25.1 C
Nador
Ssebt 7 Cutembir 2024

Mar, sangre i tierra.

Asmaa Aouattah

Nennim iɣennijen nttefham-asen zi tmeẓra tamezgarut, zi ublan amezgaru. Iɣennijen qqaren nnit mix ttɣennajen, sskanan axiyyeq, lefraḥet, tumert, … Uka wami neẓra aɣennij ameggaru n Ikram Essaghir – Ikram Tamazight- “Lebḥar, idammen d ucal” iwweḍḍer-aneɣ rray. Izlan d iferyaḍen ur ten-nnimen imẓẓuɣen-nneɣ ittwasegmen x tmeɣruḍt n yezlan n Buya. Izlan n Ikram ittɛawad degsen weẓway d Lebḥar, d tamatart “ssinyal” n mix trezzu ad tessiwl. Maca ur nessin ma d ahajar s lqanun, ma d llif iɣdar tmamit-ines iwwi yellis n laxarij, ma d ci nneɣni. Ar ɣa naweḍ ar uzgen n uɣennij i ɣa nessen ila d aḥerreg. 

Maca mli nexs a nessen zeg umezgaru din aṭṭas n tmitar nneɣni:

– “Nni” gi lebḥar nni, maci temers din amya waha. Lebḥar maci d ijjen waxxa d ijjen. Lebḥar nni d lebḥar n iḥerragen. 

– “Acekkam”. Mami leɛziz inu iẓwa lebḥar-nni, iḍfer-it ucekkam”. “Acekkam” -nni ur g-s tt-newwi, maca netta izemmar ad yili d ijjen zi yenni iḥeṭṭan iḥerragen ra gi tma-ya ra gi tma-yin, Mli ufin ad ten-ccen iselman ula ḍran gi tmurt n Urubba. S umedya “le pacte européen de l’immigration et l’asile”.

– “A ya lalla yemma, ini-ayi mimmi tettrud/ ad uḍiɣ di Lebḥar, ad uḍiɣ akides”. 

– Arruḍ acemlal n iḥudriyyen

– Tayemmat d ubabat i ixeddmen tammurt. Memmi-tsen iccat tiwdiyyin s rrkelt x izurag n ddcar.

Zi ssin kul ijjen min ɣa iraja. Ccḍiḥ n rreggada ad izmer ad ismxerweḍ iwdan. Netta ittban d ccḍiḥ n lefraḥet. U d tidet, lefraḥet n weẓway, a din tili i iḥudriyyen ttrajan memli ɣa ttelɛen zi tmurt ur dasen-tuci ɣir ẓẓleḍ d useḥqar. Maca ttijjan tayemmat d ubabat xeddmen tammurt weḥḥed-sen, ttijjan tmamit, ttijjan tamurt.

Ḥuma a naweḍ ad nefhem qqaɛ manaya, ixessa a nedded cway. S uyenni aɣennij n Ikram, issexdam leɛqel, issecrak iwdan itteslan gi wawalen, tiwlafin, aqwir mig immers d ubrid i ittawi. D ijj n uɣennij d ameqqarn wami ittgg manaya.

Maca maci imɣer ɣir s manaya. Imɣer xelli s usexdem amaynu i yegga i yezlan, i warruḍ, i ikuluren, i tmeslayin nneɣni.

Izlan amuk nenna d timitar (ssinyal) d timeqqranin. Maci d izlan i iqqaren takayin, i ten-iskikkiḍin. D izlan i yeskikkiḍen tawengimt d walli. Teqqar-aneɣ zeg-sen Ikram “ilit ɛla bal qa ssawaleɣ x ci nneɣni maci x llif d tayri” (waxxa aqa-ten din ula d netnin).

Drus n tawalin (amuk llan izlan) qqaren-aneɣ timeslayin d timeqqranin. “Lebḥar-nni” d amḍel, “acekkam” d ajadarmi asbanyu.

Iḥudriyyen cceṭṭḥen rreggada, ferḥen ad ẓwan, maca drin arruḍ d acemlal. Rreggada nni, tsur deg-s lefraḥet ag ssinyal n gira. Ur tessined min dd-igguren. Maci d alaɣi ɣer ccḍiḥ amuk nettwala deg uzgen ameqqarn n iɣennijen, D alaɣi ar usersi n ufus x wul, d tɣuyyit

Zi ssin a nẓer asewjed, iseɣwan mmersen x yili, iɣallen ɛemmden i weftaḥ gi Lebḥar-nni d tɣerrabut n tgemrawt d lkfen x uɣil am tẓrut i Sizif i ykessi bnadm gi tudert ayen ɣa yekk x wudem ines.

Awaḍ d umenɣ-nni n ifassen jer n uḥerrag d ijj n wargaz d tawlaft i yerbu aɛebbij n inumak (lemɛani”: ad tawḍed maca ur cek ttijjin ad tadfed, ad tawḍed maca a cek nɣen, ad tawḍed maca zi din ɣa tilid a xek tekk sebɛa d rebɛa.

“ameṭaṭa n wabel, wa ya lalla yemma”.

Ula d tamettant rid temmers-dd s tɣuyyiwin amuk nennim. Ijj n llwalu (djwaru) d ijj n umeṭṭa. Wi issnen tadelsa tarifit. Ad issen ila xmi ittmetta ḥedd d aɛzri, ttemṣafaḍen x-as s llwalu. Ikram i yegman gi Katalunya, tessen manaya.

Timaynutin

A.Aouattah
A.Aouattah
Asmaa Aouattah

Fser-itt