, i ilulen g Uruppa.

“Ɣar Spanya ttwasnɛ gi Lmeɣrib, ɣar Lmeɣrib ttwasneɛ gi Spanya”

“Nec d azgen n wezgen, ur iqqim ddem i yezdigen”

Ikram deg uɣennij-a, temla-aneɣ tayri-ines tameqqrant i Tmaziɣt, tamaziɣt i tt-iwwin ad tini:

“Tmaziɣt aqa-t gi lxaṭar”

Amun nettaf-itt tbenni ijj n yimal-nneɣni immers x tlelli deg uxḍar n tudert. Tudert tilellit bla tayri tif tudert n wekraf ag tayri, i teqqar deg ijj n uɣennij-ines “Ul ilelli”. Zi min dd-yusin deg uɣennij-a:

“Ttxezzaren dag-i necc necc

War day-i zemmren ca

Xsen ad ayi-seḥssen

Mani neggur marra

Lḥub necc ur deg-s ttimneɣ ca

Ul inu bum bum bum

Rriɣ-tt d lmusiqa”

Xmi nettsennat i uɣennij ikml, nettssen ila tayri mix teccat nettat d tayri-nni ittjiyyafen tamɣart, ur illin qqaɛ d tayri.

Deg Instagram-ines, niɣ gi Tik-tuk, tessmuna imeḍfaren d tmeḍfarin-ines x tmaziɣt s ijj n udaḥi d ameqqran.

Ikram Bulum d Ikram Tamazight wwtint s tarkelt tazwart, ssurfent ɛdant s yiri d azegrar, ad derrɛent imal inwwc s usnflel d tlelli. Ttwaliɣ-tent d ijj n ccan d ameqqran i waydud Amaziɣ n Kaṭalunya. Baẓ i netnint.

Timaynutin

A.Aouattah
A.Aouattah
Asmaa Aouattah

Fser-itt