18.1 C
Nador
Lḥed 12 Mayyu 2024

Tibratin n Marzuq – Aseddi n Tarik el Idrissi

« Tamcumt‑a n tudert wer deg‑s yelli wemquddi, ca n ḥedd tewca‑s, iwa ḥedd‑nneɣni tettekkes‑as. »

zi Tebratin n Marzuq
Azwel: Tibratin n Marzouk
Aseggʷas n wufuɣ: 2022
Asufeɣ: Tariq l Idrissi
Tira n usinaryu: Muḥammed Buzeggu
Afares: Tamaziɣt Tv
Abeddi x ufares: Taziri Production
Tirart: Ɛebdelwahid Zzawki, Mimun Zennun, Benɛissa Lmestiri, Numidia, Racid Ameɛṭuk, Huyam Lemsisi, Meḥjub Ben Ssi Ɛli, wafa Miras, Samira Mesluḥi, Ɛalaa Benḥeddu, Cahira, Ḥasan Ajwaw, Ɛebdelɣani Buḥmidi, Islam Akbica, Acraf lyaɛqubi.
Akud: 30 n texrazin, mkul ijt deg-s 25min
Akatiguri: (Axiyyeq), Drama.

Tibratin n Marzuq, isennta zeg uneggar, yemmal‑aneɣ‑dd mamek ɣa ykemmel deg ij n tewlaft deɣya tettek tɛeddu, uca ittedwal ɣer Marzuq (Zzawki) yeqqim udem deg udem i lqaḍi (Rajaa Xermaz), yettɛwad‑as tḥajit‑nnes, nettat tettseqsa‑t. S senni yettmuttuy zeg‑neɣ useddi di texrazin‑nnes ɣer tewlafin i xef yettɛawad Marzuq.

Deg ij n ddcar qqaren‑as “Tamrabeḍt n wezzu”, Jer beddu n tmanyinat, d lwesṭ n tesɛinat, ɛlaḥsab min daneɣ‑dd‑tessiweḍ tteswirt, tmusiqt, ddikur, d tḥajit. Ij n wakuḍ yezwar i ttilifun d sintat. Akuḍ n tebratin.

Marzuq d Faktur n jjdid, yusa‑dd zi temdint ɣer ddcar‑a, mani ɣa yelqa aṭṭas n yemxumbal, beddan‑dd zi lmudir‑nnes ixeddmen faryaḍi, ɛeddan‑dd x yemxumbal n ayt‑bab n ddcar, tkemmalen ɣer yemxumbal‑nnes netta, aked temɣart‑nnes.

Tateswirt d tmesliwt

Zi texrazt tamzwarut, ittban‑aneɣ‑dd tteswirt tecna aṭṭas, deg‑s ikuluren ḥedqen, yeɣleb x‑asen ukulur n ttribizyun n lweqt‑nni. Tteswirt temmewc‑as deg useddi‑ya ij n taynit temɣar, tetteqḍiɛ mani ittxessa ad teqḍaɛ, tettekcif mani ɣa tekcef, tettejja wenni ɣa yeffurjen ad yennexḍef ɣir zeg‑s qbel ma ad yeffurej di tḥajit. S ij n kaliti (quality) nettaf ttsawar zeg uejenna mmalent‑idd tuzzegzewt d tazegzawt, tinni n llilet mmalent‑idd lilet s ṭya n tziri niɣ s cwayt n tfawt waha, wer ttweḍḍerint tefraz, wer tteqniḍent tiṭṭawin.

Aseddi ittirar di tlata ar rebɛa n imukan, azgen ameqqran- nnes di drust  n yexxamen waha: Ixxamen n wesqif n imezdaɣ n ddcar, di yella limart n lebni aqdim, d lbiru n lbarid i di yella udikur n lweqt taqdimt, (lyewmiyya n buiɛiyyad, ttsawar d tiqdimin, siyyut, arraḍyu, ttilifun …), Tiwlafin nniḍen n ddcar, di tuzzegzewt,  lbiru n lqaḍi di temdint, d lqehwa n temdint. Tiwlafin n imukan mani yella lɣaci aṭṭas, udrusent, am ubilaj niɣ parada n taxi. Mamec nettaka aked nnaqes zeg uɣeẓdis n ljew n lkampu (tifuqan, iyaẓiden, tiɣaṭin…).

Aseddi dag‑s tadewla ɣer yij n iḍennaḍt ɛeqlen‑as aṭṭas n yewdan ddren ɛad. ij n wakud yedder‑it Buzeggu i t‑yurin, d lidrissi i t‑yessufɣen, d ca zeg itarrasen de‑s yiraren. S uya, ksin‑dd aṭṭas n tewlafin mamek tent‑ttuɣa di lweqt‑nni, rrin taynit i waṭṭas n tmeslayin d timeẓẓyanin, i daneɣ-ittejjan wer nettettu melmi d mani ittirar useddi‑ya, waxxa zegga ɣa nettu s warruḍ i wer yellin n lweqt‑nni (niɣ wer yettbeddilen di ca n twalatin), niɣ yemxumbal tiknik i xef yessiwel marra wi deg‑s yeffurjen, am tsenyanin n ttrisinti, niɣ d lampat n ttrisinti, i yejjin marra iwdan ttseqsan, mani‑s idd‑tekka tfawt deg wakkuḍ n tebratin? Maca xmi nettaf lyawmiyya beddeln deg‑s nnumrawat¸ nettessen belli waxxa amenni, tettwarr yij n taynit temɣar i tmeslayin timeẓẓyanin.

Zeg uɣeẓḍis n ssut nettaf ɛawed ijj n taynit temɣer i lḥess n twennaḍt. Mamek nettaf ij n taynit tujer i yezlan, d llɣa n zik, Lalla buya n lweqt‑nni, di rraḍyu, niɣ s tnixt n Mulay (Zennun) d Qassem (Lyaɛqubi). Maca « Sounds Effects » neqsen aṭṭas, jjin taycit wer tettiweḍ mamek ittxessa ad taweḍ, kṭar ɛad tixraẓin yeɣleb x‑asent yij n llɣa, ittawi iterra deg useddi amen yekmel, « Sounds Effects » di tebratin n Marzuq, niɣ tmusiqt i dd‑ittmunan aked uxiyyeq, lefraḥet, tiggʷdi …, nettaf‑itt teḥḍar am wer teḥḍar, xelli wa d ij n umxumbel nettsura deg‑s di marra iseddan di neffurej.

Aɣennij n beddu d ukemmel yecna, s tnixt n Karim Lmarsi, yegga‑s llɣa n lalla Buya n lweqt‑nni. Maca tamusiqt‑nnes, teqqim deg yij n weklasi wer tt‑ittejji ad teqqim di lbal ɛemmars ad tettwattu.

Marzuq d iterrasen‑nneɣni

Iterrasen n lebda (main Characters) yiraren deg useddi‑ya, nettaf wi zzag‑sen yeggin tizemmar meɣrent aṭṭas ad iraren mamek yettxess, a daneɣ‑dd-ssiwḍen tḥajit am axmi i tt‑ddren. S wenhezzi, anexḍef, tifraz, amcubbec, imeṭṭawen…. din wi dd‑yekksen nnefs am Huyam Lamsisi (Siham), Cahira (ḥasana), Racid Ameɛṭug (Lefqi). Muḥemmed Bensɛid (lemqeddem), Benɛisa Lmesitiri (Mensur) Ina ucin‑as tudert i useddi‑ya, xedmen x tefraz‑nsen d tmijja‑nsen. Ra d iterrasen i yiraren usin‑dd akid‑sen, iraren‑ten mliḥ, fesyen deg‑sen.

Mimun zennun, yewca aṭṭas n tḍeḥḥakt i useddi yeccur s ixeyyiqen, yefsi di tibbuhelya n Mulay, ar mani yedwel wer t-tɛeqqled, isxeddam addud‑nnes zeg uẓuṭṭu ar tifednet, Mamek yebda amenni isiɣi, amenni ikemmel, tiwlafin i yirar merra qadent‑as.

Ɛebdelwaḥid zzawki, ij n Artista d ameqqran, yeṭṭef aterras amezwar n useddi‑ya, niɣ x‑as i tettirar pelikula, issexdem tifraz‑nnes d tmijja mliḥ, Zzawki nennum zeg‑s ifessi deg iterrasen i ittirar, ma d taḍeḥḥakt ma d ddrama, qaɛ kulci yessen‑as, ɛad netta d ijj n artista yekka amezgun, Maca tɣedr‑it rrimet‑nnes deg useddi‑ya, wer yirar ca mamec yirar deg ifiran n tracca, Asusem ineqqen, niɣ Amẓiwen.

Ɛalaa Bnenḥeddu (Cɛayeb butḥanut), yemmel i yewdan umi itteɛjib belli artista nican, yessen ula i ddrama, urid i tḥuja n tḍeḥḥakt waha, yexdem deg useddi‑ya mliḥ x wudem d tecli‑nnes, xmi itteffar, xmi yesxarriq, xmi ittxeyyeq, nettwala‑t ɣir deg wudem‑nnes, bla ma yessiwel.

Aṭṭas n artistat nniḍen d imeqqranen wer dasen-tesḍiq ca twalat‑a, banen‑dd am axmi dd‑qqaren zi tewriqt waha, wer deg‑sen neẓri ca artistat deg‑sen nẓarr deg ifilmen, la zeg yenni yiraren tiwlafin d tiquḍaḍin, la yenni dd-ittbanen di texraẓin merra. Maca Mamec nerbeḥ zi tebratin n Marzuq ij n Artista n Drama qqaren‑as Ɛalaa benḥeddu, nerbeḥ‑dd udmawen d jjdid i wetlibizyun; Ikram ḥijazi (Mina), d Acraf Yaɛqubi (qassem) , i yessufɣen di tebratin n marzuq merra min dd‑rbun d alemmud zeg umezgun.

Iterrasen‑nneɣni, niɣ imsebriden n useddi, azgen ameqqran‑nsen banen‑dd tsellan i tebratin, niɣ qqaren‑as i Faktur min ɣa yari waha. Banen‑dd di tewlafin s drust niɣ s bla awal, bla aṭṭas n tiraret, Maca din mani dd‑banen ttiraren d baba-s n ca n yijjen zeg iterrasen n lebda, niɣ ṭṭfen ca n ddur yemɣar, am Ḥusam, din mani ttuɣa yettxessa artistat ssnen ad iraren, niɣ kkin tamezgida n umezgun niɣ n wetlibizyun.

Imsawalen

Tḥajit n Marzuq

Tḥajit n useddi teccur s temsirin, wer tesseqniḍ, minzi deg‑s urid d cwayt n imunas, a s‑tinid terbu imxumbal n zik d yenni n yiḍa: Ttaɛeddu, Aseḥqar, tasɣart n temɣart, lemlak n familiyya,  ibexruras, axḍaf n i ḥejiren izuhriyyen… aṭṭas n yemxumbal ɛeqlen‑asen iwḍan yeddren akkuḍ‑nni. Aṭṭas zeg‑sen, qa ɛad lkampu yedder deg‑sen. Aseddi‑ya yekkes x‑asen afray marra, Marzuq yexs ad ten‑ifekk marra. Maca xmi ttektarn, qeṭṭwen zeg‑neɣ neccin ittfurrujen ifiran, wer nettarri taynit ula i yij n umxumbel.

Di texraẓin idd‑yeḍfarn tamezwarut, uciɣ aked meɣridu di tebratin n marzuq, ra di lqaleb n tḥajit, la di tewlafin mamek ttirarent, mani nettaf atarras yessawal aked yixef‑nnes aṭṭas (Monologe), Axarres niɣ awal aked yixef, isseqniḍ, mamek izzuzzara marra tifray n tḥajit, wer daneɣ ittejji a nxarres nnit di min dd‑ɣa‑yasen, wer yettɣimi walu yeffar. Neddakkʷal, nessen min dd‑ɣa‑yasen kṭar zi artista, di ca imucan ttuɣa ittxessa a nennexlaɛ xmi ɣa nessen tidet.

“Meɛlik ssawalen yewdan, awal am wenni ttarin di tebratin”

MULAY‑TIBRATIN N MARZUQ

Tibratin n Marzuq yura s wawal n tebratin ktar zi min yura s wawal izi ssawalen yewdan lebda. Deg‑s aṭṭas n tcuni, d waṭṭas n tmaziɣt tqad. Manaya nennum‑it zi Muḥemmed Buzeggu, i itekken tizemmar mɣarnt maḥend ad yewc ij n lqaleb yecna i tmaziɣt. Nettaf aṭṭas n wawalen umi yerra taynit usinarist “ Tayri, Amxumbel, Tanfust, Taycit …, Aṭṭas n wawal n lemɛani i ittraḥen yettwattu “ṭṭfen‑ten yeẓra‑nsen”.

Aṭṭas n twalatin nettaf iwalen wer ten‑sxedmen ca deg waddaḍ‑nsen iqaden, am « ad raḥeɣ ɣer “tamdint” », «ij n “tabrat” », mani sseqsiɣ ixef‑inu, x waddaḍ amaruz “temdint”, “tebrat”!, xelli Buzeggu d amarir d ameqqran, itarrasen‑a i yeggin iẓenbiḍen‑a tɣiyyzen tmaziɣt! D waṭṭas n yiwalen wer sxedmen deg wemkan‑nsen nican.

Ca n twalatin nettaca belli itarrasen axmi dd‑wḍan zeg ujenn telqa‑ten‑dd tmurt, wer ɣer‑sen ḥedd. Am Maram, Mulay ittɛawaden x yemma‑s, niɣ Siham temmut yemma‑s wer tt‑neẓri ɣir di lekfen.

ɣer uneggar n tḥajit, imxumbal daneɣ‑dd yejbed marzuq marra, nettaca aṭṭas zeg‑sen wer nfekken, aṭṭas n itarrasen tḥajit‑nsen tyura am wengal i ttuɣa ittari marzuq, wer nessin mani tiweḍ.

Tirifiyyin d lamalakat

Tibratin n Marzuq isewwar-aneɣ‑dd lkampu s imunas‑nnes, s min deg‑s yecna d min deg‑s d tuɛɛefna, maca tuɛɛefna n temɣart wer tt‑neẓri ca, a s‑tinid tirifiyyin d lmalakat, wer carrhent, wer ḥessdent, wer ttmenɣint.

Asufeɣ

Tiyacitin:

Taycini iwḍent‑idd waxxa bla tmusiqt‑nsent, nuca s itarrasen xeyyqen, nuca kid‑sen ferḥen, ssrun‑aneɣ, sḍeḥken‑aneɣ. Mamek cḥal n twalatin nxarres deg imunas‑nsen i yugin ad qḍan ɛad al lexxu. Imsawalen ɛdan mliḥ, waxxa deg‑sen abeddi aṭṭas jer wemsawal d wemsawal, ijj wer ittekkes awal i wenneɣni. ca n twalatin nettaca aked umenɣi urid d amenɣi, niɣ yettban‑dd d asniɛmel waha. Maca lqaleb n ddrama yiweḍ‑dd imun.

Imxumbal ttemsarbun

Ssinaryu n Tebratin n Marzuq yeccur s yemxumbal d imunas, ina mmarsen-dd deg ij n lqaleb ttemsarbun deg-s, wer dd-ttmunin. Imxumbal nugur akid-sen ar aneggar n useddi, drust i zeg-sen yenfekken. Niɣ nfekken zeg‑s inni xef nergeb mani-s i dd-kkin, inni yeffarn yuran ar aneggar, ca zeg-sen yegga-s ufuɣ, ca qqimen ugren. Ikemmel useddi deg lefwaḥ n uygen wiss tnayen. I yettɣiman d aseqsi yerẓem, mala wer neqqar d beddu ad yili i twalat tamezwarut ca n useddi deg‑s izgenan, min ttuɣa nettraja ra di meɣriḍu.

Tiwlafin:

Abeddel n tewlafin neẓra‑t ittas‑dd deg wemkan‑nnes, amutti zi tewlaft ɣer tenneɣḍi ittejja awarn‑as amnus n tenni yezwarn minzi ɣa tyura. Mamek ggurent temsirin ca n twlatin deqlent aṭṭas, ca n twalatin ttazlent aṭṭas, mani yiweḍ useddi ɣer tqiccit n yemxumbal, dinni bdant ttedqilent texraẓin, ttedqilent la d tyacitin‑nsent.

Aṭṭas n tewlafin banent‑idd d ttunqisin aṭṭas zi jjiht n itarrasen, ddcar n temrabeḍt n wezzu yeccur s imezdaɣ, imezdaɣ i neẓra teṭṭfen tibratin, wer ten neẓri di lqehwa ula qqimen ɣer marzuq ad ɣern, ula gguren deg webrid‑nni azegrar i itteṭṭef marzuq s umuṭur. Dinni neddakʷal nettaka s ddcar yexwa, ikumparsen udrusen aṭṭas, nefqed‑iten ula di tarwa, la zi jjiht n temɣarin yurwen, la zi jjiht n isegman..

Racid Ameɛṭug mala nenna qa ittbana‑dd d lefqi, maca qa d lfqi n tidet, amenni la d Mimun Zennun idd‑ittbanen d abuhali, Samira Lmesluḥi s tiggaz‑nnes. Makiyaj ttuɣa ɣer‑s ij n ccan yemɣar, yemmars qedd uqedd, maca lastima wer yeḥdar d idammen mani tehwa tehrawt x izellifen.

Ufuɣ

Taẓuri di Arrif qat ɛad tettemxebbaḍ jer umxumbel‑a d wa, Tizemmar i yegga Usinarist d umessufeɣ n Tebratin n Marzuq mɣarent aṭṭas xmi ɣa nexzar ɣer ibuda i ɣa yili lqan. La zi jjiht n wemkan n usewwar, la zi jjiht n wudemawen n wettribizyun yudrusen. Wer nettettu ussan n ubelleɛ i di isewwar tebratin n marzuq.

Aṭṭas n tmeslayin nessitim zeg useddi ɣer uma‑s a kid‑sent nfeḍḍa, am wemxumbal n wawal yemsebḍan jer tqebbal, xmi nettaf tawacunt tessawal s yiles iqelɛiyyen, ij n yelli‑tsen tessawal s yiles n ayt waryaɣel. Nesrusa aseqsi i Artistat d amezwar, ma zemmarn ad beddlen awal‑nsen di mkul aseddi niɣ pelikula? amen Yegga Muḥemmed Sulṭana di tɣarrabut n nuḥ!

Neccin yettfurrujen wer nergib ca x ibuda i lqan ayt bab n tebratin n Marzuq, Nedder akid‑s char n n ixiyyiqen i daneɣ‑dd ssiwḍen artistat deg‑s yiraren, maca nefqed di tirart‑nsen amkan n Coach i ten‑ɣa‑igewwden. Nedder lkampu d yemxumbal‑nnes, maca nefqed ljew‑nnes.

Aseddi-ya yettɣima d ijj n tfawt nettsedḥa akid‑s nessemqudda lexdayem idd‑iɛeddun deg wettribizyun n Lmeɣrib, zi marra jjwayeh. Yettɣima d ijj n ccan i neccin marra. Suya neccat ttcamxa temɣar i marra wi x‑as ibedden

S ij n lxezrat n umfurrej waha, jer‑as‑dd d tẓuri cwayt n tismin x mani nxess a naweḍ waha, s ij n lxezrat zeg ujenna, ad gerweɣ awal marra: Tibratin n Marzuq ttuɣa‑t yecna, maca ttuɣa ttrajiɣ mana ḥsen.

Trailer:

Timaynutin

Aqelɛi
Aqelɛi
Abdelmajid Akalai

Fser-itt