28.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Ih ya Ɛednan, urid cek d amezwaru ura d ameggaru

tifray.com

Imeɣnas : Timenna n iḥadatiyen, timegga n ixwanjiyen

Marra idneɣ neḍfar tameslayt n Ɛednan. Aḥenjir ameẓẓyan bu ḥiṭac iseggusa i di ggin ɣezzu di Ṭanja. Manaya isgeɛɛed-d ɣer tzeqqa ca n tmeslayin min xef ixess a nemharwaḍ s cwayt cwayt. Ẓriɣ iwdan, deɣya deɣya, ttren zeg umcum-nni i yenɣin Ɛednan ad as-kksen buḥbel. Tutra-ya tban-d zi lɣaci, uca temmutti-d ɣer iwdan (ca zzag-sen qqaren x ixef-nnsen belli ttbeddan aked tseqqar n wemdan ?, d iɛeqlaniyen ?..).

Tamselayt n tikkest n buḥbel imsar x-as aṭṭas n wemharwaḍ. Imeɣrabiyen wer wwiḍen ad tt-ggen zi 1993. Amenni ula d azgen ameqqran n tmura n Zelmeḍ n Tefrikt. Timura tidiktaturyin i di nettaf ɛad ddegg-a n leḥkam aɛeffan, ameknaw : Iran, Ssaɛudiya… Imeɣnas ittbeddan aked tseqqar n wemdan qqaren nitni wer llin ca aked leḥkam-a minzi mala lmeḥkama texḍa, wer nzemmer ad d-nerr tudert i wenn immuten. Ɛawed, qa timura i di wer telli ca tadimukrasit, zemmarent ad tt-sxedment aked imeɣnas i das-ittbeddan d iɣes n tmijja. Wer nettettu ca ila abuɣaw n ddewla n Lmuɣrib itter ad kksen buḥbel i inecraf n Arrif.

Nec mani qqimeɣ ṭṭranyaw abeɛda, deg iwdan itteḥsaben x ixef-nnsen belli nitni uymen-d izalen-nnsen zi tseqqar n wemdan. Amek llant deg umaḍal. Uca tettafed-ten ttraḥen aked teycatin n lɣaci. Tuɣa Nizzar nenna belli ddegg-a n iwdan waxxa irrḍen balṭu n mudirnut, iɛeqlaniyen, qa wer jar-asen-d aked manaya walu. Minzi izalen-a wer dji d timenna, qa d timegga.

Udmawen n ubidufili di tussna-nneɣ

Abidufili, niɣ iḍes n bezzez ittemsaren jar ijjen ibleɣ aked ca n uḥenjir/tḥenjirt d (t)ameẓẓyan(t). D ijjen ḥajet tella deg wegdud-nneɣ zi lebda. Aqqa nettesla x manaya kul twalat. Ifransisen, ttahamen awzir n tussna-nnsen i yezwaren ila ittas-d ɣer Merrakec ḥma ad iṭṭes aked iḥenjiren. Ixalijiyen nitni warsuḍen di manaya. Lmuɣrib yedwer d ijjen tmurt mani zemmaren ca n iwdan ad ggen ca n tmeslayin i wer zemmren ad ggen di tmura-nnsen. Jjurnalat n Lmuɣrib uḥḥlen ssiwlen x manaya. Ttsemman-as « asari n yiḍes ».

Ktar zi manaya, di ledcur n Arrif, cḥal i nettsela x ddegg-a n tmegga tiɛeffanin. Lefquyyat cḥal i ttɛeddan/iḍeyyɛen d ṭṭelba d imeẓẓyanen di tmezgidiawi n Rebbi. Aya, iwdan dewlen tteggen x-as tiḥuja. Tiḥuja sḍeḥḥakent iwdan, maca di lallaɣ-nnsent qellɛent-id wul. Ɛad ktar, tettafed Ibidufiliyen, ttraḥen ɣer ca n uḥenjir zi lwacun-nnsen. Lmeḥkamat n Arrif ccurent s ddegg-a n tmeslayin. Ahda ɛad i min xef sseɣḍen iwdan, tteggen xemsa x uqemmum ḥma wer x-asen ssiwilen iwdan.

Abarru n tmesmunin sɣuyyent x lqanun n usemlec n ten ittwaḍiyyɛen aked wenni i tt-iḍeyyɛen. Neẓra icten di Leɛrayec tenɣa ixef-nnes umi tessen ila iggur ad tawi wenn x-as iɛeddan. Manaya isxeyyaq aṭṭas, maci wer ittic lḥeqq i temɣart waha, maca ineqq tamɣart.

Wer nzemmer ad nengez x ca n ddegg n lefquyat i yeqqaren aqqa maɛlic bnadem ad yawi ca n icten d tameẓẓyant. Iwdan-a ixess ad asen-nbedd deg wudem nican. Aqqa ddewla i yebnan ixef-nnes x lqanun i ssarsen iwdan jar-asen d tenni i daneɣ-ixessen. Maci d ddewla i dd-ttaymen lqanun zeg « ujenna ? ».

Mayen daneɣ-ixess ad nessen ila Abidufili netta, yehlek. Deg Uliman, ibidufiliyen d nitni ig ittraḥen s uḍar-nnsen ɣer weḍbib. Maca di Lmuɣrib niɣ di Arrif, neccin neggwej x manaya s waṭṭas. Merra min ɣa ggen lwacunat ad ḥḍan tarwa-nnsen anict izemmaren. Ad ten-ḥḍan ktar ɛad zeg inni i dasen-d-ittasen. Ad nraja ataɣ ddewla ad tessemɣar zi lqanun-nnes di min iqqnen ɣer uḍeyyeɛ (liɣtisab), ad tessemɣar ura si seḥḥet tanefsiyt.

Timaynutin

C.Andic
C.Andic
Chahid Andich

Fser-itt