24.1 C
Nador
Lḥed 7 Yulyu 2024

Lqehwa, cḥal wer yeddarin? cḥal yeddarran?

Lqehwa s lqanun tesbaḥ i ddat nneɣ, manaya nesnit zi melmi. Maca min ixes ad yini “s lqanun”? Ijjen trezzut d tamaynut tiweḍ ɣa cḥal n lqehwa deg wass i nzemmer a nsu bla ma thelkaneɣ.

Wenni idd‑iteffun x lqehwa, mala wer t‑yeswi yetɣima wer yetwili, wer itxess ad ɣer‑s yessiwel la d ijjen. Mkul ijjen d lqehwa nnes, mkul ijjen mamek das tetteɛjib. Anict n min iteffɣen di ddunect n lqehwa mkul ass, mala nḥesbit d ttinɛacin, ad aneɣ iwedder leḥsab.

Aṭṭas n yewdan tteslid zzag‑sen: senqess zi lqehwa, qa d taɛeffant, Akufayin wayeḥli. Aṭṭas n yewdan sessent s undemmi, ttexsen ad das beɛɛden.

Ict tkaffect? tnayn, niɣ d ɛecra deg ass?

Aneɣmis yecnan d amzwar: Lehlak n wul d watansyu tegga‑s trezzut ijjen lḥedd n lqehwa yeuɛɛla. Imussnawen n tesdawit n “South Australia” ufin belli tzemmred ad teswed ar setta n tfenjalin deg wass bla ma ategwed. Amussnawn di UniSA Dr. Ang Zhouand d Teprufissurt Elina Hyppönen zi Australian Centre for Precision Health iwḍen belli:
Iwdan isessen ar setta n leqhawi deg wass, niɣ inni isessen tnayn waha, temsar‑asen di min yeqqnen ɣer lehlak n wul am yenni wer t‑isessen qaɛ. Marra wer llin ca x tma n lehlak n wul. Xelli ɛad inni wer t‑isessen yettmerni ɣer‑sen arrisk n lehlak s 11%. inni isessen lqehwa umi yekkes ukafyin s 7%. inni isessen ar setta deg wass 22%.

Tarezzut x 340.000 n yewdan

Tarezzut ittwafsren x ‘The American Journal of Clinical Nutrition‘ , Dr. Zhouand d Pruf. Hyppönen xzern seḥḥet n 347.077 n yewdan di lɛumur‑nsen jar 37 d 73 iseggʷusa, Data nsen temmeksi-dd x UK Biobank, ufin zzag‑sen 8.368 helken zeg ul.

Zi setta n leqhawi deg wass, ibedda lxaṭar

“Lehlak n wul, ittmerni s walay n wattansyu, aneggar‑as yeqqen aṭṭas ɣer ukufayin” i yenna Hyppönen.
“Ḥima ad yeqqim wul mliḥ, ad yexdem mliḥ, ixessa iwdan wer sɛeddin i setta n tfenjalin (ṭṭasat) n lqehwa deg wass. Di trezzut i negga, nufa iwdan i helken marra sessen niɣ ttuɣa sessen ktar zi setta mkul ass, inni isessen qell, nufa‑ten aqqayen mliḥ”

Ɛer ɛawd:

Nzemmer a neqqas macca s umeẓẓuɣ?

Timaynutin

Aqelɛi
Aqelɛi
Abdelmajid Akalai

Fser-itt