28.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Tmaziɣt n Arrif d welmad-nnes x nnit

Di ca n wussan i yeɛdan, ḍelqen ca n imeddukal i yijj n lxedmet tecna. lxedmet-a i xef ssawaleɣ teqqen ɣer welmad n Tmaziɣt zi laggʷaj. Di tidet, manaya ad yili d surif d ameqqran ḥma aterras ad yerni, ad yalleɣ di tmessna-nnes x Tmaziɣt, mamec trekkeb tajerrumt-nnes, ɛawed, ataf bnadem ad yelmed ad yari s Tmaziɣt.

Mala nekker a neẓret ass-a, ddewla n Lmuɣrib, wer ɣer-s bu ɣana ḥma ad tesslmed Tmaziɣt, ula d « Tmaziɣt »-nni i yeslemmaden, nesrusa x-as iseqsan. Wanita urid d amkan ḥma ad x-asen nessiwel. Maca min xseɣ ad iniɣ ila ta d ijjen tidet ixess-aneɣ akid-s nemsurruf.

Ddarija Tameɣrabit, ass-a, aqqa-tt ɣir min tiweḍ tetteṭṭef-as amkan i Tmaziɣt, Irifiyen wer ɣer-sen bu mamec zemmren ad sseɣren iles-nnsen di ssekwilat, wer ɣer-sen mamec zemmren ad ssiwḍen iles-nnsen di lmidiya. Irifiyen aqqa-yen ayenni wwḍen ttɣeẓẓan tira deg yilsawen i neqqen Tmaziɣt am ddarija. Din ijjen rray yeqqar aweddi qa manaya urid d amxumbel-nneɣ minzi ddewla ixess-as ad tesselmed Tmaziɣt, s uya « neccin wer zzag-s nettari ». Netterra-d x manaya xmi nettaf ca n tawmat wer lmiden qaɛ Tmaziɣt di ssekwilat aqqa ttarin zzag-s mliḥ. Maca, waxxa amenni, ssa i d-tettas tsentayt-a bac inni wer ilmiden Tmaziɣt, ha aqqa-aneɣ nettegg-as amkan mani zemmren ad tt-lemden.

Ittban-ayi-d, maci ad neqqim nettru, neccetka waha, bla ma ad nfekker neccin deg ifessayen i yixef-nneɣ. Imaziɣen n Arrif, ixess ad as-wcen i Tmaziɣt amkan-nnes i testahell. Walli ad neqqim nettraja ɣer ddewla ad tegg ca n ḥajet i Tmaziɣt. Ixess d neccin i das ɣa iwcen amkan-nnes i Tmaziɣt mala neqqim nessawal zzag-s (aked tarwa-nneɣ uka kṭer), mala nelmed ad zzag-s nari, ɛawed, mala nexleq-d zzag-s ijjen ssuq n ttmenyat. Xseɣ ad iniɣ ad nessemɣar zi ssuq n ttmenyat-nnes.Ameknaw n manaya xmi i d-teffɣen idlisen, ad ten-nessaɣ ḥma ad immerni wagla n tira-nnes. Bla ma ad nessiwel x uɣasṭu n yiles di ca n wudmawen nniḍen n tussna, am « amezgun, tmuziqt… ».

Ad ɛeqbeɣ ɣer wawal i zi bdiɣ. Yefser-d tifray.com x facebook ijjen tsentayet (initiative) ḥma ad tettwasselmed Tmaziɣt. Axarres-a yus-d minzi ttuɣa din lebda wi ittettren ad iɣer iles n Tmaziɣt. Iselmaden ad ilin d imerzuten deg yiles n Tmaziɣt n Arrif. Aked manaya, ataf wer din bu amxumbel n « mani » ɣa nɣer, aterras mani mma illa deg umaḍal izemmer ad izemmem ixef-nnes, ad iḍfar lkur-nnes ɣir zi taddart.

Zeg uɣezdis-inu, ssitimeɣ zeg yiwdan-nneɣ ad d-asen ad zemmemn ixef-nnsen, mayemmi lla, zi ssa d usawen, Irifiyen izeddɣen di barra, wer ttzemmimen tarwa-nnsen ad lemden iles n iẓuran-nnsen.

Timaynutin

C.Andic
C.Andic
Chahid Andich

Fser-itt