20.1 C
Nador
Lḥed 23 Yunyu 2024

Mulud Ferɛun; amari zeg idurar n Leqbayel

Ilul Mulud Ferɛun di Tizi Hibel deg useggʷas n 1913. Netta d ijjen zeg imariten imeqqranen i d-yejja ucal n Tmazɣa. D ijjen wudem zeg wudmawen n tira d tsekla i yettwassnen di tmurt n Leqbayel, zeg yewdan i d-yemmlin tudert n ledcur zi tmurt-nni n Izwawen, mamec i yessers aẓru di tsekla Tamaɣarabit s wudem-nnes afrunkufun.

S tira-nnes i yiɣisen deg wungalen-nnes i d-yefser yewweḍ Ferɛun ad ismutti buḥbel n Leqbayel, yessiwel x leɛwayed n imezdaɣ-nnes, isitam d layas n wegdud-nni amessdrar.

Temẓi i iqesḥen

Deg iseggusa-nni n temẓi-nnes ila yeqqseḥ x ijjen twacunt d taqbaylit d tameẓluḍt, ad tessek ijjen mmi-s maḥend ad iraḥ ad yeḍfar tɣuri-nnes. Maca, netta s tiɣist-nnes i illa dag-s yellan, yedwel iqeṭuttec. Maca, min t-isnejmen d ijjen laburs i t-yejjin ad yeḍfer tɣuri-nnes di Bouzareah di Dzayer, dinni i ɣa yedwel d aselmad.

Abrid-a i yewwi di tɣuri d wami netta yewta iẓuran-nnes di tussna tamaziɣt n Leqbayel, d aya i das-yewcin ijjen tmuɣli i yeknan ɣer umaḍal, ijbed-d ɣer tiṭṭawin al mani idwel ittembeddal tibratin aked imariten imeqqranen n wakud-nni ameknaw Albert Camus.

Lllsas i tsekla taqbaylit

Yebda Ferɛun, tira-nnes taseklant s wungal-nnes “mmi-s n umeẓluḍ” (1950). Wa ttuɣa-t d ijjen wungal d utubiyugraf isnumel-d dag-s tudert ijjen ddcar di Leqbayel.

Deg wungal-a i di ɣa nɣerr ijjen tudert tessur dag-s usitem aked tamara i ttuɣa ittekken x imezdaɣ zzat i tɛenkraf tikunumuiyin.

Tira n Ferɛun, ttadfent di leɛwayed n Leqbayel. Ameknaw min nettaf deg wungal-nnes “tamurt d idammen” (1953) d “ibriden i d-ittaliyen” (1957), dag-sen i nettḥada timeslayin ssawalent x tnettit, tinzar d twiza jer imedzaɣ.

Ila ɣer-s ijjen tiɣist d tameqqrant di mamec izemmer ad dd-isewwer min ittemsaren zzat-s, d aya i daneɣ-issidfen deg wul n wegdud-nni ila yellan xenni, axmi yeɛlem ijjen tiṭṭ d tanrupulujit i yetticen azal i kultura n wegdud Aqbayli.

Umi i dag-s wcin fus tarwa n tmurt

Wenn i ɣa yeɣren i yeḍrisen n Mulud Ferɛun ad yaca anict netta ila yeqqen ɣer tussna-nnes d tmurt-nnes.

Maca manaya wer iqedd ca aṭṭas n yewdan i yetterran taynit i tsekla tadzayrit, ttuɣa qqaren x-as ila netta maci d “ameɣnas” ar ṭṭerf xelli yewca tudert-nnes d awerdi i ixarrisen-nnes.

Ijjen ameknaw Mostefa Lacheraf i ttuɣa yellan d awzir di tmurt n Dzayer, iqqar belli “wah, ungalen n Ferɛun d isebḥanen maca wer d-mmilen ca nican tidett n wegdud Adzayri“.

Ula d tasdawit tadzayrit, wer terri tajmilt i umari-ya ameqqran ar mani d aseggʷas n 2012, awerni i ca n xemsin n iseggusa zeg wami i yemmut.

Yemmut Mulud, yedder Mulud

S tidett Mulud yettwaneɣ d ameẓẓyan x ufus n ijjen tmurgant umi qqaren OAS (tamurgant n lgic innuffren) i ttuɣa yellan kuntra i uzarug n Dzayer, aya yemsar deg useggʷas n 1962, maca tira-nnes dewlent d azamul i merra wi d-yusin awern-as.

Nɣin Mulud Ferɛun, minzi ila netta d ijjen wergaz i yewcin aṭṭas zi tzemmar-nnes maḥend tamurt-nnes ad taweḍ ɣer tlelli, d netta i yuri x girra-nni i teẓra Dzayer deg ijjen zeg idlisen-nnes (ijurnalen n girra 1955-1962).

Mulud wer yelli s arrimet di Leqbayel luxa, maca yiman-nnes iqqim din d taɣlaɣalt jer idurar-nni i yettḥadan ajenna. Idwel d aɣbal i zi ttagmen imariten, i wer iqqimen ca ttfafan deg yelsawen iberraniyen maḥend ad ssiwlen x ixef-nnsen, maca tus-d tsatalt-nni i yuran x ixef-nnes s yiles-nnes.

Timaynutin

C.Andic
C.Andic
Chahid Andich

Fser-itt