28.1 C
Nador
Ssebt 27 Yulyu 2024

Mayemmi ittwaḥerrem ilef di Lislam d Tudayt?

Ijjen ttuɣa-t di Mritc, isses binu. Yufa ameddukel-nnes itter-d tappa n yilef. Bu binu ikker-d s iɣuyyan x wenni ittetten ilef. Tḥajit-a taquḍaḍt tzemmar ad aneɣ-tewwec ijjen ufuṭu d miriw x mamec ttfekkren Imaziɣen imselmen. Mani tnayen n tmeslayin ttwaḥerrment deg yiḍrisen n sunna, maca aḥerrem n yilef yeɛda mkul aḥerrem. Tameslayt-a terwes di mamec nettmsurruf neccin aked umeyyek-nneɣ x inni wer ittẓillin, maca aterras mala ufin-t wer ittẓummi di berra, zemmren ad as-rẓen azellif. Manaya isrusa-d tnayen n iseqsan, aseqsi amezwaru: mayemmi amsurruf-nneɣ yemsebḍa x min “iḥerrem” lislam? aseqsi nniḍen i yellan d ameqqran: mayemmi neccin ɛad nettedder deg waydud n jjmaɛet, nugi a nadef deg waydud n wemdan?

Ilef ḥram, ifis ḥlal!

Xminni nessawal x weysum n yilef, ixess-aneɣ a nessen min qqaren imselmen (d udayen) la nitni x yilef. Aṭṭas qqaren belli ilef d ijjen umuder (lmal) ittedder di lewsex d yinjan d taressuḍt. Ilef n taddart ittett ifuraḍ, ilef aburi ittett jjifet. Ɛawed qqaren qa netta ittfeḥḥel ilfan udsan-as-d (ilef aked tyemmat-nnes…) Maca mala manaya s tidet yella di Lislam, qa ntaf belli ifis ḥlal di Lislam, din ijjen lḥadit yeqqar-it areqqas “merra imudar ɣer llan iyuglen ḥram, kkset ila ifis”. Ijjen ḥadit nniḍen yeqqar :

“قُلْتُ لِجَابِرٍ: الضَّبُعُ أَصَيْدٌ هِيَ؟ قَالَ: نَعَمْ، قُلْتُ: آكُلُهَا؟ قَالَ: نَعَمْ، قَالَ قُلْتُ: أَقَالَهُ رَسُولُ اللَّهِ -صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ-؟ قَالَ: نَعَمْ “

Di min iqqnen ɣer macca n ifuraḍ, nettaf ula d iyaẓiḍen, tiɣaṭin, ttetten ifuraḍ d tiberra-nnsen maca waxxa amenni di lislam nettaf-iten ḥlal ad ten-yecc umeslem. Di min iqqnen ɛawed ɣer ufeḥḥel nettaf aṭṭas n imudar ttfeḥḥlen ayawya (aḥuli aked uḥuli, agenduz aked ugenduz) maca imselmen ttetten aysum-nnsen.

Ijjen ttuɣa-t di Mritc, isses binu. Yufa ameddukel-nnes itter-d tappa n yilef. Bu binu ikker-d s iɣuyyan x wenni ittetten ilef. Tḥajit-a taquḍaḍt tzemmar ad aneɣ-tewwec ijjen ufuṭu d miriw x mamec ttfekkren Imaziɣen imselmen. Mani tnayen n tmeslayin ttwaḥerrment deg yiḍrisen n sunna, maca aḥerrem n yilef yeɛda mkul aḥerrem. Tameslayt-a terwes di mamec nettmsurruf neccin aked umeyyek-nneɣ x inni wer ittẓillin, maca aterras mala ufin-t wer ittẓummi di berra, zemmren ad as-rẓen azellif. Manaya isrusa-d tnayen n iseqsan, aseqsi amezwaru: mayemmi amsurruf-nneɣ yemsebḍa x min "iḥerrem" lislam? aseqsi nniḍen i yellan d ameqqran: mayemmi neccin ɛad nettedder deg waydud n jjmaɛet, nugi a nadef deg waydud n wemdan?

Aḥerrem n yilef wer yelli ca di Lislam waha, aqqet ula di tudayt. La nitni wer tetten bu yilef. Di Tmasiḥit ɣer umezwar-nnsen la nitni ttuɣa wer ttetten bu yilef ar i tt ɣa tḥellel teglizt xminni ɣa teṭṭef leḥkam. Maca mayemmi ilef ḥram di tdeyyanin-a merra? Maḥend a nefhem ixess-aneɣ a nedwel ɣer mayen illan qbel i tdeyyanin.

Ilef ɣer iqdimen

Wer dag-s walu mala nebda s mayen yenna Hirudut x Imasriyen, yeqqar: “Imasriyen ttwalan ila ilef d ijjen umuder d bu yinjan. Netta mala iḥada ilef ca n ijjen amen yeggur, ixess-as ad yeɣḍes deg waman n yiɣer s warruḍ-nnes maḥend ad yizdig. Inni ittrasen ilfan tuɣa-ten wer ten-iḥemmel la d ijjen deg wagdud Amisri. Wer zemmren ad adfen leɛbadat, wer ssemlicen war x-asen mellcen ɣir zeg inni ittrasen ilfan am nitni. Ma ayt igelwan, ttuɣa tticen ilef d taɣarsiwt i wakuc uzuris d izis. Kessin acewwaḍ n yilef d inerfeḍ-nnes d stumaɣu-nnes skemmaḍen-ten, uca tetten aysum deg wass-nni waxxa, xminni tettili taziri d tamiri. Wer t-ttetten ca ussan nniḍen…

Iferɛunen ttuɣa ttrebban ilef, maca tuɣa kerhen amuder-a. Di tḥajit Tafreɛunit nettaf Sit yenɣa uma-s Uzuris, uca iṭṭef leḥkam. Iqqes-it ɣer tnayen urebɛin n tqeddidt, imḍel kul taqeddidt weḥḥd-s. Iziris, tamɣart n Uzuris, tejmeɛ tiqeddidin-nni uca teysi s mmis Ḥures, iwwḍen ad d-yerr leḥkam n babas awarni i ijjen umenɣi aked Sit i tuɣa yellan deg wudem n ijjen yilef d aberkan.

Ijjen ttuɣa-t di Mritc, isses binu. Yufa ameddukel-nnes itter-d tappa n yilef. Bu binu ikker-d s iɣuyyan x wenni ittetten ilef. Tḥajit-a taquḍaḍt tzemmar ad aneɣ-tewwec ijjen ufuṭu d miriw x mamec ttfekkren Imaziɣen imselmen. Mani tnayen n tmeslayin ttwaḥerrment deg yiḍrisen n sunna, maca aḥerrem n yilef yeɛda mkul aḥerrem. Tameslayt-a terwes di mamec nettmsurruf neccin aked umeyyek-nneɣ x inni wer ittẓillin, maca aterras mala ufin-t wer ittẓummi di berra, zemmren ad as-rẓen azellif. Manaya isrusa-d tnayen n iseqsan, aseqsi amezwaru: mayemmi amsurruf-nneɣ yemsebḍa x min "iḥerrem" lislam? aseqsi nniḍen i yellan d ameqqran: mayemmi neccin ɛad nettedder deg waydud n jjmaɛet, nugi a nadef deg waydud n wemdan?

Tanfust-a tanita temmutti ɣer umaḍal, niɣ ɣer jjwayeh i yudsen i Iferɛunen. Ikenεaniyen di Suryya Mani tuɣa Akuc Baɛel Adul ɛebbden-t iwdan maca yenɣ-it ijjen yilef umi ttuɣa iraḥ ad yeymar. Adunis ɣer Igriken la d netta immut s yilef.
S manaya a nefhem belli ilef tuɣa mmexsent di tɣermiwin tiqdimin. Umi i d-banent tideyyanin la nitenti mmexsent ilef bla ma ad inint maɣar. Maca di tidet maci umi ig ineɣa ilef akucen waha, maca netta d ijjen umuder ttuɣa iqqseḥ ad t-rebban, iqseḥ ad t-iymaren, kter zi manaya netta itteɛjib-as ddenf. Mani mma yufa n tebḥirt iqelb-itt, ineffer-itt. Ilef netta amec issawal Karl Yung, iqqar belli: Amsurruf n iwdan aked ilef di zzman immutti ɣer wefrak n jjmaεet (conscience collective).

Ilef wadji ittwaḥerrem minzi d bu injan waha. Maca netta ittwaḥerrem minzi iwdan ttuɣa ttɣilen ila wenni ɣa iccen aksum n yilef ad idwel d ddyut. Aṭṭas n imumnen zennan, sessen ccreb maca wer ttetten aysum n yilef. Manaya itteɛqab ɣer merra tinfas-a i d-neydar d tḥuja-ya.

Rajat maca.. Ha min nxes a nini

Amegrad-a wadji iqqar i yiwdan raḥet ad teccem aysum n yilef. Nrezzu a nbeqqec ca n tmeslayin llant di Lislam ɣer-sent tɣuni aked ca n tussniwin d tiqdmin. Nxes a tent-nessen. Wer nzemmer a nefhem Lislam yiḍ-a mala wer t-neqqin aked jjwar-nnes.
Ict tneqqiḍt d tameggarut zzag-s i ɣa nyura, Imaziɣen nitni ttuɣa ɣer-sen ilef ttetten-t. Waxxa tuɣa yudef-d Lislam x Tmazɣa maca iwdan qqimen ttetten ilfan, kter xmi ittili buhyyuf.

Ɣer ɛawd: Ḥamim, ijjen nnabi d Arifi yura Lquran s Tmaziɣt

!

Timaynutin

C.Andic
C.Andic
Chahid Andich

Fser-itt