24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Tesɛa n markat n tiɣist ɣer bnadem, af akid-neɣ, man marka-nnec/m.

Deg waṭṭas n wagduden, nennum nettessen cḥal bnadem yiɣis alaḥsab cḥal yiweḍ deg yirim n tiɣist amaḍlan. Maca, ij n upsikulug amaknaw Howard Garnder, yeqqar : « Afham-nneɣ i tiɣist yeḥsar aṭṭas, aqqa mkul ijjen zzag-neɣ ittakkʷaḍ ɣer tesɛa n leɛbarat n tiɣist maci ɣir ijjen waha, ittsemma qa din aṭṭas n markat n tiɣist ».

Min ɛnan markat n tiɣist ?

Aṭṭas n imussnawen ttwalan belli tiɣist tebḍa x tesɛa n markat, ha aqqa-tent :

  1. tiɣist n wemkan
  2. tiɣist tagamant
  3. tiɣist tamusikt
  4. tiɣist taljujikt n leḥsab
  5. tiɣist tanamunt
  6. tiɣist tasnilest
  7. tiɣist n teycit d unhezzi
  8. tiɣist n bu weɣbay udmawan
  9. tiɣist timilt

Gardner i yuran adlis « Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences » iqqar aqqa merra anawen n tiɣist ɣer-sen jjehd d min ten-icerrfen, minzi leɛqel wer yeqqin la ɣer ij n lḥajet xmi i dd-ixelleq bnadem ».

Kṭer zi manaya, Garnder yettwala ila tiɣist mamec i tt-nefhem neccin d ij n wefham yeɣleḍ, minzi kul aswir zeg iswiren n tiɣist, ijjen wer yeqqin ɣer wenniḍen.

Waxxa din aṭṭas n midden wer llin ca aked Garnder, maca aṭṭas n iselmaden qqaren ila aqqa tiɣist wer nzemmer ad tt-nefhem axmi d ijjen lḥajet waha. Rennin qqaren ila kul aḥenjir ittxarres, ilemmed s ij n tebridt yemsebḍan x yenniḍen.

Manis i dd-tekka tiɣist ? Manis i dd-usin markat n tiɣist ?

Din wi yettɣilen ila tiɣist nzemmer ad tt-nwret, ij n tɣuri tettwafser deg useggas n 2015 di tesɣunt n « journal Nature Neuroscience » talikṭrunit, ila din tnayen n tjinatin (M1 d M3) d nitnti ig ibedden x tiɣist tamassant ɣer-neɣ, tiɣist teqqen ɣer twengimt, taynit, tazzla n tmegga, alujik, d lexdayem n tmegga.

Aked manaya, din aṭṭas min iferrzen tiɣist. Ij n tɣuri tettwafser tenna ila leɛgez izemmer ad yili d limart x tiɣist. Ij n wemknaw nniḍen, alaḥsab tarezzut-a, aqqa inni wer ittexsen ca ixarrisen i yullɣen, zemmren ad mellen xmi ɣa qqimen deg ij n wemkan, minzi ataf ina itteɛjib-asen unhezzi d arryaḍa d min ɣer-s iqqnen.

Deg wanfugrafik-a s wadday (s Teglinzit) Marc Vital immal-dd dag-s tesɛa n markat n tiɣist min ixef issiwel Garnder, sijjet x-as, rzut x marka n tiɣist i kid-wem i dd-ittasen.

Tala: medicaldaily

Timaynutin

C.Andic
C.Andic
Chahid Andich

Fser-itt