24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Kahina Bahloul, Tmaziɣt-nni ixsen ad tẓall s yiwdan

Kahina Bahloul, tlul di 05 mars 1979 di Paris, d ijjen tesnislemt (islamologue) d tafra-dzayrit. Teḍfar Tasufiyt, nettat tettwaḥsab d tamɣart tamezwarut i yerrin ixef-nnes d tafqiht di Fransa. Tiweḍ a tegg ijjen tmesmunt d tadelsant umi qqaren « tamzyida n Faṭima »  iccaten x ijjen « islam d alibiral ».

Iẓewran d tɣuri

Kahina Bahloul d ijjen temɣart d tmaziɣt zi baba-s illan d aqbayli, i ttuɣa wer yeqqinen ca s waṭṭas ɣer ddin, maca netta iqqar-s zeg ijjen twacunt n yimrabḍen. Yemma-s d Tafransist d tarakuct (athée). Ḥenna-s zi yemma-s ttuɣa-tt d tudayt zeg wackinazen ipuluniyen; ḥaca baba-s ameqqran zi yemma-s ila yella d akatulik d Afransis.

Zeg wami ɣer-s ijjen useggas d nettat teyma-d di Dzayer, tma n Bgayet, ṭṭerf i lebḥer, di tmurt n Iqbayliyen, ar mani tsala tɣuri-nnes n ijjen temɣart n izerfan.

Abrid-nnes di ddin

Tedwel-d ɣer Fransa deg useggas n 2003, maca tegga axmi teggʷej x ddin ameslem, aked ca n iseggusa tebda txeddem di siɣuru.

Maca umi yemmut baba-s, tebda trezzu di ddin, ula di tsufiyt, mani tenna belli tufa ca n temrarutin x iseqsan i ttuɣa tesrusa zi temẓi-nnes. Xenni Kahina Bahloul tebda txeddem aked ca n tmesmunin tidelsanin i yeqqnen ɣer merra mayen yellan d asufi.

Ahjam-nni i d-ggin x Fransa deg useggas n 2015, yejj-it a txemmem s ijjen tebridt-nniḍen. Traḥ tegga ijjen master di tesnislmet di temyizda tusnist n tɣuriwin i yuɛlan (école pratique des hautes études). Xenni, tebda tudef di tebridt n dduktura d nettat tettbeqqec, trezzu deg uxarres n Iben Arabi, i yellan d atyulug, d azlawi d asufi zi lqern 12. Mamec tḍerq i tmesmunt « siwel-ayi x Lislam ». Mamec tettadef di ca n imharwaḍen x wemsawar ajerddin, tasufiyt d temɣart, ula kṭer aked trabint Pauline Bebe d Antoine Guggenheim (zi tkatulikt) i yellan d anemhal aqdim n tsentaynt n trezzyt n ukulij des Bernardins. Mamec tebda Kahina Bahloul txeddem aked tmesmunt tasufit n Iɛalawiyen di Drancy.

Bla Iben Lɛarabi, nettaf belli tala tis snat i zi d-tuyem Kahina Bahloul nettat d tasufiyt Rabiɛa Lɛadawiya, illa azgen ameqqran n tmeddurt-nnes d tamitiyt. Deg umeggaru qaɛ, minzi nettat d Tafransist s iẓewran d Imaziɣen, tisneslemt-a, tettbedda x usufi Ɛbdelqader Muḥyiddin.

Deg useggas n 2016 tegga fus di tmesmunt n « taddart n wefra » di Paris aked tafqiht tanurvijit Annika Skattum d Tɛiraqit Rosina-Fawziya Rrawi, mani slemmaden Tasufiyt, maca tamesmunt tbelleɛ tiwwura-nnes zegga wer tufi bu ttmenyat min xef ɣa tbedd.

Kahina Bahloul, tedwel d « tafqiht » zi tefsut n 2019. Tenna « Maḥend a tilid d tafqiht, ittxess ad d-asen imẓalla, ad slen i min dasen-teqqared”. Mamec inna Baudouin Eschapasse, belli netta i yellan d tafqiht tamezwarut di Fransa. Ula d ijjen zeg inni issawalen s yisem n lislam di Fransa ma iswiza akid-s. Maca ɛawed, tiẓallitin-nnes wer ɣer-sent bu ijjen wemkan kul twalat ttbeddalen amkan, maḥend wer ten-ttmunistyaren. Deg ijjen wemsawal n Kahina Bahloul, ila tqeddem s imẓalla deg ijjen wemḍal n ijjen umettin di jjwayeh n Paris aseggas n 2019.

Kahina Bahloul tettetter ad ɛedlen Lislam, s tmegga-nnes i tegga, manaya ijbed-d x-as aṭṭas n tukkriwin tisiksiyin, dinni wi das-qqaren “a tagezzant”, alaḥsab isem-nnes i teksi “Kahina” i zi ttuɣa ttlaɣan tjellidt Tamaziɣt “Dihiya” x manaya tenna netta “Mala yettɣil-asen ila manaya zeɛma ad ibeddel zi rray-inu, qa xḍan, imken umi zeɛma ddegg-a umi iqqen ɣer isem-inu n ijjen tlejjidt d Tmaziɣt i wer ittreẓẓin, maca nec ɛemmers ad ssehwiɣ ifassen”.

Zeg inni ittbeddan aked Kahina nettaf zzag-sen Floriane Chinsky tarabint n unhezzi n wudayen alibiral di Fransa, d Emmanuelle Seyboldt, ameqqran n teglist taprutistant imunen di Paris, min ked tefser ijjen udlis deg useggasn 2021, Tareq Ubru, lefqi n Bordeaux (Netta d Maziɣ zi Trudant), yenna belli qa timɣarin ɣer-sent lḥeqq ad ilint d tifqihin.

Asenfar n ijjen temzyida ittbeddan aked ijjen lislam d alibiral.

Kahiba Bahloul txes ad terẓem ijjen temzyida d talibiralt, trezzu ad as-tegg isem n “Tamzyida n Faṭima », tamzyida-ya i txes a tt-terẓem trezzu zzag-s ataf irgazen d temɣarin ad ẓallen s merra, tẓallitin ad ttilint s tefransist, timɣarin d tilelliyin ad yirḍent lḥijab niɣ lla, mamec ad ggen twala nettat d Faker Korchane, x wi ɣa yilin d lefqih. Mamec tamzyida-ya a tili terẓem x inni i wer yellin ca d imeslmen.

Di 21 Furar 2020, tegga tẓallit-nnes tamezwarut deg ijjen sala d tameẓẓyant i yekran di Paris, 22 n yiwdan i yeḥḍaren (10 n temɣarin d 12 n irgazen) icercen deg waya n tẓallit.

Di 2021, Adlis n Kahina Bahloul « islam-inu, tilelli-inu”ittwafsar, ijjen am Lieven Van Mele, yenni belli umi adlis-a ittwafsar zeg ijjen taddart n wefsar d talibiralit maci d tameslemt, manaya imaml-d ila qa axarres Adimukraṭ ɛad iggʷej x Lislam.

Timaynutin

C.Andic
C.Andic
Chahid Andich

Fser-itt