24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Isefḍawen, d tirjit i yeqqimen terɣa deg umezruy uɣennij Arifi

Isefḍawen zi tseḍmiwin yeggin amkan-nnsent d ameqqran deg wazzarey n uɣennij Amaziɣ Arifi. Aked ca n tseḍmiwin nniḍen am « In umaziɣ », « Itran » d « Ileyzam »… i yellan di Nnaḍur. « Itri Moraima » di Mlilet, d « ttwattun » d « Tidrin » di Lḥusima. Zi tseḍmiwin timezwura i iɣennjent x Tmaziɣt x lḥal n Umaziɣ di Arrif.

Abani n isefḍawen

Teḍhar-d isefḍawen di temdint n Uzɣenɣan jar aseggas n 1977 ?, tsiɣa ar aseggas n 1984. Tsbedd taseḍma-ya leɣnuj-nnes zegga yemsar lexmis aberkan di temdint n Nnaḍur. Di lweqt-a asistim n Lmuɣrib ttuɣa ittɛic umi nettsemma yiḍ-a s « iseggusa n uqerṭas ».

Tban-d taseḍma-ya aked ubani n tmesmunt n « Ticli tadelsant » deg Uzɣenɣan. I ttuɣa yellan d tamesmunt n tussna tamezwarut deg Uzɣenɣan. Ttuɣa tetterra taynit i umezgun, Tamuzikt d tussna. Amek qqaren, axarres-a n tseḍma-ya idduqqeẓ-dd zegga ḥḍaren igmamen (les membres) n tseḍma-ya deg ijjen tinawt (conférence). Ssiwlen dag-s x Tmaziɣt. Zi senni, bdan imeɣnaj-nnes ttɣennjen tiqessisin i yessawalen x yemxumbal n Irifiyen. Ttɣennjen x usufra-nnsen d ukerfes i x-asen ittekken d usinef n lmexzen ameɣrabi i Arrif.

Di min iqqnen ɣer furma n tseḍma-ya, nettaf-it teksi-dd aṭṭas zi tseḍma n “Nas lɣiwan”, “Lemcaheb” d “Jil Jilala”. Maca di min iqqnen ɣer llɣawat, nettaf-iten kessin-dd zeg imeɣnaj n lalla buya i ttuɣa yettwassnen di lweqt-nni; am Mimunt n Selwan d Ccix Ceɛṭuf d Farid Nnaḍuri.

Lwalid Mimun: Itri n uɣennij Arifi i wer ixesyen ɛemmers

Artista Ḥimmi Zeryab ttuɣa ɣer-s ijjen tmesmunt qqaren-as Tamesmunt n Zeryab i tmuzikt d umezgun. Ila ittic-asen ansa-nnes maḥend ad dag-s ttrinaren, ɛawed ttuɣa lemmden akid-s tamuzikt. La d tamesmunt n Liniṭilaqa ttaqafiya tegga min x-as maḥend ad terni ad tsceɛceɛ di tseḍma-ya.

Amek yettwassen, taseḍma-ya ttuɣa dag-s xemsa n artistat, d iwtman. Ttuɣa ɣer-sen jar 16 d 17 n isgegusa di buḥbel umi bdan ad ggen taseḍma-ya. Ittsemma ttuɣa-ten ɛad d imeḥḍaren di llisi n Ɛebdelkrim di Nnaḍur. Artistat-a nitni d : Naser Saleḥ, Ɛebdennaser Imḥerref, Ḥmed Meɛɛaci, Ilyas Ssenusi, Mesṭafa Helhul d Buɛziz Saleḥ; i ɣa yeffɣen zi tseḍma-ya ad iraḥ ad igg taseḍma n « Benneɛman ».

Artistat n tseḍma-ya kul ijjen man abrid i ɣa yeṭṭef. Mesṭafa Helhul d Ɛebdennaser Imḥerref iggur ad ilin d iselmaden. Naser Saleḥ ad ixdem di lmuyyi n Nnaḍur ḥaca Ssenusi d Meɛɛaci ixḍaren abrid n wetlaɛ ɣer berra.

Min xef tettɣennej Isefḍawen

Isefḍawen tɣennej jar 13 d 14 n iɣennijen s Tmaziɣt. Ca zeg iɣennijen, ila llan d nitni i dasen-ittarin iwalen-nnsen, tteggen-asen llɣa. Maca aṭṭas n yezlawiyen ttuɣa ttemsurrufen aked Isefḍawen, zzag-sen Ḥenkur Lhewwari; i ttuɣa ixeddmen deg ukaryar n Wiksan. Din Ɛebdellah Lwalid d Saɛid Musawi i yewcin taqessist n « Ttlaɣiɣ-dd x-am » i tseḍma-ya. Imeggura-ya aked Muḥemmed Anas d Ɛebdelɣani Buḥmidi.

Zeg iɣennijen ittwassnen n tseḍma-ya « aɣerrabu-nneɣ », aɣennij n « Sebḥan llah lɛaḍim », « idurar n Arrif » d « ttlaɣiɣ-dd x-am ».

Cwayt x tudert n Ceɛṭuf (Ḥmed Lbeɣdadi)

Isefḍawen tecrec deg waṭṭas n imsagaren, di Llisi n Ɛebdelkrim, Ccarif Ameẓẓyan, Lkindi. Tecrec deg waṭṭas n imsagaren di Nnaḍur, Lḥusima d tesdawit n Wejda. Mamec cercen deg useddi n « Tifawin n temdint » di Meknas geɛɛden zzag-s ɣer Rrbaṭ.

Waxxa amenni, taseḍma-ya wer tiwiḍ ca ad tzemmem iɣennijen-nnes di ca n walbum, mɣir arcif n ttelfaza d min zemmen ca n midden x sintat. Minzi amec yettwassen ttuɣa wer din bu ca n studyu di Nnaḍur, ɛawed ttuɣa wer din bu tizemmar n ttmenyat i zi ɣa mmuttyen ɣer tneddam nniḍen.

Timaynutin

C.Andic
C.Andic
Chahid Andich

Fser-itt