24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

 Saɛida Lemnebbhi, Titrit tazeggʷaɣt…

Di temdint n Merrakec, s qeɛ ddqel n umezruy i terbu x ijiman-nnes, lmerget n imurabiṭen d imuweḥḥiden, tamdint n tegrawliwin i xef yeched umezruy, tamdint i di uzzlen idammen n Ḥemman Lfetwaki i umi yiwey tamnawt uḥewwas afransis, tamdint i zi dd-iqam jjehd sselṭan Ḥafiḍ ḥuma ad yeqleb ajertil x umas Ɛebdelɛaziz, qbel ma a das-yezley aɣil uḥewwas, xmi ɣa yaf ixf-nnes yesrusa lxeṭṭ n ufus x yij n wemɛahad i yettbeccaqen tiwwura i wefransis ḥuma ad yebbusseḍ di tmurt n lmeɣrib…

tamdint n lbaca Leglawi, abeyyaɛ n wefransis, i tt-yessekken tezley x imezdaɣ imerrakciyen… tamdint-a, s qeɛ ddqel-a n temsarin i x-as dd-yessehrubbez umezruy, ttuɣa din ij n taddart n yij n twacunt, tettraja a zeg-s dd-taley tliwliwt n lefraḥet s min dd-ɣa yemmernin ɣer Faxita Bellekbir Lhilali, deg useggʷas n 1952, aseggʷas n uqerṭas, d tɣuyyiwin, aseggʷas n tegrawla n ixeddamen deg ukaryan Saneṭral di Ddarelbiḍa, zegga i yettwaneɣ Ferḥad Ḥeccad di Tunes, i ikemmlen min dd-yebdan aked uɣewweɣ n Wad Ẓemm aseggʷas n 1948…

Deg wexxam n twacunt n Lemnebbhi, i yessajjan x ddcar n Krawa d Riyaḍ Zzitun, cutenbir, d wenni i ttuɣa d ayur n lalla Faxita, tessers ddqel-nnes ass n 16, tesɣuyy i twalat tamezwarut tseymit i umi ggin Saɛida. Tesɣuyy, deg useggʷas n tɣuyya, di temdint n tɣuyya…

Teqqim jer ifassen n yemma-s d baba-s, ferrḥen aked ununec n temẓi-nnes, tettneɛniɛ qibal i tiṭṭawin-nsen, lami tiweḍ akud i di ɣa tadef ad tɣer, yessidef-itt baba-s di sekwila n « Qbur Ccuhada », awern-as teɣra akulij d llisi di « Abu Lɛebbas Ssebti », teksi ssenni tabakalurit aseggʷas n 1971, zi ssenni, temmuttey ad tkemmel tiɣuri-nnes di tesdawit. Lexdenni, tqess-itt-dd ɣer temdint n Rrbaṭ, din i tzemmem isem-nnes di llista n tmeḥḍarin d imeḥḍaren n tɣuriwin tiglanziyin.

Di tesdawit n Rrbaṭ…

Deg 1972, aseggʷas-a, teḍḍuqqeẓ-dd deg-s tuẓẓelmeḍt tamarkesit-talilinit i yettwassnen s uxarres-nnes agrawlan. Aseggʷas-nni beɛda, i yettwagg wegraw wiss 15 n wamun anamur n imeḍaren n Lmeɣrib (UNEM), amen ibedd usandika anamur n inelmaden (SNE) ass n 22 zeg wabril deg useggʷas-a beɛda s yexf-nnes, i yettwassnen ɛawed s uɣawel ɣer weqlab n usistim ajeldan, aɣawel-a i dd-yekkin zi lɛesker.

Di tezwut-a irewyen, tazwut-a i yettwassnen s wemrucci d wemsejbad ayedyuluji di tesdawit, amen yettwassen s tɛejjuja d tubberkent d uqerṭas zegga i yenjem usistim ajeldan zeg weqlab i xef ibedd Ufqir, tufa Saɛida Lemnebbhi ixf-nnes di tɣiwant n tsekliwin, i yellan d ij n wegḍef n tuẓẓelmeḍt tagrawlant.

Tufa ixf-nnes d ijten zi tmeɣnasin i yiẓḍen s ixarrisen igrawlanen, d ijten zi tmeɣnasin n wamun anamun n imeḥḍaren n Lmeɣrib. Zi ssenni, tkemmel asmutteg-nnes deg wammas asegman, ḥuma a ssenni dd-teffeɣ d taselmadt n teglanzit deg ukulij n Lxawarizmi di Rrbaṭ, awern-as nican, ad tadef deg usandika n wamun ameɣrabi i lxedmet. Saɛida ɛawed, ttuɣa-tt zi tmeɣnasin timareksiyin n « Ɣer zzat » (ila l’amam), i ttuɣa yellan, aked uɣezdin n « 23 mars », d ij n tnayen n tesmunin ggint iwzan deg uzellif i usistim di Lmeɣrib. S uyenni, deg yeyyar-a n wemsejbad, ad yebda welqaḍ n imeɣnasen d tmeɣnasin aseggʷas n 1973, aseggʷas-a i di ɣa yeswiẓẓeḍ lmexzen ḥuma ad yessefsey amun anamun n imeḥḍaren n Lmeɣrib ass n 24 zi yennayer.

Lexdenni, Saɛida, ttuɣa-tt d ijten i yudfen di lmujet n ubeddi deg wudem n minzi dd-yehwa usistim x tesmunin tiẓelmaḍin, d welqaḍ n imeɣnasen igrawliyen.

Ass n 16 zi yennayer 1976, leqḍen titrit tazeggʷaɣt

Deg wass-a, ad taf Saɛida ixf-nnes jer rebɛa n leḥyuḍ, di buɣemɣam.

Deg yij n uɛecci zeg iɛecciten n tjerst, mani tkumasa llilet a dd-tessefruri ifilan n tesmeḍ i ittadfen deg yexsan… teṭṭef abrid ɣer westudyu mani i tzeddeɣ deg ukartyi n Madaɣacqar di Rrbaṭ. Umi terẓem tawwurt, tufa astudyu-nni yenneqleb zeg uzellif ar iḍaren, kulci ireddej, kulci irewwen. Wer din min tekka, ɛad wer dd-terri lbal zeg utebheḍ s min yemsaren, alami tufa sḥab lḥal ḥuccen-dd x-as, cerfen-as ifassen, ggin-as takettant x tiṭṭawin… nedhen-tt amen tt-slilan s wawal aɛeffan i iɣeṭṭlen zi lqimet n temɣart tameɣnast, tamɣart i ɣer tella tsa ḥuma ad tini lla s tɣuyyit deg wudem n yinni yeṭɣan di tmurt-nnes.

Gewwden-tt ɣer derb Mulay Ccrif, ḥuma ad tebda ij n tudert d tamaynut deg wudem n tikkʷriwin d wehnunni d weɣḍal zi tizi n bnadem. Tekka Saɛida telt-chur di derb Mulay Ccrif, aked uberru n imeɣnasen n tesmunt « ila l’amam » i dd-leqḍen awen-as, zegga i tt-dd-leqḍen nettat. Ineḥbas, qeɛ ksin tasɣart-nsen zeg useɛqar, maca min teksi Saɛida, umi nettat d tamɣart, yeɛdu s waṭṭas n tseqqar merra min ksin yinniḍen… tessiley tɣuyyit deg yij n tɣimit i di ttuɣa tt-ttḥakamen, tbedd abeddi n tmeɣrabiyin tilelliyin, tenna-s i lqaḍi :

« aqa ɛeddben-ayi, ttsedḥiɣ a dawem-dd-iniɣ waxxa d azgen zeg wawalen iɛeffanen i dayi-yettwaqqaren.. d lɛib, ad txarrsen waxxa ɣir d axarres ila llan yergazen i ixezzaren ɣer temɣart s suseɛqar-a am wa i dayi-yemsaren.. manaya, ittejja-yi ad ccirrweɣ, ittejja-yi ad kɛiɣ, ad ɛessbeɣ… mamec irezzum, qeɛ manaya i ittewqiɛen, wer ttbeddiɣ necc ḥuma ad sɣuyyeɣ x tseqqar n temɣart ?… »

Tenhezz lmeḥkama s camxir, qeɛ wi ttuɣa din yewta-s deg wuru.. Saɛida, ttuɣa-tt d ij n tmeɣnast tessen min tettegg, zi tmezwura i yesɣuyyen x tseqqar n temɣart tameɣrabit…

Zi derb Mulay Ccrif, i di ggin qeɛ tizemmar ḥuma ad rẓen Saɛida, ad ɣeḍlen tizi-nnes… smuttyen-tt ɣer lḥebs n « Ɛin Berja », zi ssenni a tt-awyen ḥuma ad tt-ḥakmen zi jjdid di lmeḥkama n Ddarelbiḍa, ass n 3 zi yennayer 1977.

Teḥkem lmeḥkama x Saɛida s xemsa n iseggʷusa n lḥebs. Deg yij n tezwut n tliwliwin i dd-yulyen zi lqaɛa-nni, i icehden x ḍḍulem d lmunker… awern-as, tenhezz ɛawed lqaɛa s tɣuyya, d cciɛarat n tegrawla…

Tikkest x macca… zi ssenni, texsi tcumɛet..

Ksin Saɛida ɣer lḥebs n Ɛin Berja, umi i x-as dd-rrin tawwurt n buɣemɣam, ttuɣa wer tessin ila d tenni d twalat taneggarut i di ɣa tẓur timeddukkal d imeddukkal d leḥbab-nnes…

Ass n 8 zi nuwanbir, Saɛida Lemnebbi, ad tebda di tikkest x macca, nettat d Faṭima Ɛukaca d Rabiɛa Leftuḥ, deg wass d ijj i di ɣa yebda ɛawed Abraham Sserfati tikkest x macca.

Bdan ass n 8 nuwanbir 1977, ddewla tegga ij n tyemmunt ḥuma a tt-tesqad a kid-sen temsawal, x uzellif-nnes ttuɣa din Lmeɛṭi Buɛbid, ttuɣa akid-s ɛawed Fetḥellah Waleɛlu, maca bla lfaydet. Ass n 10 zi dujanbir, Saɛida tekka x-as lɣaciyet, tewḍa, wer tessin min ittewqiɛen. Ass n 11 zi dujanbir 1977, ibedd wul n Saɛida x weltax, yesbedd akid-s ula d idammen deg uɣembub n yinni i ttuɣa d ssibbet di tmenɣiwt-nnes… yemma-s Faxit, ttuɣa-tt din, di spiṭar n Bnu Rucd, umi tesla i lexber-nni, wḍan-as ifadden, amen dasen-teqqar : « ttuɣa ssneɣ illa ammu i ɣa temsar, ssneɣ… yenna-yi-t wul-inu.. s uyenni i dd-usiɣ ass-a. »

Ass n 12 zi duajnbir, temmeksi tyellint Saɛida Lemnebbhi bac ad temḍel di temdint-nnes Merrakec, tamdint-a i ttuɣa yiẓḍen s temsarin n umezruy, temmerni-dd ɣer-s Saɛida, d ijten zi temɣarin i wer ittettu umezruy.

Deg yij n tebrat tura-tt-dd zi lḥebs qbel ma ad temmet, tenna dag-s : « idarem-ayi-dd bla leḥriq, ɛawdem xaf-i i tarwa-nwem ».

Aqq-tt, teɛdu kter zi 45 n iseggusa, ɛad nettidar-itt-dd… ad teqqim lebda tedder… wer yemmut ɣir wi tt-yenɣin.

Timaynutin

Ɛebdelwaḥid
Ɛebdelwaḥid
Abdelouahid Hennu

Fser-itt