28.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Min nessen x Ɛli Agzennay, amussnaw Arifi deg wakud n Imariniyen?

Netta d argaz n umezruy, d mmi-s n Igzennayen. Taqbilt-a tejj-d aṭṭas n yezlawiyen d lefquyyat ameknaw Ḥmed Ben Cɛayeb, i ttuɣa yellan d aḍbib d azlawi, d lefqih Lḥaysubi Ɛumar Agzennay i yeddren deg wakud n Iweṭṭasiyen.

Ma Ɛli Agzennay, ila ttlaɣan-as “Abu Lḥasan”, yedder, amek qqaren ayt bu lexburat deg wakud n Imariniyen wami i d-tban Taza am ijjen temdint n tussna aked tneddam-nniḍen, zzag-sent Fas, Merrakec, Sla, Aɣmat d Sijelmasset.

Aterras-a min xef nessawal, drus xmi i t-tteydaren deg umezruy, waxxa netta ila ɣer-s ijjen uraq yemɣer deg umezruy minzi imsedder aked imeqqranen n tussna zzag-sen Iben Ajrum, Smaɛil Ben L’aḥmar, ameggaru-ya i d-ilulen di 725 tahijrit, immut di 807 zzag-s, min ixsen ad yini ila Ɛli Agzennay yedder deg wakud-a s ixef-nnes.

Yeqqar x-as Ɛebdellah Gennun: “netta d mmi-s n lqern wis tmenya (ahijri)”. Min nxes a nini, ila aterras-a wer x-as ssiwlen ca qaɛ, maci am yenni min ked imsedder, am Iben Xeldun, Iben L’aḥmar, Iben Merzuq d Iben Lxaṭib.

Netta ila ittari lexburat (ittɛawad amezruy), maca aked uyenni, ila yella d azlawi, xelli wer daneɣ-wwiḍent ca aṭṭas n tqessisin-ines. Maca manaya yemmal-d ila aterras-a ttuɣa-t d ijjen i yessnen mliḥ lfiqeh Amaliki, ittari dag-s, ittegg lfetwa.

Iqqim a nessiwel x udlis-nnes i yura “Janey zahrat al-as fi bina’ madinat Fas” (alqaḍ n tnewwact n rriḥan di lebni n temdint n Fas). Adlis-a wer yeɛdi 117 n tewriqin, ixdem x uḥeqqeq-ines Ɛabdelwahhab Ben Mensur. Amek yeqqar azwel-nnes yessawal x mamec tebna ddewla Tidrisit, yergazen-nnes d tmezgidawin d leqnaṭer i yeggin. Adlis-a yemsebḍa x tnayen n izegnan

Aseqsi i d-ittemrusan, mayemmi Agzennay-a yura x temdint n Fas?

Nessen ila Imarniyen d nitni i das-yewcin lhimmet i temdint n Fas, zegga i tt-ssinfen Imrabḍen d Imwaḥiddiyen. Kter zi manaya, d Imariniyen i d-ijebden tḥajit n Idrisiyen d umi neqqar ass-a “nnasab ccarif”.

Ad yili, Ɛli Agzennay yura adlis-a zegga i das-tt-nnan Imariniyen. Maca wer nzemmer a nwekked manaya ma d tidett ma lla.

Aterras-a, wer yuri walu x teqbilt-nnes d Arrif, maca yura x Tlemsan, Tadla, Lqirawan, Sus, Calla… Xelli, wer nessin ma ɣer-s ca n idlisen-nniḍen i yura niɣ d wanita waha.

Amen nessen ila Imariniyen wcin ijjen taynit d tameqqrant ḥma ad bnan timezgidawin n tussna di tneddam tiqdimin n wakud-nni. Ad yili zzag-sen aṭṭas n Irifiyen, i yulin di tferkiwin n tussna, zzag-sen Ɛli Agzennay.

Timaynutin

Fser-itt