24.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Acrak n temɣart Tarifit di girra n Arrif (2-2)

Mala nekker a nessiwel x umezruy n Arrif a naf iccur s yergazen i yejjin limaret-nnsen dag-s. Dewlent timɣarin axmi wer ssa kkint zi tmurt-a. Maḥend a nessen acrak n Trifiyin deg imenɣan ixess-aneɣ labudd a nedwel ɣer min tteɛqalen yewdan d min dd-nnan Ispunya x manaya. Da iggur a nessiwel x ca n wudmawen n wecrak n temɣart Tarifit deg imenɣan n Arrif.

i cḥal teksi d tiqubac d i cḥal tgeɛɛed d tisuḍar

bla manaya tamɣart tegga aṭṭas n tzemmar-nniḍen. Umi teṭṭef amkan i wargaz di tmeslayin n yikunumi d nitni ila aqqa-ten deg umseksi. Timɣarin ila kerrzent, mejjrent, sserwatent, ttrasent. Aya ila ittegg imxumbal i yiḥewwasen minzi ila ttpustan belli irgazen ad qqimen lhan aked tfellaḥt-nnsen waha. Timɣarin n Wejdir ttɛawadent mamec ila ttrasent ifunasen s llilet, wami Mmi-s n Ɛebdelkrim d yergazen-nnes tteggen tanzebayt. Umi ɛawed Ispunya sxeddamen ijḍaḍ imeqqranen (ammu ila qqaren Irifiyen i ṭṭiyarat) ccaten-dd s lebraqi. S uzil, ila wer zemmrent ad ffɣent. Timɣarin ila yuẓa ɣer-sent lḥal, uca nnant izli-ya :

A ya Mulay Muḥend cḥal i ɣa nesbar ?

Ṭṭiyarat zeg ujenna, fargaṭat zi lebar

Tamɣart zzag-s kulci

Tamɣart aked manaya, ila tessugur taddart-nnes, tessgam tarwa-nnes, tessecca-ten, tẓeṭṭed arruḍ d tijelluba i yirgazen-nnsent, teslila timelsa, tessujad macca i yemjahden, mala argaz yettwaṭṭef tettegg akid-s tizemmar, teswiza aked inecraf d imɣarusen.

Zeg wudmawen n twiza n temɣarin ɛawed, a dd-neydar tiycatin n wendab d uxeyyeq ameqqran xminni tamɣart ittmetta-as ḥedd zi twacunt-nnes. Waxxa amenni teftel aṭṭas n yezlan, maḥend ad tegg wul deg yirgazen ad raḥen ad wten aqerṭas. Yezlan-a d nitni i daneɣ-yeḥḍan min yemsaren deg wakkud-nni.

leɛqel issuguren tudert

A berber woman attends a group wedding ceremony in high Atlas Mountain the Berber village of Imilchil on September 23, 2010. Once a year, in September, a wedding festival is held in which the young are permitted to choose a spouse for themselves. AFP PHOTO / ABDELHAK SENNA / AFP PHOTO / ABDELHAK SENNA

Di Arrif, am waṭṭas n yimukan di zzman i yeɛdan, yekka x-as aṭṭas n buheyyef, lazaɣ d tzawa. Tamɣart la d netta tegga fus-nnes maḥend ad teḥḍa tudert n wi yellan-nnes. Tfekker di maccat i ɣa tegg mamec ila tettfekker ula di lɛucub i sxeddamen iwdan n lweqt-nni maḥend ad sgenfan ayawya. Xmi i yettili filu n tudert ittakkʷaḍ ɣer umeggaru-nnes, ttɛawaden ila tḥennek taddart, ttbellaɛen-dd x yixef-nnsen bac ad qqimen s waddur-nnsen d tinzart-nnes tuli.

  1. Acrak n temɣart Tarifit di girra n Arrif (1-2)

Bla ma a nettu, ila bla Tamɣart ataf wer nzemmer a neqqim ass-a nessawal Tmaziɣt. D nettat i yeḥḍan tinfas, yezlan, tiwafitin d tmenna d wawal i nessawal. S ijjen wawal-nniḍen, Tamɣart tegga aṭṭas n tzemmar deg umezruy n Arrif, s uya ixess ad tili temɛawant maḥend ad as-mmewcent tseqqar-nnes i testahell. Ad tbedd x izerfan-nnes d iḍaren-nnes bac amun ad yugur s tnayen n iḍaren-nnes.

asagem: sabaḥ Ɛellac (Tifraz n Arif, uṭ. 40. asb. 09. aseggas: 2009)

Timaynutin

C.Andic
C.Andic
Chahid Andich

Fser-itt