24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Muḥemmed Inɛisa i LeRifain: Ufiɣ ixf-inu di tira kter zi tmuzikt

Yessufeɣ-dd umari arifi Muḥemmed Inɛisa i yettwassnen s Ufedjaḥ, ij n wedlis d amaynu yura-t s tmaziɣt n Arif, yegga-s i waezwel: “Lwalid Mimun; zi ddcar ɣer umaḍal”, yessers deg-s afus x tembirt tadelsant n Lwalid Mimun, i yella d ijjen zeg ipilaren n uɣennij Arif, amen yella zeg imezwura i dd-yessufɣen idlisen uran s tmaziɣt n Arif deg imelwusa n ttesɛinat.

LeRifain, temsawaḍ aked Muḥemmed Inɛisa, tegga akid-s amsawal-a:

Amari arifi Muḥemmed Inɛisa (Afedjaḥ)

1- tessufɣem-dd adlis d Amaynu x unaẓur Lwalid Mimun, mamec i dd-yusa uxarres deg usurif-a ?

Azul d ameqran, deg umezwaru nettqada asit n lerifain x taynit i dd‑yerra i lxedmet i ggiɣ aneggaru‑ya, Adlis n lwalid mimun zi dcar ɣer amuḍal.
Axarres mamec i dd‑yusa, necc lebda ttuɣa ttxerrseɣ di lwalid mimun a x‑as ariɣ, maca ɛemmers wer xerrseɣ a xaf‑s ariɣ adlis yekmel, ttuɣa ttxerrseɣ a x‑as ariɣ imegraden, tlata rebɛa n tewriqin, a t-fesreɣ deg isiten i yellan. Maca ufiɣ manayenni yemmerni nnit, yemɣer nnit, ar mani iwḍeɣ ufiɣ ixf‑inu cerrɛeɣ, udfeɣ deg wedlis, uca siɣiɣ. Maca Corona‑ya tɛawen‑ayi aṭṭas, minzi mamek tesned, ttuɣa neqqim di taddart, bnadem wer yufi min ɣa yexdem, yebda ijebbed‑dd cwayt Arcif, ar mani niweḍ negga Adlis‑a.


2- Man tiɛenkraf i tufid di umi tirid adlis-a?

Tiɛenkrifin, niɣ neqqar‑as neccin imxumbal i ufiɣ lami bdiɣ ad ariɣ deg wedlis‑a, umi bdiɣ ad rzuɣ di min yura niɣ ma yura ḥedd x Lwalid mimun, rzuɣ deg internit maca wer ufiɣ bu aṭṭas n manis i dd‑ɣa-agmeɣ niɣ manis i dd‑ɣa‑ksiɣ. Wer ufiɣ bu waṭṭas n tmeslayin, wa zeg yij uɣezdis. Zeg yij uɣezdis nneɣni, umi bdiɣ ad ariɣ, ufiɣ amxumbel deg wawalen, mamec dasen-ɣa‑nini s tmaziɣt. Nec ttqerrabeɣ bac ad ariɣ s tmaziɣt n Arif i ssawalen yewdan, dinni aṭṭas n wawalen zi taɛrabt xmi nesswal x tfelsaft, xmi nesswal di tẓuri, mamec tessned tamaziɣt ɛad wer tettwaqqar, yeqseḥ bac a ten-tafed. Maca ggiɣ cwayt n tzemmar ssa d ssa, maḥend tamaziɣt i zi uriɣ, ad tili d tenni zi yesswal wegdud. D tina d tiɛenkrifin timeqqranin i ufiɣ di manaya.

Aɣlaf n wedlis: “Lwalid Mimun zi ddcar ɣer umaḍal” n Muḥemmed Inɛisa

2- Di tira n Arif, d wa d adlis wiss tlata i itteffɣen x tqularit-nni n tira deg wazzerg aseklan (tinfas d yezlan d wungal d umezgun d uturjem). Awarn i wedlis n lmerḥum Chacha; “abrid ɣer yezlan”, d wedlis n Andichi Chahid ;”irifiyen ass-a”. Ma tettwalid belli abrid yessu bac irifiyen ad nnureẓmen x merra iyran n tussna, niɣ ɛad niggʷej cwayt?

Mamec tennid, tawmat Caca a t-yerḥem rebbi, d netta i ireẓmen abrid di tira di manaya, tawmat Andic ɛawed yegga tizemmar d timeqranin deg wedlis‑nnes “Irifiyen Ass-a”. Nec mamec ttwaliɣ, tamaziɣt ixessa a tt‑nessemɣer, ixessa a nxarres a nari di merra igran i yellan. Tamaziɣt walli deg‑s tasekla waha. Mala truḥed ɣer yeqbayliyen, ggin isuraf d imeqqranen, urin di matimatik, tafizikt, uran x Muḥemmed mmi-s n ɛebdelkrim Lxeṭṭabi…, neccin ɛad wer ɣer‑neɣ Adlis yura x‑as. Iqbayliyen, din ijjen yura adlis Pdf x Mulay Muḥend s tmaziɣt. Manaya nurmal ixessa Irifyyen d imezwura i x‑as ɣa yarin, maca nettaf ijjen d aqbayli d amaziɣ yegga adlis x Mulay Muḥend, Manaya ixessa a deg‑s nugur. Nec ttwaliɣ lexxu tamaziɣt ɛla ḥsab iwdan ssɣaran‑tet, nzemmar a zeg‑s nari di kulci, walli a neqqim netteg izlan waha, ixessa a nennurẓem x kulci, tamaziɣt a zeg‑s nari kulci.

4- siwel-aneɣ cwayt x min deg-s deg wedlis-a, d Manis i zemmareɣ a t-sɣen imeɣra?

Adlis-a atawmat wer ssiwileɣ ca x Lwalid Mimun aterras, ssawaleɣ x Lwalid Mimun ɣer lxeẓrat-nnes. ixarrisen‑nnes, aswingem‑nnes, d mamec ixezzer ɣer tɣawsiwin i das‑yennḍen. Ssiwleɣ deg‑s cwayt x Lwalid Mimun, min yeɛna, manis i dd‑yekka, d min iɣennej, Maca ssawaleɣ kter x lxezrat‑nnes ɣer temɣart,ɣer wemseksi, ɣer tmaziɣt, ɣer tlelli d merra tiɣawsiwin i dd‑yennḍen i uterras. manis i t‑ɣa‑sɣen, lexxu aqqa-t di Nnaḍur ɣer Lweryaci, deg Uɛerwi ɣer Lbudiḥi, atiɣ ad yili di lmektabat nneɣni. mujud di Arbaṭ, ssa d tsawent ttxarrseɣ di Ṭanja, di Uruppa din aṭṭas n tawmat ttseqsan x-as. A nexzer mamec das-ɣa‑negg a nessek lebɛaḍ n yedlisen ɣer Urupa.

5- Lwalid mimun, Ayneḍ d Inɛisa, d inaẓuren smunen jer tira d tmuzikt. Min daneɣ-ɣa tinid x uya ?

D tidet, Lwalid Mimun, d Mustafa Ayneḍ, nzemmer a nerni la d Muḥemmed Ṭṭufali yegga ij n wedlis maca deg yiger‑nnes, yessawal x tmuziqt beɛda.D yina d inaẓuren i iɣennjen, urin. Tidet Lwalid Mimun, mayemmi ɣer‑s beddeɣ uriɣ x-as adlis, manaya dayi-iɛawnen ktar. minzi ufiɣ Lwalid mimun wer t‑iqedd ca igar n Tmuziqt bac ad yini merra min ɣer‑s. S uya yerwel ɣer yegran nneɣni, yerwel ɣer tenfas tiquḍaḍin, ɣer yeẓlan bac ad ikemmel minxef yettxerres. Manaya nettaf‑it d uqlil, Ɣer‑neɣ mamek tennid, Mustafa Ayneḍ d Lwalid Mimun. Ma necc tidet waha, di tmuziqt, ttuɣa tteggeɣ tizemmar, maca ɛemmers wer sejjleɣ, wer dd‑teffiɣ ca n tesfift. S uya qqareɣ‑ac din Musṭafa Ayneḍ d Lwalid Mimun waha i yurin ɣennjen, d Muḥemmed Ṭṭufali.

Muḥemmed Inɛisa aseggʷas n 1999, deg yij n wecrak-nnes aked MCA n Wejda

6-deg ineggura-ya, tira sdurryent Afedjaḥ-nni i nessen di tmuzikt d leɣnuj. Wa ma d amutti zeg wazzerg ɣer wenniḍen? Niɣ ɛad a nẓar Afedjaḥ deg wazzerg n uɣennij Arifi?

Nec nnhar di bdiɣ deg yigar‑a n tẓuri, bdiɣ s yezlan, ttuɣa ttariɣ cwayt di temzi, senni mmutyeɣ cwayt ɣer umezgun lami ttuɣa neqqar di tesdawit, awarn‑as tamuziqt, tamusiqt tusa‑dd d aneggar, ttuɣa lebda ttmeyyleɣ ɣer tmuziqt. Maca tagiṭart, bac a tt‑ṭṭfeɣ, ad alyeɣ ad ɣennjen i yewdan, tusa‑dd d aneggar. Mamec ttwaliɣ tira, deg‑sent i ufiɣ ixef‑inu kṭer. mamec tesned bnadem, xmi yettraḥ imeqqar cwayt, ttmernin‑dd yemxumbal n tudert, yeqseḥ ad tsiɣid deg webrid n tmuziqt, s uya aterras ttqeddan-t tira, tira zemmrnt ad ksint merra min ɣa ixerres uterras, tamuziqt waxxa ca n twalatin tettxerrsed tettexsed ad tinid ca kter, wer tettifed bu wemkan yemɣer mani ɣa tessiwled.

7-ij n wawal d aneggar

Awal aneggar, walli d awal aneggar, necc ttwaliɣ‑t d awal amezwar (ideḥḥek). Xseɣ ad iniɣ i Irifiyyen, wenni i ɣer yella ca n lḥajet yexs a tt‑yari. ixessa ad yebda, ad yari ad yessufeɣ. Kṭer nessawal izlawiyen imeqqranen i ɣer‑neɣ di Arif, nessawal x yewdan urin deg wungal deg waṭṭas n tmeslayin, ixessa ad rren taynit ad arin. Nec adlis‑a x Lwalid Mimun reẓẓmeɣ zeg‑s tmasext, bac a neffeɣ ɣer yiger n tsekla, bac a nari x ipilaren. Ɣer‑neɣ aṭṭas n ipilaren di Arif i yeksin lhemm, walli ɣir deg uɣennej, ksin lhemm deg waṭṭas n tmeslayin, Nessitim a dasen‑rren taynit, a x‑asen arin. D wa d awal-inu, a tqad‑as i usit n Lerifain, ij usit nettaf deg‑s ixf‑nneɣ d tidet, ij usit ittari s tmaziɣt i nessawal, ittegg tizemmar d timeqranin bac ad yessiweḍ tabrat n irifiyen, a tqad‑awem s waṭṭas ad tecna‑wem

Timaynutin

Fser-itt