24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Ammu i ɣa ibeddel uklima tudert-nneɣ amen tekmel 

Imken lux aqqa tettseqsid, teqqared-as min ixes ad yini asinyi x ijjen umestfaq d jjdid di cop26 ittwaggen di Glasgaw di beddu n wayur-a wa. Danita i iggur a nemmel mamec yeggur amestfaq-nni ad ibeddel zi tudert-nnec/m zi ssa d usawen.

Abdeddel di tebridt i zi neggur

D amezwaru ataf iggur a nesxeddam ḥa ṭṭumubinat n ttrisinti waha, d wa zeg ibeddilen i ɣa yuqɛen di tudert-nneɣ.

Amaḍal ad ibedd x yinirji amezdag ameknaw inirji n waḍu

Imrezzuten qqaren ila ttaman i ɣa teswa ṭṭumubin n ttrisinti d wenni d ttaman s ixef-nnes i tsekkʷa ijj n ṭṭumubin txeddem s lisans niɣ s maẓuṭ di xemsa iseggusa i d-igguren.

Nzemmer a necra ijjen ṭṭumubin n tfawt, qa din ijjen ssuq ḥa min ittraḥ ittmernay n ṭṭumubinat ittwasxedmen, zemmrent ad ilint rexsent kṭer.

Aṭṭas n tmura d temnaḍin d fabrikat n ṭṭumubinat renyent deg usexdem n ṭṭumubinat n tfawt, ad d-awyent lkiran d ikamyuten d jjdid i wer issufuɣen ca ddxaxen.

Ca zzag-sen, ssawalen x manaya, qqaren qa neccin neḥwaj drus n ṭṭumubinat deg yebriden, nzemmer a nugur niɣ a nennay x backliṭat ḥsen qqaɛ.

Tuzzegzewt ataf a tili manimma

kṭer zi 40 n tmurt i isinyan bac ad kksen asexdem n lefḥem.

D tina d timura i yenna ɛawed ila iggur ad beddent x ijen yinirji d amezdag bac ad nessiḥma tudrin-nneɣ d ibiruten n lxedmet-nneɣ.

I ca n tmura ameknaw Tajelda Imunen (UK) manaya ixes ad yini d lxedmet bac ad tbedd x taliwin (sources) n yinirji n jjdid ameknaw “aḍu d tfukt”, niɣ ad bedden x yinirji anawawi kṭer.

Maca COP26 wer dag-s bu ca n ḥajet i ɣa ijjen inni isxeddamen lefḥem aṭṭas ameknaw Lhend d Ccinwa ad kksen x usexdem-nnes.

Waxxa amenni din ij n ustiem iffeɣ-d zi Glasgaw, ataɣ timura ad ssersent ttmenyat-nnsent deg yinirji amezdag.

Tudrin-nneɣ ad dewlent d timeddukal n twennaḍt

Zemmrent tifelwin n tfukt ad ilint lebda x tzeɣwin n tudrin-nneɣ.

Mamec i ɣa nebna tudrin s ca n tmeslayin bla ttsimma, wer dag-sent bu akarbun aṭṭas. Mamec ataf nzemmer a nedwel a neɛdel tudrin-nneɣ tiqdimin.

Lux midden xeddmen bac ad xezren mamec abeddel n uklima i d-igguren wer ittḍerri ca aṭṭas n midden.

Nzemmer a nessemɣer zeg isayraren izegzawen (espaces) di tudrin-nneɣ, bac ad ẓemment anẓar i ɣa iwten s waṭṭas, mamec ɣa nrekkeb « tizeɣwin d tisemmaḍin » i ɣa ibedden deg wudem n tfuyin niɣ tiburjatin qesḥent zzat i yessmiḍen i ɣa yilin.

Isayraren iriwin i tuzzegzewt

Jadav Mulai Paleng The Forest Man The story of Jadav Payeng Mulai could be the one told by the French writer Jean Giono in his book The Man Who Planted Trees..

Di cop 26 ila ssawalen x mamec zemmren ad dd-rren i twennaḍt d tuzzegzewt amkan-nnes bac ad tbedd deg wudem n ubeddel n ukilma. Ataf nzemmer a nẓer lfaydet n isayraren-a izegzawen deg ibilajen-nneɣ d ledcur-nneɣ.

Emily i yellan d taselmadt di tesdawit n Cambridge teqqar « Agama (nature) izemmer a daneɣ-iɛawen mala nemsurruf akid-s s uweqqer i istahell ».

Mamec imḍebbren qa tteggen tizemmar bac ad ḥḍan tawennaḍt d leɣwabi ad jjen agama ad ilellec kṭer.

Macca a tili teɣla kṭer

Macca iggur a teɣla kṭer, minzi leɣwabi ad qqiment mamec llant, wer ttilint ca d tibeḥḥar n tfellaḥt

Imḍebbren ataf ad xedmen bac ad qeḍɛen aked tikkest n leɣwabi deg uɣezdis n yeffus zeg umaḍal, minzi timura n lɣabet tteẓẓunt dag-sent ca n tmeslayin i ttɣastaren midden deg iẓẓelmeḍ. Manaya imken ad ikkes aked macca irexsen.

100 n tmura sinyant bac ad beddent deg wudem n inni ittqessasen leɣwabi.

A nbeddel di tebridt n uxarres-nneɣ ?

Abeddel n uklima iggur ad ijj aṭṭas n midden ad beddlen di tebridt n mamec ttwalan tuzzegzewt. Mala yeɛda leḥmu 1.5 ataf manayenni izemmer ad igg ca n tmeslayin d tiɛeffanin wer nessin mani zemmrent ad awḍent qaɛ.

Maca mala nweqqer agama kṭer, ataf a ɣer-neɣ ilin izubaq d imezdag, wer dag-sent bu aṭṭas n ẓẓga.

Lux, amaḍal ittemkabar bac wer rennyen ca ca n igazen nniḍen deg ujenna, ittsemma ad kksen asufeɣ n ugaz.  

Timaynutin

C.Andic
C.Andic
Chahid Andich

Fser-itt