24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Taɛacurt ɣer Imaziɣen: Maci d tasunnit ula d taciɛit.

Umi tuɣa qqareɣ di Fas, di twalat tamezwarut ad ssneɣ mamec tteggen Imeɣrabiyen ssemɣaran s Tɛacurt. Leɛwayed jar-aneɣ-d neccin Irifiyen d yimukan nniḍen msebḍant. Deg wass n Tɛacurt, iwdan sḍuqquzen lmic, neṭṭaren aman x yiwdan nniḍen, tteggen macca s ttrid. Agezzen d ssḥur ittili deg wass n tɛacurt, din wi itteggen tmuzikt n Gnawa tameddit tekmel ar ssbeḥ. Kul ijjen mamek ittegg i ficta-ya n tɛacurt.

Di Arrif, necc ɛeqleɣ deg wussan n tɛacurt, tteggen ijjen ubandu d acemlal, ittɣima x tzeqqa ca n wussan. Di tmeddit zemmren midden ad ggen ijjen umensi s uyaẓiḍ. Maca min teɛcna Tɛacurt-a?

Tɛacurt: Ass n uxeyyeq Aciɛi

Fihras.net

Deg wass n ɛecra zeg wayur n Muḥerrem (ayur ameslem) tettili tɛacurt. Iciɛiyen deg wass-a ssemɣaran s lmewt n Lḥusayen mmis n Ɛali d Faṭima Zzehra (Ɛali d mmis n ɛziz-s n ureqqas Muḥemmed, zeg imezwura i zzag-s yumnen, Faṭima Zzehra yelli-s n ureqqas ). Umi i t-nɣin Imawiyen maḥend ad ṭṭfen leḥkam. Isunniyen nitni, amek iqqar Lbuxari, weyyen-d azummi-nni, dag-s tteggen, zeg wudayen.

Taɛacurt d ijjen wass d ameqqran ɣer Iciɛiyen, minzi dag-s i d-banen nitni. Maca maḥend a nefhem manaya mliḥ, ixess a nedwel cwayt ɣer deffer.

Umi nɣin Ɛali Bnu Abi Ṭalib i ttuɣa yellan d amɣar n imselmen di lweqt-nni. Iwwec-as Lḥasan mmis n Ɛali leḥkam i Sufyan Bnu Abi Muɛawiya leḥkam. Igga akid-s, xminni ɣa immet Sufyan Bnu Abi Muɛawiya ad ɣer-s imutti leḥkam. Maca Lḥasan immut qbel i Sufyan Bnu Abi Muɛawiya. Xenni Sufyan isseɛda leḥkam i mmis Yazid, aseɛdu-ya wer yeɛjib ca i waṭṭas n imeslmen, zzag-sen Lḥusayen Bnu Ɛali (uma-s n Lḥasan) s uya inhezz maḥend ad isbedd manaya.

sm3ha

Msarent aṭṭas n temsarin, ar mani wwḍen ɣer Karbalae, mani immelqa Lḥusayen, ttuɣa akid-s miyya n iwdan, aked Yazid, min ked tuɣa rebɛa alaf n weryaz. Imawyen rebḥen-as i Lḥusayen, nɣin-t din, nɣin akid-s merra wi kid-s tuɣa yellan. Deg wass n jjemɛa n Muḥerrem i di ittwaneɣ. Abarru n imerzuten qqaren ila Lḥusayen ittwamḍel di Karbalae. Deg wass-a i d-lulen umi neqqar yiḍ-a Iciɛiyen, i iḍeffaren tabridt n Ɛali d tarwa-nes (Lḥasan d Lḥusayen).

Taɛacurt ɣer Isunniyen, d lɛid n wudayen?

Taɛacurt, wer yelli ca d ca n wass min xef ibedd lislam aṭṭas. Tḥajit-nnes ittɛawad-itt Lbuxari x yiles n ureqqas Muḥemmed. Udayen yufi-ten arrasul ttẓumman deg wass-a, isseqsa-ten maɣer ttẓumman ass-a. Nnan-as: “am wass-a i di issenjem Rebbi sidna Musa zeg waman n lebḥer, isseɣreq aferɛun d aytbab-nnes, Musa iẓumm-it, ha aqqa-aneɣ neccin nettẓumma-t“. Xenni yenna-asen arrasul: “Musa lḥeqq-nnes xaf-i kṭer zzay-wem“.

Ɛica yelli-s n Abi Baker (tamɣart n arrasul) tettɛawad x tɛacurt: “Ass n tɛacurt ttuɣa ttẓumman-t Waɛrben qbel i lislam. Ula d arrasul ttuɣa ittẓumma-t, umi i d-yusa ɣer Lmadina, yenna-asen i yiwdan ad t-ẓummen, maca zegga i x-asen yegga ad ẓummen remḍan, yenna-asen: “wen ixsen ad t-iẓum, wen wer ixsen ad t-yejj”.

Taɛacurt ɣer Imaziɣen: cwayt i Ɛmar, cwayt i ssi Ɛmar.

heuredujournal

Asemɣer i das-tteggen Imaziɣen i tɛacurt, ittic-aneɣ-d ijjen wudem nniḍen. Azgen ameqqran n Imaziɣen d Isunniyen, maca tteggen asemɣer n Iciɛiyen. Aya urid minzi Imaziɣen deg ijjen lweqt ttuɣa-ten d Iciɛiyen waha (nettaf limart n uceyyeɛ di tḥuja-nneɣ : “Lḥasan d Lḥusayen d tarwa n nnabi s tnayen). Manaya, zeg ijjen uɣezdis nniḍen d aqdim aṭṭas, itteɛqab ɣer min tuɣa ttɣilen Imaziɣen.

Zi leɛwayed i dag-s ittilin, xminni iwdan ttruccan ayawya s waman. Aman amek qqaren, iddakkʷal ɣer wudayen, minzi ina ila ttɣilen belli d aman isnejmen Musa zeg Uferɛun. Ha s minzi Isunniyen tuɣa ttẓumman ass-a. Udayen Imaziɣen ttuɣa ttrucan igelwan-nnsen s waman, minzi manayenni ttwalan dag-s lbaraka.

Din wi itteggen la d timessi neṭṭwen x-as. Ficta s tmessi d ijjen ɛada d taqdimt aṭṭas, tettwagg la di tɛinsart. Nettaf di ca n yimukan, tteggen ameknaw “Baccix”. Din wi iqqaren ila “Baccix” di tidet tuɣa wer t-tteggen ca deg wussan n lɛid ameqqran, minzi ɛada-ya temmutti-d ɣer-s aked Lislam. Ma tzemmer ad tili tɛacurt wer tettili ɣir d ficta n “baccix” uca yirḍen-as arruḍ n lislam?. Wah niɣ lla, lmuhim qa taɛacurt; d ijjen uxelleṭ jar s minzi tuɣa ttɣilen Imaziɣen d aqdim aked tudayt d lislam. Imaziɣen ggin-as “aseslem” (islamisation) i tɛacurt waha.

Ɣer ɛawed: Mayemmi ittwaḥerrem ilef di Lislam d Tudayt?

Ɣer ɛawed: Lisrae d Lmiɛraj: D tidet niɣ d ixarriqen?

 

Timaynutin

C.Andic
C.Andic
Chahid Andich

Fser-itt