Awarn i umi tiweḍ tesɛin n iseggusa di lɛumur-nnes, teḍra Nawal Seɛdawi x tlict n tudert ass n lḥedd 21 zi mars 2021, i yellan d ass amaḍlan n tyemmat.
Min teɛna Nawal Sseɛdawi?
Nnan-as: “cem d ij n temɣart wer teḍbiɛed”, tenna-sen: “necc qqareɣ tidet, tidet aqa ammu i tegga, wer teḍbiɛ”.
D nettat; d taḍbibt , d tameɣnast d tawetmant, d tamarit tamisrit Nawal Sseɛdawi, i yeṭṭfen acbar s texzarin-nnes d uxarres-nnes d tira-nnes d wawal-nnes… tixḍar abrid n tidet d wexbac x tidet, maca abrid-a lebda yewɛer, lebda deg-s isennanen. D abrid-a i tt-yejjin ad tcuq lemwaj n tuɣɣubja i sɣemyen deg imelɣiɣen n lɣaci s yisem n ddin. Ttuɣa-tt d tazeɛɛamt mseqqem, tessiwel di mindi yeqseḥ wawal. Terẓa aṭabu x usentel n ddat n temɣart d ddin d wamun i di yegga wergaz aḍar x temɣart.
tlul ass n 27 zi kṭuber aseggʷas n 1931 di Lqaylubiya, teffeɣ-dd d taḍbibt zi tesdawit n Lqahira. tebda isuraf-nnes di tira amen tella d taḥudrit, tessufeɣ-dd ca n 45 n yedlisen. tettwassen s udafeɛ-nnes x tseqqar n temɣart, tiweḍ alami tesbedd tamesmunt n twiza aked temɣart taɛrabt aseggʷas n 1982.
Aseggas n 1972, tessuffeɣ-dd adlis-nnes “Tamɣart d taqqut”, tbedd zeg-s deg wudem n merra ddenf d uḍar i yettwaggen x temɣart, amecnaw imextan d ibexruras i ttegg wamun ḥuma ad yexzar taḥnjirt ma d taɛezrit ma lla. Iɛan wedlis-a ɣer lmujet tawetmant wiss tnayen ḥuma a dd-tessfi.
Nawal di buɣemɣam:
Nawal, zi temɣarin i ireẓmen taqebbart x isental i xef ittewqiɛ weqḍaɛ n nnefs. Tejbed-dd ireẓẓa n isental n ssiyasa d ddin d ddat n temɣart. Tbedd d iɣess n tmijja arendad lxezrat n wamun i yesseɛqaran tamɣart, amen ttuɣa tettɛan i lḥukuma n Misara minxef trezzu deg wazzerg n ssiyasa.
Tessuffeɣ-dd aseggʷas n 1981 ij n tesɣunt tsemma-tt “lmuwajaha” , tettwaṭṭef ass n 6 cutanbir 1981, tettwagg di lḥebst. wer din min tekka, yemmut Anwar Ssadat, uca tennufsel-dd. Zi ssenni, tura adlis-nnes: “tiktayin di lḥebs n temɣarin” aseggʷas n 1983. d nettat i yennan: “yedwel lxaṭar d ij n wezgen zi tudert-inu zeggami ksiɣ stilu uriɣ, wer yelli bu ca nlḥajet xaṭar kter zi tmenna n tidet deg yij umaḍal yeccur s ixerriqen“.
Terna-ten Nawal deg wemseksi n imextan n twetmin:
S tira-nnes d ixarrisen-nnes, tbeddel aṭṭas n texzarin ɣer temɣart di Misra d imunen n yemselmen merra. Ttuɣa-tt zeg imezwura i ilaɣan ɣer tikkest n imextan n twetmin, tḥesbi-t d ij n ɣezzu yemɣar yettwagg di lḥeqq n temɣarin. Manaya yejja-tt ad temradaf aked ixarrisen n lecyux isalafiyen i yeggin lɛucc deg wamun amisri. Yejja-tt ad temradaf ula aked ddewla zi mant-nnes, alami tiweḍ a xas-azzlen zi lxedmet-nnes d lwiẓara n sseḥḥet s ssibbet n udlis-nnes “tamɣart d taqqut”, d manaya i tt-ɣa inedhen bac ad tettwaṭṭef di lḥebs aseggas n 1981 mamec i nniɣ.
awarn i waṭṭas n iseggʷusa n wemseksi, dewlen imextan n twetmin d ɣezzu di Misra. Yeffeɣ-dd wawal n Nawal, tiweḍ ddewla n Misra ɣer tidet i zi temɛucceb Sseɛdawi aked wamun Amisri d ddewla d iɛessasen n ddin. Alami ula d L’azhar, yewca-dd lfetwa yenna deg-s belli “imextan n twetmin ḥaram, d ttaɛeddu x temɣart”.
Tessiwel Nawal Sseɛdawi deg wedlis-nnes “Udem iɛerran n temɣart taɛrabt“, x ɣezzu i deg-s yettwaggen umi i tt-ttuɣa d tameẓẓyant, ass umi i dd-ɣa asen a das-ggen imextan amen tella d taḥenjirt n setta n iseggʷusa. Tesserɣ tifawin x leḥriq d ɣezzu i yettwaggen di rrimet n temɣart.
Adlis-a nnes, ttuɣa-t am ca n tḥeryaḍt thezz min ijemden deg wamun, stenfɛent zeg-s temɣarin, iɛan amun bac ad ibeddel aṭṭas n texzarin ɣer temɣart.
Amradaf aked ddin d ssiyasa:
Nawal Sseɛdawi, ttuɣa-tt d tazeɛɛamt deg wawal-nnes d uxarres-nnes. Ttuɣa-tt zeg tmezwura i ilaɣan bac ad yemqudda wergaz aked temɣart di lwert. Amen tesnekker taɛejjajt x tkembuct n temɣart. Tenna deg yij n wawal-nnes: “lḥijab wer yesskin ca ɣer tazdugi d temɣart, minzi nec mala xseɣ a dd-baneɣ ssfiɣ, ad sɣeɣ taḥeṭṭawt s xemsin junayh, uca d necc sɣiɣ jjennet s ttaman-a, maca necc wer xseɣ ca ad adfeɣ jjennet s uḥeṭṭaw, xseɣ a tt-adfeɣ s tembirt-inu d min tteggeɣ”. Nawal ttuɣa tettwala lḥijab d ij n tmatart i zi yettwagg uḍar x temɣart.
Tettwala Sseɛdawi belli ddin nwert-it x lejdud waha, amen tenna deg wawal-nnes: “Xemsa n tminutin awern i xmi i dd-ɣa-tluled (txelqed), a dac-ggen isem, a dac-ixḍaren iles (lluɣa), d ddin, d wikked ɣa temɛacared… a dd-tawyed tudert-nnec tekmel cekk-teddafaɛed x min ɛemmers wer tixḍared.”
Nawal deg wudem n tpateryarcit:
Temɛutrus ɛawed Nawal Sseɛdawi aked usistim apatryarcan, tenna x-as ila netta d ij usistim yettwabezzez x temɣart di twacunt d berra i twacunt. Tbedd di ɣess n tmijja i yinni ttuɣa ittlaɣan bac tamɣart ad teqqim di taddart waha, ad tili adu wergaz, wer tettemxelliṭ deg imukan mani llan yergazen… Ttuɣa teqqar belli tamɣart d nettat i ikessin lhemm d arrmeḥ deg waṭṭas n twacunin.
Ttuɣa lebda tettlaɣa bac tamɣart ad tennufsel zi lgid d umawes i das-yegga wergaz, ad teqḍu ssnasel i tt-ittejjan lebda d tismeɣt n wergaz.
Tenna Nawal deg wedlis-nnes “tixzarin di tsertit d temɣart d tira”: “wer ittili lḥeqq d tdimuqraṭit illa mala tedḥa tlelli d wemquddi d ij n webrid n tudert di taddart d ccariɛ d sekwila d lxedmet d ufewwej d tirart“.
Zi min tenna:
“Necc ad mmteɣ, cekk ad temmted, maca min itthimman; mamec ɣa tegged ad tɛiced al dd-ixecc nnhar-nnec.”