28.1 C
Nador
Jjemɛa 26 Yulyu 2024

Aɣennij, tagrawla s izran d wallun!


Lami ttuɣa musiqa d azidan n igrawliyyen.

(Ifuṭuten mmersen amenni waha)

1939: Tnayn n tebriɣin d Ttudayin, zi tinni yarwren zi garra

Beatles ɣennjen “Revolution” (tagrawla), Rolling Stones “Street fighting Man” (ameɣnas n znaqi),. Di tqiccit n tefriqt nettaf aṭṭas n yismawen iɣennjen x tagrawla, am Ṭṭufali, Lwennas, Lwalid, Lɣiwan, Agraf, Daniya ben Sasi …. Ismawen wer qeṭṭin, leɣnuj-nsen wer qeṭṭin maca ad ɣer‑sen nedwel deg ijjen artikel weḥdes. Ass‑a ad newdel cwayt ɣa deffer, ad nɣez deg umezruy n uẓawan di tegrawla!

“Revolutionary songs” qqaren-t i wɣennij x Pulitik, niɣ aɣennij ittraɣan ɣar tagrawla, niɣ day-s ittcekkren. Ttilin ḥima ad sejjɛen igrawliyyen, niɣ ad ggen prupaganda, mamek zemmren ad ssiwlen x imxumbal n upulitik. Zeg iɣennijen yettwasnen deg umaḍal amen yekmel n tagrawla: “La Marseillaise” d “The Internationale”. Aṭṭas n iɣennijen n iɣewwaɣen niɣ i d-ittasen awarn‑i tagrawla, ttwaḥsaben d iɣennijen n tegrawla.

Aɣennij n tegrawla d ijjen uzidan yejhed ggin zzag‑s legnus propaganda, tsemman-t aɣennij imɣewweɣ, niɣ aɣennij agrawli, minzi ittwaɣennej aṭṭas di tikkest x lxedmet (l idrab) niɣ deg uɣewweɣ.

Aṭṭas zeg uklasi n iɣenijen‑a xef nessawal, banen-d amenni waha, wer yessin ḥedd wi ten‑yuran ula wi ten‑iɣennjen twalat tamezgarut, cwayt d anuffer, cwayt ttilin banen‑dd di ca n uɣewweɣ amenni waha.

Di legnus n midden

Amun asubyit, Europa tacarqit, ccinwa, abitnam, Kuba …. Qaɛ timura di tekker tagrawla, nettaf dag‑sent aɣennij agrawli, i d-yekkren zi lallaɣ n weydud, i d-yururen zi ddiset n tegrawla, i ilaɣan i tagrawla.

  Tagrawla tafransist:

Ussan n tegrawla tafransist jjin‑aneɣ-d deg 1790  La Marseillaise, Chant du départ, Carmagnole, Ah! ça ira, ça ira, ça ira, Allons Français au Champs de Mars, L’aristocratie en déroute, Aux bons citoyens, Le bonnet de la liberté, d waṭṭas n iɣennijen qa-yen ɛad ddren ɣer‑s ar ass-a.

  Tagrawla tamirikant:

Amquṭṭes n tegrawla tamirikant (1775-1783), ttuɣa dag‑s iɣennijen s wawalen ccuren s tegrawla d tprupagandit, am  “Dying Redcoat”, “Free America”, “Poor Old Tory”, d “Jefferson and Liberty”.

  Tagrawla Tagrikit:

Agrik deg iseggusa n umquṭṭes ḥima ad yennufsel zeg uḥewwes (1821 ar 1832), wer d-ggin iɣennijen n tegrawla waha, maca aṭṭas n tẓuriwin (zi tẓuri) i di siwzant aṭṭas n legnus.

Tagrawla n 1848:

“Deșteaptă-te, române!” i yellan d aɣennij n tmurt (anthem) Rrumanya, irur-d zi tegrawla n 1948 deg Uruppa. Rrni xaf‑s aṭṭas n iɣennijen nniḍen, munen qqaɛ deg ijjen tbiblyutikt i yswizan akd tegrawla tanapulinit (the Napoleonic revolutions)

Rostropovich itirar d asitem ad yewḍa rḥid n Berlin 1989

Asubyit

Tigrawliyin i yekkren di tmura n usubyit, min dd‑jjint d aɣennij, ad yili yujer min yellan di legnus marra n leɣnuj n tegrawla. Minzi timura-nni ktren dag‑sent imeɣan, d tagrawla. S uya nettaf aɣennij n klassik.
The Internationale, Workers, Marseillaise, Varshavianka, Slavery and Suffering,You Fell Victims, Katyusha, Capitalism Opresses Us,  The Crew Is One Family, Bella Ciao.

zzag‑sen nettaf Katyusha d Bella Ciao ttwassnen s waṭṭas.

Cellista Vedran Smalovic yetru x imddukar nes yemmuten di garra n sarayivo, 1992

Amquṭṭes ayududan Aspanyu:

Amquṭṭes n 1936 n seppania, d tegrawla tasusyalit i t-id‑yeḍfren, aṭṭas n iɣennijen i d‑ibanen, xelli ɛad inni n CNT (ssandika n ixeddamen), min zzag‑sen yettwasnen aṭṭas d “A Las Barricadas”, qat ɛad tettwaɣenna ar ass-a.

Abyitnam:

Nhạc di, “musiqa tazeggaɣt,” zzag‑s i tettwassen musiqa n tagrawla deg Ubyitnam. Ggin-t d aɣewweɣ x uḥewwes Afransis, “Dinh Nhu” d ijjen umari d kumpusista yegga aṭṭas n iɣennijen n tegrawla.

Kuba d umarikan alatin:

“La Bayamesa (El Himno de Bayamo)” i yedjan d aɣennij n tmurt  n Cuba. Melmi ɣa nedwel ɣer umezruy‑nnes, nettaf‑it yexleq deg useggʷas n 1868, igduden n tmura‑nni, ɣer‑sen tagrawla deg idammen.  “Hasta siempre” (1965) yura lami Che Guevara iraḥ ɣa Tefriqt.
“El pueblo unido jamás será vencido” (1973 d aɣennij n iɣewwaɣen di Ccili, d asiɣ n ufus i  “Salvador Allende”

Tapsikulujit:

Teqqar tepsikulujit di manaya, belli aɣennij n tagrawla, ittejja iwdan ad acan belli munen am ijjen taddut, iticc‑asen jjehd ad ucen dɛen i wmenɣi d uɣewweɣ. Am iɣuyyan n yenni itfurrujen di tcamma. ittɛawan ad yekkes tigʷdi, ad yejj ijjen ifessi di tmunt. [X]

Martha Raye deg uɣarrabu n lɛeskar n umarikan 1943

Urid tagrawla n zic waha, tagrawla n yiḍ-a nettaf‑it la d nettat teksi lesnaḥ n musiqa.
Am inni itmenɣan x imxumbal n ugama (natur), am fridays for future, niɣ aṭṭas n imeɣnas izegzawen.

ludovico einaudi: di Nordpol, yessitim ad ibed ukarfes x tmurt!

Ufuɣ

Zi temzi ttesliɣ belli iwdan yesmuna‑ten wallun, iwdan urid tteɛjib‑asen lfurjet. Maca tegg day-sen la d ssajaɛa, ad nhezzen. neẓra di Lḥirak, “mamec ɣa negg a nali” yeḍfer imɣewɣen, di mkul ibeddiyen ggin-t, yejja iwdan i yeffɣen ad sɣuyyen, ad kid-s sɣuyyen, ad acan s jjehd, ad acan belli llan.
Aɣennij Arifi n tegrawɣla, ataf ad xaf‑s ssiwleɣ, aɣennij s uɣennij, Artikel‑a ḥesbemt s claḍa waha, ca nniḍen qa yeggur-d.

wenni yexsen ad issen kṭer x iɣennijen n tegrawla d uɣewweɣ, s teglanzit:
https://en.wikipedia.org/wiki/Protest_song

Ɣer ɛawed: Izalen deg uɣennij Arifi: « kkarent a tinyiba » n Benneɛman d ameknaw (Azgen amezwar)

Ɣer ɛawed: Izalen deg uɣennij Arifi: « kkarent a tinyiba » n Benneɛman d ameknaw (2/2)

Timaynutin

Aqelɛi
Aqelɛi
Abdelmajid Akalai

Fser-itt